1696
godina
- Ovo je članak o godini 1696.
Godina 1696 (MDCXCVI) bila je prijestupna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u srijedu po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1660-e 1670-e 1680-e – 1690-e – 1700-e 1710-e 1720-e |
| Godine: | 1693 1694 1695 – 1696 – 1697 1698 1699 |
| Gregorijanski | 1696. (MDCXCVI) |
| Ab urbe condita | 2449. |
| Islamski | 1107–1108. |
| Iranski | 1074–1075. |
| Hebrejski | 5456–5457. |
| Bizantski | 7204–7205. |
| Koptski | 1412–1413. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1751–1752. |
| • Shaka Samvat | 1618–1619. |
| • Kali Yuga | 4797–4798. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4332–4333. |
| • 60 godina | Yang Vatra Miš (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11696. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji uredi
Januar/Siječanj – Mart/Ožujak uredi
- 10. 1. (31. 12. 1695. po j.k.) - U Engleskoj uveden porez na prozore.
- 8. 2. (29. 1. po j.k.) - Smrću brata Ivana, Petar ostaje jedini ruski car.
- 23. 2. - Razotkrivena jakobitska zavera Georgea Barclaya za ubistvo engleskog kralja Williama III.
April/Travanj – Jun/Lipanj uredi
- proleće - Rat Velike alijanse: pojava francuske flote kod Bresta izaziva strah od invazije u Engleskoj i povlačenje njihove flote iz Mediterana[1].
- 13. 5. - Srbi prešli Kapelu i upali u Perušić gde su opljačkali i zarobili katoličke pokrštenjake, dok ih nisu suzbili oficiri i graničari verni caru - protivili su se zbog ustupanja Like Komori, pretili su da će preći Mlečanima ili Turcima[2].
- maj - Prvi džungarsko-ćingovski rat: Bitka kod Zuunmoda je pobeda ćingovskog kineskog cara Kangxija u Mongoliji.
- maj - U Bosiljevu pretučen podžupan zagrebačke županije koji je pokušao da popiše poreske obveznike i objekte (krajišnici ne žele postati kmetovi)[3].
- maj - Patrijarh Arsenije III se žali ruskom poslaniku Nefimonovu u Beču da je "rimski teror gori od turskog", moli cara Petra da zaštiti Srbe[4].
- 17. 6. - Umro poljsko-litvanski vladar Jan III Sobieski, sledeće godine izabran Saksonac August II Jaki.
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan uredi
- 11. 7. - Osnovana prethodnica berlinske Akademije umjetnosti.
- 19. 7. - Drugi Azovski pohod: Petar Veliki zauzima Azov uz pomoć novoizgrađene flote. To je izlaz na Azovsko more, ali Turci i dalje kontrolišu Kerčki prolaz.
- 2. 8. - Sultan Mustafa II vrši smotru vojske na beogradskom drumu, četiri dana kasnije prelazi u Pančevo, 13-tog kreće prema Temišvaru[5].
- 3. 8. - Habsburška vojska počinje opsadu Temišvara. Srpska milicija je pre ovoga zauzela Čanad[6].
- 17. 8. - Beogradski Džafer-paša napao Titel[5].
- 22. 8. - Bitka kod Androsa između Turaka i Mlečana, bez jasnog pobednika.
- 26. 8. - Veliki turski rat: Bitka kod Olaša (ili kod Hetina na Begeju[5]) je pobeda sultanove vojske, smrtno ranjen maršal Heißler. Turci pobedili i kod Čeneja. Sultan se zatim vratio u Beograd, i 1. oktobra u Jedrene[7].
- 26. 8. - Rat Velike alijanse: u tajnosti sklopljen Torinski ugovor - Savoja izlazi iz rata sa Francuskom, ulazi s njom u bračni savez.
- septembar - Hrvatski ban grof Adam Baćanj garantuje "Vlasima-Rascijanima" slobodu veroispovesti, vladici Atanasiju Ljubojeviću potvrđuje pravo suđenja u verskim stvarima. Takođe je odredio redovni sud za Bansku krajinu na čelu sa grofom Franjom Krištofom Delišimunovićem[8].
- septembar - U trenutku pogoršanog zdravlja, španski kralj Karlos II određuje testamentom Josepha Ferdinanda od Bavarske za naslednika.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac uredi
- 7. 10. - Ugovor iz Vigevana: Francuska i Savoja dogovorile sa Španijom i Austrijom da Italija bude neutralizovana - Eugen Savojski može prebaciti trupe na tursko ratište. Ovo je početak kraja Rata Velike alijanse, iščekuje se smrt jalovog španskog kralja Karlosa II Začaranog.
- 20. 10. - Ruska duma odlučila po želji cara Petra da osnuje Rusku carsku mornaricu (prvobitno ime Регулярный Военно-Морской Флот России, "Reguljarnij Vojeno-Morskoj flot Rosii").
- 10. 11. - Rat kralja Williama: počinje francuska Kampanja na poluostrvu Avalon, uništena 23 engleska naselja.
- decembar - Petar Veliki obavestio zapanjene bojare da namerava krenuti u Veliko poslanstvo po Evropi.
- 24. 12. - U portugalskoj Evori spaljena grupa marranosa.
- decembar, krajem (po julijanskom?) - Izaslanstvo patrijarha Arsenija na čelu s mitropolitom Stefanom Metohijcem primljeno u Moskvi kod cara Petra[4].
- 31. 12. - Zagrebački kanonik javlja svom biskupu da je "čuo" da patrijarh Arsenije namerava otići s narodom u Rusiju[4].
Kroz godinu uredi
- Pavao Ritter Vitezović: "Kronika aliti spomen vsega svieta vikov", nastoji učiniti pravopis jednostavnijim a latinicu prilagoditi glasovnim potrebama "jezika slovenskoga"[9].
- Mitropolit Atanasije Ljubojević dobio carski patent za crkvenu upravu nad Karlovačkim generalatom i Banijom (sjedište Komogovina).
- Budimski Srbi dobivaju privilegij da svojom općinom sami upravljaju[10].
- Kaločki nadbiskup grof Pavle Szechenyi postao prvi veliki župan obnovljene Bačke županije, prvo što je uradio bilo je razoružanje subotičke i somborske srpske milicije[11].
- Peraštanski pomorac Nikola Burović napravio prvu zbirku narodne poezije među Južnim Slovenima (ali pronađena je tek 1879).[12][13]
- prije 1696 - U Dubrovniku osnovana "Akademija ispraznijeh" (dangubih)[14].
- Poljski jezik postaje zvaničan u zajednici Poljske i Litvanije umesto rutenskog.
- Velika glad u Finskoj, nastavlja se i u Estoniji.
- Pueblo Indijanci započinju novu pobunu protiv Španaca, ali odgovor je brz i oštar.
Rođenja uredi
- 5. 3. - Giovanni Battista Tiepolo, slikar († 1770)
- 3. 5. - Pacifik Bizza, splitski nadbiskup († 1756)
- 2. 8. - Mahmud I., turski sultan († 1754)
- 17. 10. - August III, poljsko-litvanski vladar († 1763)
Smrti uredi
- 8. 2. - Ivan V., ruski car (* 1666)
- 16. 5. - Marijana Austrijska, majka španskog kralja Karlosa II (* 1634)
- 17. 6. - Jan III Sobieski, poljsko-litvanski vladar (* 1629)
- 4. 12. - Meishō, bivša japanska carica (* 1624)
Reference uredi
- ↑ Spencer C. Tucker (23 December 2009). A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle East [6 volumes]: From the Ancient World to the Modern Middle East. ABC-CLIO. str. 674–. ISBN 978-1-85109-672-5.
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 70-1
- ↑ Istorija s. n. III-1, 498
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Veselinović, Rajko L. Од Велике сеобе до смрти патријарха Арсенија III Чарнојевића (1706). rastko.rs
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Istorija s. n. III-1, 565
- ↑ Cerović, Ljubivoje. Srbi u Slovačkoj. rastko.rs
- ↑ Istorija s. n. III-1, 567
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 64
- ↑ Historija n. J., 1012
- ↑ Historija n. J., 1126
- ↑ Historija n. J., 1130
- ↑ Istorija s. n. IV-2, 115
- ↑ Aleksandar Radoman & Adnan Čirgić, Rukopisni zbornik Nikole Burovića. maticacrnogorska.me
- ↑ Historija n. J., 1221
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5 (III-1)
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-I)