Danilov učenik

Danilov učenik je bio anonimni srpski hroničar iz 14. veka, kritički nastrojen prema caru Dušanu.

Život

Bio je učenik arhiepiskopa Danila II, kod kojeg je hranjen, voljen i poučavan. Njegovo ime je ostalo nepoznato. Pripadao je krugu saradnika kralja Stefana Dušana, koji je posle smrti patrijarha Danila II (1337), postavio svoga logoteta (kancelara) za crkvenog poglavara, što Danilov učenik oštro kritikuje.

Ovaj car Stefan venča se na carstvo i izbra sebi patrijarha srpskoga ne po zakonu ni sa blagoslovom carigradskoga patrijarha, kao što priliči, no zaiska blagoslov beščino od patrijarha trnovskoga i od arhiepiskopa ohridskoga i sa srpskim saborom, tako se zacari i postavi patrijarha, kako ne priliči. Od sredine leta 1343. godine, nakon intervencije Venecije, Dušanovo savezništvo sa Kantakuzenom je formalno prekinuto.

– Danilov učenik

Spisi

Danilov učenik je napisao tri žitija:

• Žitije kralja Stefana Uroša III (Dečanskog),
• Žitije kralja Dušana (nedovršeno) i
• Žitije arhiepiskopa Danila II.

Pretpostavlja se da je od žitija koje je sastavio arhiepiskop Danilo i od svojih, koja je između 1337. i 1340. pisao po istom obrascu, načinio celinu, zbornik Životi kraljeva i arhiepiskopa srpskih (tzv. Danilov zbornik). Njegovo pripovedanje je hroničarsko, usmereno na istorijske događaje (npr. opis odbrane Hilandara; opis bitke kod Velbužda), po čemu izlazi iz okvira stare hagiografije predstavljanja unutarnjih duhovnih vrednosti.

Prevod na savremeni srpski jezik

• Danilovi nastavljači. Danilov učenik, drugi nastavljači Danilovog zbornika. Priredio Gordon Mak Danijel, današnja jezička verzija Lazar Mirković, Beograd, Prosveta, SKZ, 1989, Stara srpska književnost u 24 knjige, knj. 7.