Darfur
Darfur (arapski: دار فور / Dār Fūr, što znači Zemlja Fura[1]) je ime za historijsku i geografsku regiju na zapadu Sudana, u kojoj od 2003. traje Rat, koji je rezultirao velikim brojem izbjeglica.[2]
| Darfur دار فور | |
|---|---|
 | |
Geografske karakteristike uredi
Darfur se prostire između Kordofana na istoku, Čada na zapadu, sve do rijeke Bar el Gazal na jugu, a na sjeveru se pretapa u Libijsku pustinju.[2]
Darfur je ogromna rijetko naseljena valovita visoravan, površine od oko 440 000 km²[2], na kojoj živi 9 044 340 stanovnika (2016).[1]
Centralnim dijelom te visoravni dominira vulkanski masiv Marra. Planine tog masiva prosječno su visoke 2200 metara, a najvišim vrh ima 3.088 metara.[2] Darfurska visoravan je relativna gola i sušna, naročito na sjeveru, gdje se pretapa u Libijsku pustinju. Po kamenitom ili pjeskovitom tlu, izraste nešto sezonske trave i niskog trnovitog grmlja (makija). Masiv Marra prima nešto više kiše od ostalih krajeva Darfura, pa tu ima brojnih vadija (sezonskih vodotoka) koji se slijevaju prema jugu.[2]
Arapi odavno prevladavaju na sjevernom dijelu Darfura, za razliku od tog na jugu prevladavaju negroidne etničke grupe; Furi, Bedže, Zagave, Nubijci i Dadže. Obilne kiše u masivu Marre omogućuju intenzivni uzgoj žitarica, riže i voća, na sušnijem jugu uzgaja se sirak, proso, sezam, kikiriki i povrće. Po polupustinjskom sjeveru stanovnici se bave nomadskim stočarstvom (deve, ovce, koze). Njala i Fašer su glavni i najveći urbani centri.[2]
Historija uredi
Još od prahistorije stanovnici sjevernog Darfura bili povezani sa plemenima u dolini rijeke Nil]]. Negdje od 25. vijek pne Darfur je vjerojatno bio u sferi egipatskih karavana, koje su trgovale sa krajevima južno od Asuana. Prvi vladari Darfura bili su Dadže, a nakon njih Tundžuri.[2]
Period kad je Kršćanstvo prodrlo do Darfura vjerojatno je trajao od 900 do 1200., a završilo je napredovanjem islama prema istoku i stvaranjem imperija Kanem-Bornu (sa centrom kod Jezera Čad).[2]
Početkom 17. vijeka Darfur je postao samostalni sultanat, kojim od 1640. do 1916. vlada je Dinastija Keira[1], iz plemena Fur koje je prvi put dokumentirano 1664.[2] Od sredine 19. vijeka Egipatski kedivi uz svesrdnu britansku pomoć nastoje proširiti svoju vlast na Sudan pa tako i Darfur. Darfur je 1874. i formalno anektiran u Egipatski Kedivat, ali je nakon izbijanja Mahdījevog ustanka - 1883. ponovno nezavisan. To je trajalo do 1898. kad je Britanska vojska ponovno zauzela sve sudanske regije.[1] Darfur je De jure bio nezavisan sultanat sve do 1916., kad je i formalno anektiran u anglo - egipatski kondominijum - Sudan, kao jedna od provincija.[1]
Krajem 1990-ih s vremena na vrijeme počeli su izbijati sporadični vjerski i etnički sukobi po Darfuru, zbog islamizacije koju je poticao sudanski režim.[1] Oni su od 2003. prerastasli u Rat u Darfuru, u kom su naročitu ulogu imale uz snage regularne sudanske vojske i paravojne milicije Džandžavidi, koje su se naročito isticale svojom brutalnošću u progonjanju pobunjenika i nemuslimanskoga stanovništva. Na pritisak međunarodne zajednice u maju 2006. sklopljen je Mirovni sporazum pa su te iste godine raspoređene mirovne snage Afričke unije, a od 2007–08. i snage Ujedinjenih nacija (UNAMID). Stanje u Darfuru preraslo je u humanitarnu katastrofu, procjenjuje se da je broj poginulih i umrlih od posljedica Rata oko 400 000 (uz približno dva milijuna raseljenih i izbjeglih).[1] Radi poticanja Mirovnog procesa su zaraćene strane pod međunarodnim nadzorom pregovarale u maju 2011. Rat je pogoršao odnose Sudana i Čada (dio pobunjenika ima podršku iz Čada, u koji se sklonilo oko 250 000 darfurskih izbjeglica).[1]
U julu 2008. Međunarodni krivični sud izdao je nalog za hapšenje sudanskog predsjednika Omara al-Bašira, tvrdeći da snosi kaznenu odgovornost za krizu u Darfuru, optuživši ga da je orkestrirao genocid, ratne zločine i zločine protiv čovječnosti koji se događaju u regiji, ali je sudanska vlada odbacila optužbe. Međunarodni krivični sud je ponovno 4. marta 2009. izdao nalog za hapšenje Omara al-Bašira, optužujući ga za ratne zločine i zločine protiv čovječnosti, ali ne i za genocid, nalog je ponovno izdan 12. jul 2010]].[2]
