43. pne.
Godina 43. pne. je bila redovna godina koja počinje u ponedjeljak po julijanskom kalendaru. U svoje vrijeme je bila poznata kao Godina konzulstva Panse i Hircija ili, rjeđe, godina 711. Ab urbe condita. Oznaka 43. pne. za ovu godinu je u upotrebi od ranog srednjeg vijeka, kada je kalendarska era Anno Domini u Evropi postala glavna metoda za imenovanje godina.
| Gregorijanski | 43. pne. |
| Olimpijada | 184:1.–184:2. |
| Ab urbe condita | 711. |
| Seleukidski | 269–270. |
| Islamski | 684–683. BH |
| Hebrejski | 3718–3719. |
| Bizantski | 5466–5467. |
| Koptski | -326–-325. |
| Iranski | -664–-663. BP |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 14–15. |
| • Shaka Samvat | N/D |
| • Kali Yuga | 3059–3060. |
| Kineski | 2594–2595. |
| Holocenski kalendar | 9958. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji uredi
- Rimskom Republikom počinju upravljati novoizabrani konzuli Gaj Vibije Pansa Cetronijan i Aulo Hircije. Rimski Senat mladog Oktavijana imenuje propretorom i daje mu ovlasti da vojnom silom skrši "odmetnutog" prokonzula Marka Antonija. Hircije i Oktavijan mobiliziraju trupe i marširaju prema Mutini, dok Pansa nastavlja s regrutacijom. U pokušaju da se izbjegne rat, poslano je izaslanstvo s mirovnom ponudom Antoniju.
- Mutinski rat: Kod Dirahijuma Marko Junije Brut tuče trupe Gaja Antonija, a potom konsolidira svoju vlast nad Trakijom i Makedonijom. Istovremeno Gaj Kasije Longin vodi pohod u Siriji i kod Laodiceje tuče nekadašnjeg cezarovca Publija Kornelija Dolabelu
- Mutinski rat: Vibije Pansa iz Rima, gdje je radi obrane ostavio jednu legiju - legio urbana - s četiri legije kreće na sjever kako bi se spojio sa snagama Hircija i Oktavijana.
- 14.4. — Bitka kod Forum Galloruma: Marko Antonije, koji je u Mutini pod opsadom držao Cezarovog ubicu Decima Bruta, tuče snage konzula Panse, koji pri tome gine, ali ga odmah nakon toga napada i tuče Hircije, koji je u bitci smrtno ranjen.
- 21.4. — Ciceron sastavlja 14. i posljednju Filipiku.
- 21.4. — Bitka kod Mutine u kojoj je Antonije ponovno poražen, ovaj put od konzulske vojske te snaga Oktavijana i Decima Bruta.
- Mutinski rat: Antonije se iz Italije povlači preko Parme (koju je opljačkao) i Placentije. Potom prelazi Ligurijske Alpe i dolazi u Vada Sabaciju, 50 km jugozapadno od Genove. Antonije se tamo, ubrzo nakon vijesti da su Decima Bruta ubili razbojnici, spaja sa snagama Emilija Lepida.
- Mutinski rat: Ohrabren uspjesima konzularnih vojski, rimski Senat proglašava Antonija hostisom, odnosno neprijateljem rimskog naroda i države. Dotada odmetnuti pompejanski pirat Sekst Pompej je proglašen komandantom rimske mornarice a Gaj Kasije prokonzulom Sirije.
- jul-august — Dok je Antonije uz Lepidovu pomoć ponovno okupio veliku vojsku, Oktavijan na čelu vlastite vojske bez otpora ulazi u Rim. Ciceron postaje svjestan da njegov plan da razdvoji Oktavijana i Antonija nije uspio.
- septembar — Oktavijan, dan prije svog 20. rođendana preuzima dužnost konzula i ubrzo nakon toga uspijeva donijeti lex Pedia - zakon temeljem koga je Cezarovo ubistvo retroaktivno proglašeno kaznenim djelom čiji se počinitelji imaju osuditi na smrt.
- 26.11. — Oktavijan se u Bononiji sreće sa Antonijem i Lepidom gdje sklapaju formalni petogodišnji sporazum o podjeli vlasti zvan Drugi trijumvirat, dan kasnije potvrđen sa zakonom poznatim kao lex Titia.
- Nastojeći ojačati Trijumvirat, Oktavijan se ženi za Klodijom, Antonijevom pokćerkom (kćerkom supruge Fulvije i njenog bivšeg muža Klodija).
- kraj novembra — Trijumviri sastavljaju proskripcije, odnosno popis 130 senatora i 2.000 vitezova koji su proglašeni odmetnicima od zakona i lišeni imovine.
- Osnovan Lugdunum (današnji Lyon)
- Osnovan Cularo (današnji Grenoble).
- Prema predaji Nagasena u Patni stvara Smaragdnog Budu.
- 7.12. — Ciceron je prilikom puta prema moru u mjestu Formiae, dok su ga držali u nosiljci, presretnut i ubijen od strane grupe vojnika na čelu s tribunom Popilijem Lenasom. Njegova odrezana glava i ruke su potom postavljeni na Rostru Foruma.
Rođenja uredi
Smrti uredi
- jun/jul — Porcija Katonis, supruga Marka Junija Bruta (r. 70. pne.)
- 7.12. — Ciceron, rimski političar i književnik (ubistvo) (r. 106. pne.)
- Atia Balba Caesonia, nećaka Julija Cezara i majka Oktavijana (r. 85. pne.)
- Decim Brut, rimski političar i vojskovođa (ubijen) (r. cca. 85. pne.)
- Publius Cornelius Dolabella, suffect konzul nakon atentata na Julija Cezara (r. 70. pne.)
- Hirtius, rimski političar i vojskovođa (ubijen u bitci) (r. cca. 90. pne.)
- Pansa, rimski političar (ubijen u bitci)
- Trebonije, rimski političar i atentator na Julija Cezara (ubijen od Publija Kornelija Dolabele)
- Ver, rimski političar poznat po korupciji (r. cca. 120. pne.)
- Antipater Idumejac (atentat)