Bolzano
Bolzano (latinski: Bauzanum, njemački: Bozen, ladino: Balsan / Bulsan) je glavni grad talijanske provincije Bolzano u regiji Trentino-Južni Tirol. Grad ima 102.575 stanovnika.[1]
Bolzano
Città di Bolzano Stadt Bozen | |||
|---|---|---|---|
 | |||
|
|||
| Koordinate: 46°30′N 11°21′E / 46.500°N 11.350°E | |||
| Država |  Italija
| ||
| Regija | Trentino-Južni Tirol | ||
| Provincija | Bolzano (BZ) | ||
| Vlast | |||
| - Gradonačelnik | Renzo Caramaschi | ||
| Površina | |||
| - Ukupna | 52 km² | ||
| Visina | 262 m | ||
| Stanovništvo (2012) | |||
| - Grad | 55.786[1] | ||
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC+2) | ||
| Poštanski broj | 39100 | ||
| Pozivni broj | 0471 | ||
| Karta | |||
  Bolzano | |||
Geografija uredi
Bolzano je biskupski grad na sjeveroistoku Italije, uz granicu austrijskog Tirola. Grad leži na ušću rijeka Talvera i Isarco, nešto sjeveroistočnije od njihovog ušća u Adige. Bolzano je sa tri strane okružen visokim planinama, jedino se prema jugu širi plodna dolina, tako da je zaštićen od hladnih vjetrova sa sjevera. Zahvaljujući tome iako je duboko u Alpama u toj dolini uspjeva grožđe, voće i povrće, a grad ima blagu klimu pa ga rado posjećuju turisti.[2]
Historija uredi
O Bolzanu se prije srednjeg vijeka nezna gotovo ništa. Zna se da je od 680 bio feudalni posjed bavarskih grofova. Car Svetog rimskog carstva Konrad II dao ga je kao feud - 1027. biskupima iz Trenta.[2] Kako je Bolzano ležao na tada važnom trgovačkom putu između Verone odnosno Trenta i Austrije, postao je predmet spora i sukoba između biskupa iz Trenta i bavarskih grofova.[2] Ti sukobi trajali su do 1531. kad je Bolzano konačno pripao grofovima. To je formalizirano 1805. kad je Bolzano zajedno s Tirolom pripojen Bavarskoj, koja se odmah zatim 1809. ujedinila sa Austrijskim Carstvom.
Zbog bavarske aneksije, izbila je pobuna koju je vodio Andreas Hofer, ona je ugušena tek nakon ujedinjenja 1809.[2] Austrijsko Carstvo vladalo je Bolzanom sve do kraja Prvog svjetskog rata kad je 1918. pripao Kraljevini Italiji. Dugotrajna austrijska vladavina, imala je za posljedicu da je većina stanovnika govorila njemački i osjećala se tako. Zbog tog je talijanska fašistička vlada, naselila po Bolzanu velik broj Talijana, što je s druge strane izazvalo otpor njemačkog stanovništva. On se osobito razbuktao nakon Drugog svjetskog rata, kad se tražilo da grad pripadne Austriji, ili da mu se da velik stupanj autonomije.[2] Zbog tog je talijanska u dva navrata 1947. i 1969. donosila zakone o kulturnoj autonomiji Južnog Tirola. Grad je za vrijeme Drugog svjetskog rata u više navrata pretrpio teška bombardiranja od strane Savezničke avijacije, pa je historijski centar grada bio gadno razrušen. On je nakon rata potpuno restauriran i danas odiše austrijskom arhitekturom.[2]
Znamenitosti i kultura uredi
Historijskim centrom grada dominiraju gotička katedrala Maria Himmelfahrt (12. – 14. vijek), župna crkva Gries iz 14. i 15. vijeka, nekadašnji dominikanski samostan, sa freskama u klaustru i kapelama i franjevačka crkva iz 14. vijeka.[2] Uz to je tu i Maretsch (Mareccio) dvorac iz 13. vijeka, kojem je naknadno dograđeno pet tornjeva (u njemu se danas nalazi gradski arhiv) i dvorac Runkelstein (Roncolo) oslikan muralima sa viteškim prizorima (oko 1400).[2] Bolzano je i univerzitetski grad poznat po svom muzičkom konzervatoriju.
Privreda uredi
Bolzano je industrijski grad u kom se proizvode vozila, metalurški, elektrotehnički i tekstilni proizvodi.[2] Kako je centar poljoprivrednog kraja, proizvodi se i vino i ostali prehrambeni proizvodi,[2] a za lokalnu ekonomiju važan je i turizam.
Gradovi prijatelji uredi
Izvori uredi
Vanjske veze uredi
- Službene stranice grada Arhivirano 2017-11-19 na Wayback Machine-u (it)
- Bolzano na portalu Encyclopædia Britannica (en)