Živojin Mišić
Živojin Mišić (7. jul (po st.kal.)/19. jul 1855. Struganik - 20. januar 1921. Beograd) je bio srpski vojvoda iz Prvog svetskog rata. Živojin Mišić je učestvovao u svim srpskim ratovima od 1876-1918. Neposredno je komandovao srpskom Prvom armijom u Kolubarskoj bici, a prilikom proboja Solunskog fronta je bio načelnik Vrhovne komande.
| Živojin Mišić | |
|---|---|
| 1855 – 20. januar 1921. (starost 66) | |
 Vojvoda Živojin Mišić | |
| Mjesto rođenja | Mionica, Srbija |
| Mjesto smrti | Beograd, Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca |
| Pripadnost | Srbija |
| Godine službe | 1874 – 1918 |
| Čin | Feldmaršal (vojvoda) |
| Bitke/ratovi | Srpsko-turski ratovi, Srpsko-bugarski rat, Prvi balkanski rat, Drugi balkanski rat, Prvi svetski rat |
| Odličja | Orden s Karađorđevom zvezdom |
Biografija uredi
Preci Živojina Mišića su se doselili u Struganik krajem 17. ili početkom 18. veka. Porodica je uzela prezime Mišić po imenu dede Živojina Mišića - Miša Kaljevića. Mišićevi roditelji Radovan i Anđelija (rođ. Damjanović – Koštunjić) imali su trinaestoro dece, od kojih su dvoje bile devojčice - Todora i Živana. Živojin je bio trinaesto dete, i kada se rodio, samo osmoro njegovih braća i sestara je bilo živo.
Po završetku svoje šeste godine bio je pastir. Osnovnu školu započeo u Ribnici, a završio u Kragujevcu. U svojim memoarima Mišić je pominjao neprilike koje je imao s varoškom decom zbog seljačkog porekla, što ga je uzbuđivalo i vređalo. Gimnaziju u Kragujevcu je upisao 1868. Prvi, drugi i šesti razred gimnazije završio u Kragujevcu, a treći i četvrti u Beogradu. U prvih pet razreda gimnazije nije bio posebno dobar đak, ali je šesti razred završio sa mnogo boljim uspehom. S takvim ocenama šestog razreda gimnazije primljen je 20/9 (po st.kal.) 1874. u Vojnu akademiju, kao 19. u rangu. Na svakom raspustu odlazio je kući u selo i vrlo često je zajedno sa svojom braćom radio i poljske radove.
Vojna karijera uredi
Na samom početku svoje četrdesetogodišnje službe, kao pitomac Artiljerijske škole, učestvovao je u dva oslobodilačka rata protiv Turske (1876. i 1877 — 1878. godine). U tim ratovima komandovao je Kolubarskim bataljonom Valjevske brigade II klase i stekao prva ratna iskustva.
Pored četvorogodišnje Artiljerijske škole završio je austro-ugarsku školu gađanja u Bruku na Lajti i dvogodišnju pripremu za generalštabnu struku u srpskoj vojsci.
Učestvovao je i u Srpsko-bugarskom ratu 1885. kao poručnik i komadant 5. puka Drinske divizije.
Od 1898. do 1904. predavao je strategiju na Vojnoj akademiji. [1]
Nakon Majskog prevrata je bio primoran da se penzioniše u činu generalštabnog pukovnika, navodno zbog uticaja Crne ruke, pošto je smatran previše bliskim svrgnutoj dinastiji Obrenovića, ali je reaktiviran 1909, tokom Aneksione krize na lični zahtev načelnika Vrhovne komande generala Radomira Putnika, koji ga je učinio svojim pomoćnikom. Mišić je pomogao generalu Putniku da sastavi srpski ratni plan u eventualnom ratu sa Austro-Ugarskom.
U balkanskim ratovima Mišić je bio pomoćnik načelnika štaba Vrhovne komande vojvode Radomira Putnika, njegova desna ruka, jer je — kako je istakao general Živko Pavlović — „u najtežim trenucima svojim optimizmom i čvrstinom karaktera održavao i samog Putnika u uverenju u dobar ishod operacija srpske vojske“. Neposredno je sarađivao na planiranju i rukovođenju operacijama protiv turske Vardarske armije, zbog čega je posle Kumanovske bitke unapređen u čin generala. Posebno se istakao pravilnom procenom situacije prvoga dana bitke na Bregalnici, kada je srpska Vrhovna komanda u Skoplju razmatrala pitanje na kojoj liniji će primiti odsudnu bitku. Usvajanje njegovog predloga imalo je presudan uticaj na dalji tok i konačan ishod odlučujuće bitke Drugog balkanskog rata. Po završetku ovog rata, Mišić je po drugi put penzionisan.
Međutim, pred samo izbijanje Prvog svetskog rata, opet je reaktiviran i postavljen za pomoćnika načelnika štaba Vrhovne komande. Tokom Kolubarske bitke, Mišiću je predata komanda nad Prvom armijom, tada u vrlo teškoj situaciji, da zameni njenog ranjenog i bolesnog komadanta generala Petra Bojovića. Najviše zahvaljujući njegovim ličnim naporima i znanju, Prva armija se od jedinice u rasulu pretvorila u formaciju sposobnu za borbu. Mišić je insistirao (tada je to smatrano rizičnim) na dubljem povlačenju da bi se celoj srpskoj vojsci dalo vremena da se odmori i popuni zalihe, što je rezultovalo napuštanjem Beograda. Međutim, njegovo kockanje se isplatilo pošto je austrougarska vojska previše raširila svoje linije snabdevanja i teško je poražena u potonjem srpskom kontranapadu, koji je takođe započeo Mišić, a njegova armija je odigrala odlučujuću ulogu. Ovo je bila jedna od najvećih bitaka u srpskoj istoriji i Mišić je unapređen u čin vojvode. Nakon novog združenog napada nemačke, austrougarske i bugarske vojske na Srbiju u oktobru 1915, kada se srpska vojska povukla na Kosovo, Mišić je predložio da se izvrši kontranapad. Ovaj predlog su odbili ostali zapovednici armija na sastanku u Peći, i sledilo je povlačenje srpske vojske preko Crne Gore i Albanije. Na Solunskom frontu 1916. Mišić je komandovao Prvom armijom koja je zaustavila i naterala na povlačenje bugarsku vojsku u bici kod Gorničeva. Pred kraj rata u junu 1918. Mišić je postavljen za načelnika Vrhovne komande i komandovao je srpskom vojskom prilikom proboja Solunskog fronta u septembru 1918.
Živojin Mišić je umro u Beogradu 20. januara 1921.
