Aḥmed Urabi
Ahmed Urabi punim imenom Ahmed Urabi-paša Misirski (selo pored Zakazika, 1839. - Kairo, 21. septembar 1911.) bio je egipatski nacionalist, lider društveno političkog pokreta, koji je okupio gotovo sve slojeve egipatskog društva, od onih iz viših klasa, do vojnika i običnih seljaka, jer je izražavao nezadovoljstvo zbog dominacije Evropskih velesila[1] (Britanije i Francuske).
| Ahmed Urabi | |
|---|---|
 | |
| Biografski podaci | |
| Datum rođenja | 1839. |
| Mjesto rođenja | selo Hirjat Razna pored Zakazika |
| Datum smrti | 21. septembar 1911. |
| Mjesto smrti | Kairo |
| Nacionalnost | egipatsko |
| Puno ime | Ahmed Urabi-paša Misirski |
| Vojna karijera | |
| Čin | kajmakam (pukovnik) |
| Ratovi | Egipatsko-etiopski rat |
| Vojska | Egipatska vojska |
| Rod vojske | pješadija |
Biografija uredi
Urabi je rođen u familiji seoskog šeika, studirao je na kairskom Al-Azharu vodećoj instituciji za islamistiku. Nakon školovanja priključio se vojsci, gdje je dogurao do čina kajmakama, nakon sudjelovanja u Egipatsko-etiopskog rata 1875.-76. Još na samom početku vojne karijere, priključio se tajnoj organizaciji koja je za cilj imala uklanjanje turskih i čerkeskih oficira, koji su imali monopol na najviše činove u Egipatskoj vojsci. Odmah nakon rata - 1879. sudjelovao je u neuspjelom oficirirskom puču protiv Egipatskog kediva Teufik-paše.[1][2]
Urabi je bio odličan govornik, blizak običnom narodu iz kog je i sam potekao, a njegov slogan Miṣir - Misircima (Egipat Egipćanima) uzdigao ga je u nacionalnog heroja. Postao je toliko popularan, kao jedan od lidera tek osnovane Nacionalne partije, da kolebljivi Teufik-paša nije imao kud, već ga je 1881. uključio u vladu kao ministra rata (odbrane). Njegovi vatreni govori u parlamentu protiv stranaca koji su kontrolirali egipatski budžet, bojeći se da prezaduženi Egipat neće biti u stanju vraćati kredite za Sueski kanal, doveli su do čitavog niza spontanih napada na evropske trgovce i njihova poduzeća.[1]
Urabijev ustanak uredi
Preplašeni Teufik-paša kog više nitko nije slušao, pobjegao je u Aleksandriju, i zatražio pomoć od Britanije i Francuske. Francuzi su doplovili ali su se povukli, ali je zato Britanska mornarica u julu 1882 bombardirala Aleksandriju, što je samo dolilo ulje na vatru, jer su izbili još veći nemiri, a Urabi je proglasio kediva izdajnikom. Kao komandant egipatske vojske, organizirao je odbranu zemlje i poveo pravi rat, u prvi mah je uspio spriječiti daljni prodor Britanske vojske prema Kairu.[1]
U augustu je Britanska vojska pod vodsvom Garneta Wolseleya izvršila desant u zoni kanala kod Ismailie i odatle krenula u napad na Kairo. Urabijeva slabo opremljena i loše obučena vojska je poražena u Bitci kod Tel el Kabira. To je bio Urabijev kraj, jer je nakon tog uhapšen i osuđen na smrt. Na Britansku intervenciju ta kazna nije izvršena već je izmenjena na doživotnu internaciju na Cejlon, gdje mu je 1901. dozvoljeno da se vrati u zemlju.[1]
Dugi niz godina njegov je lik prikazivan samo u negativnom svijetlu, sve do 1950-ih i Naserovog režima. Od tog vremena je Urabi - pozitivac, borac za narodnu stvar.[1]
Povezano uredi
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 „Urābī Pasha, Egyptian nationalist” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 14.07.2020.
- ↑ „Urabi-paša, Ahmed” (hrvatski). Hrvatska enciklopedija LZMK. Pristupljeno 14.07.2020.
