Ante Raštegorac

Ante Raštegorac (1923-1986) je bio jugoslavenski partizanski borac i komunistički političar, te narodni heroj Jugoslavije.

U svojim memoarima Vlado Dapčević ga opisuje kao zamenika upravnika Golog otoka i mučitelja.

Nakon rata zločinac, pukovnik zloglasne UDB-e, jedan od zapovjednika logora Goli otok. Žrtve Golog otoka, Dragoljub Jovanović i Ivan Kosić ga u svojim knjigama, Muzej živih ljudi 1 i Goli otok - Najveći Titov konclogor, opisuju kao "zver u ljudskom telu" koji je osobno fizički zlostavljao zatvorenike. U velikom broju literature vezanoj uz temu Golog otoka, ime Ante Raštegorca se ponavlja u istom kontekstu.

Biografija

Rođen je 8. septembra 1923. godine u selu Zloselu, kod Kupresa. Potiče iz siromašne seljačke porodice. U rodnom selu završio je četiri razreda osnovne škole, dva razreda gimnazije u Travniku, a Srednju zanatsku školu i elektromehaničarski zanat, u Železničkoj ložionici u Sarajevu.

Družeći se s naprednim radnicima u Ložionici, vrlo mlad se opredelio za radnički pokret. Kao šesnaestogodišnjak, 1939. godine primljen je u članstvo Saveza komunističke omladine Jugoslavije, a 1941. u članstvo Komunističke partije Jugoslavije. Zbog revolucionarnog rada više puta je hapšen i zatvran tokom 1940. i 1941. godine.

Aktivno je učestvovao u pripremama za podizanje ustanka u Bosni i Hercegovini. Oktobra 1941. godine stupio je u Igmanski NOP odred. Po zadatku Partije, dolazio je nekoliko puta u Sarajevo, gde je izvršavao brojne zadatke. Petog marta 1942. godine stupio je u Prvu proletersku NOU brigadu.

Sa Prvom proleterskom brigadom je učestvovao u mnogim borbama, a posebno se istakao: 9. maja 1942. godine, na Večerinovcu, kod Mojkovca; 3. juna, u Dobrom Dolu na Durmitoru, u sukobu sa četnicima Pavla Đurišića; tokom pohoda proleterskih brigada u Bosansku krajinu; tokom zauzimanja Konjica; u borbama za Duvno, Šćit, Bugojno; u borbama na Borovoj glavi, nedaleko od Šujice, gde je njegov bataljon osam dana vodio borbe s ustaškom „Crnom legijom“ i u borbama za Livno, Ključ, Bosansko Grahovo i Jajce.

Decembra 1942. godine postao je puškomitraljezac. U toku Četvrte neprijateljske ofanzive posebno se istakao u borbama na Ivan-planini, kod Čičeva i Glavatičeva. U bici na Drini, aprila 1943, prvi je prešao nabujalu reku, sa svojim „šarcem“ i omogućio je prelaz ostalih boraca Prvog bataljona preko hladne reke. U borbama tokom Pete neprijateljske ofanzive, istako se: kod Brodareva, na Zlatnom boru, Vučevu, Sutjesci, Balinovcu, i u borbama u istočnoj Bosni posle ove velike operacije.

Tri puta je bio ranjen, a 1. avgusta 1943. godine, pri prelazu reke Bosne kod Nemile, izgubio je oko. Posle oporavka, upućen je u Prateći bataljon Vrhovnog štaba, u kojem je ostao do aprila 1944. godine, kada je, s četom prikupljenih avijatičara i mornara, kao politički komesar čete, upućen na ostrvo Vis. S Visa odlazi u Komandu baze NOVJ u Bari, u Italiji, gde je raspoređen na dužnost komandanta bataljona, s kojim je, krajem oktobra 1944. godine, stigao u Beograd i ušao u sastav gardijske brigade, a februara 1945. godine postavljen je za komandanta brigade Treće beogradske divizije KNOJ-a. Kao starešina jedinice Korpusa narodne odbrane Jugoslavije, istakao se u uništenju zaostalih neprijateljskih jedinica u Beogradu i bližoj okolini.

Posle oslobođenja završio je Vojnu akademiju i vršio razne dužnosti u Jugoslovenskoj narodnoj armiji, gde je bio komandant brigade i komandant Šeste divizije KNOJ-a.

Za vreme sukoba sa Informbirom bio je komandant logora na Golom otoku.

Potom je radio kao viši savetnik u Saveznom sekreterijatu unutrašnjih poslova Jugoslavije.

Kasnije je postao privrednik i bio generalni direktor konfekcije „Kluz“ i generalni direktor Poslovne zajednice pruge Beograd-Bar. Umro je 1986. godine u Beogradu i sahranjen je u Aleji narodnih heroja na Novom groblju.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i više drugih jugoslovenskih odlikovanja. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 20. decembra 1951. godine.

Literatura

• Narodni heroji Jugoslavije, „Mladost“, Beograd 1975. godina