1300 kaplara
1300 kaplara je naziv za veliku grupu mladića iz Srbije i tadašnje Austro-Ugarske koji su se na početku prvog svjetskog rata kao dobrovoljci pridružili srpskoj vojsci. Uglavnom su ih činili đaci gimnazija i studenti, te ih je, zbog relativno dobrog obrazovanja, srpska Vrhovna komanda na samom početku poslala u Skoplje gdje su trebali završiti tamošnju oficirsku školu. Kada je u jesen 1914. godine srpska vojska poražena na Drini, a austro-ugarske snage okupirale Beograd, odlučeno je da polaznici te škole iskoriste za borbu, iako nisu u potpunosti završili obuku. Svima je po hitnom postupku dan čin kaplara, a po čemu je ta grupa dobila ime. 1300 kaplara je odmah sudjelovalo u protivofenzivi koja je dovela do Kolubarske bitke, odnosno jedne od najvećih pobjeda u srpskoj vojnoj historiji.
Među 1300 kaplara koji su preživjeli rat su se nalazila mnoga imena koja će kasnijih decenija steći ugled kao poznati intelektualci. Zbog toga ih se kasnije u Srbiji često slavilo kao oličenje patriotizma i junaštva.
Po njima je prozvana jedna od centralnih beogradskih ulica, kao i niz ulica u brojnim srpskim gradova. Ulica 1300 kaplara postoji i u Banjoj Luci.
O atmosferi u Beogradu te 1914. godine:
Svet plače i peva. Zaorilo se na železničkoj stanici kada je voz krenuo: "Ruzmarine, moje rosno cveće, tebe varoš više videt neće". Regruti - đaci i studenti odgovaraju pesmom: "Što bi dike ode u vojnike, što bi škarta, osta da se karta". Svima naviru suze, samo nama koji odlazimo u smrt nijedna da krene. Mi idemo kao na kakvo veselje. Iz vagona se ori. Prva četa peva: "Oj Srbijo, mila mati, uvek ću te tako zvati"... Druga: "Ej trubaču s bujne Drine, ded zatrubi zbor"... Treća: "Srbi ustajte, svoje ne dajte"... Četvrta grmi: "Gde je naša Vojvodina? Živa nam je sahranjena. Al’ ostaše deca njena"...[1]
Reference uredi
- ↑ „Stradanje 1.300 kaplara: Iz školske klupe u oganj bitke”. Novosti. 18. februar 2014. Pristupljeno 21 februar-вељача 2014.