Američka Samoa
Američka Samoa (engleski: American Samoa; samoanski: Amerika Samoa) je neorganizirana, neinkorporirana teritorija Sjedinjenih Država koja se nalazi u Južnom Pacifiku jugoistočno od suverene države Samoe. Najveći (i najstanjeniji) otok je Tutuila, a u teritoriju ulaze i Manu‘a otoci, atol Rose i otok Swains. Američka Samoa je dio lanca Samoanskih otoka koji se nalaze zapadno od Cook otoka, sjeverno od Tonge i 500 km južno od Tokelaua. Na zapadu su otoci Wallis i Futuna.
| Američka Samoa Amerika Sāmoa / Sāmoa Amelika American Samoa |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Državna himna: "The Star-Spangled Banner, Amerika Samoa" | ||||||
.svg) |
||||||
| Glavni grad | Pago Pago1(de facto), Fagatogo (sjedište vlade) | |||||
| Službeni jezici | engleski, samoanski | |||||
| Demonim | Američki Samoanci | |||||
| Vlada | ||||||
| - | Državni poglavar | Donald Trump (R) | ||||
| - | Guverner | Lolo Letalu Matalasi Moliga (D) | ||||
| - | Viceguverner | Ipulasi Aitofele Sunia (D) | ||||
| Neinkorporirana teritorija SAD | ||||||
| - | Tripartitna konvencija | 1899 | ||||
| - | Tuitilina cesija |
1900 |
||||
| - | Manu'aova cesija |
1904 |
||||
| Površina | ||||||
| - | Ukupno | 199 km2 (212..) | ||||
| Stanovništvo | ||||||
| - | Procjena za 2009 | 65.628 (196.) | ||||
| - | Popis iz 2000 | 57.291 | ||||
| - | Gustoća | 326/km2 | ||||
| Valuta | Američki dolar (USD) | |||||
| Vremenska zona | (UTC-11) | |||||
| - | Ljeti (DST) | ne primjenjuje se (UTC) | ||||
| Pozivni broj | +1-684 | |||||
| Web domena | .as | |||||
Samoanske otoke su drevni polinežani naselili još u prvom milenijumu pne. Evropljani su prvi put došli u 18. vijeku. Godine 1899. Samoansko otočje je podijeljeno sporazumom između Njemačke i SAD na zapadni i istočni dio. Lokalne poglavice su godine 1967. od Kongresa SAD uspjele isposlovati lokalnu autonomiju.
Istorija uredi
Samoa je bila naseljena već 1000 godina pne. Evropski istraživači su do Samoe stigli tek u 18. veku.
Ugovorom iz Berlina 1899. Nemačka i SAD podelile su arhipelag Samoa. Naredne godine SAD su okupirale manji, istočni deo arhipelaga.
Ostrva su imala i imaju velik značaj za američku vojnu mornaricu. Na poslovima vezanim za nju radi većina ostrvljana.
Postojao je plan posle Drugog svetskog rata da se Američka Samoa uključi u sastav SAD−a, ali je usled protivljenja lokalnih poglavica ovaj predlog odbačen. Po ustavu iz 1967, Američka Samoa ima autonomnu upravu.
Promet uredi
Značajnije morske luke za međunarodni promet su Pago Pago i Ta'u.
Distrikti uredi
Sastoji se od 4 distrikta: Eastern, Manu'a, Swains Island i Western.
Zanimljivosti uredi
- Čak 30 Samoanaca igra u američkoj profesionalnoj ligi u Američkom fudbalu.
- Fudbalski tim Američke Samoe drži jedan svetski rekord u fudbalu. Poražen je u međunarodnom meču protiv Australije sa 31:0, 11. aprila 2001.
- U literaturi se obično navodi Pago Pago kao prestonica Američke Samoe. Glavni grad je, u stvari, Fagatogo, a Pago Pago je ime luke.
- Marta 1889, Nemačka mornarica granatirala je selo na Samoi gde je oštećena američka imovina. Tri Američka bojna broda uplovila su u luku na Samoi i pripremala se da se sukobe sa 3 nemačka broda koja su se tamo zatekla. Pre nego što je borba počela, uragan je potopio sve brodove obe zaraćene strane. Ovo je dovelo do „prinudnog“ primirja.
Vanjske veze uredi
- CIA - The World Factbook -- American Samoa Arhivirano 2006-04-07 na Wayback Machine-u - CIA's Factbook on American Samoa
- [1] Arhivirano 2007-08-08 na Wayback Machine-u"The Passive Resistance of Samoans to US and Other Colonialisms", article in "Sovereignty Matters", ed. Joanne Barker, University of Nebraska Press, 2005.
- History of American Samoa- Essay which looks at the history of the territory from ancient to more modern times.
- Jane's American Samoa Page Arhivirano 2006-01-03 na Wayback Machine-u
- Library of Congress Portals of the World - American Samoa - Library of Congress resource which provides links to resources on American Samoa.
- Map of American Samoa - Map showing the basic layout of American Samoa.
- Revised Constitution of American Samoa - Provides the text of the constition of American Samoa.
- The Official Webpage of the American Samoa Government - Lists information on the territorial government including officials and recent legislation.
- United Nations Decolonization Papers - Online United Nations Decolonization Documents including current and past Working Papers on American Samoa
- ChooHoo! - An online community for Samoans. Features include forums, chat, blogs, etc.
- Rulers.org — American_samoa List of rulers for American Samoa