Mozak – razlika između verzija

Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Munjanes (razgovor | doprinos)
m Vraćene izmjene 46.240.229.159 (razgovor) na posljednju izmjenu korisnika Kolega2357
Nema sažetka izmjene
Red 1:
{{sređivanje|||||Biologija|Medicina}}
Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja.
'''Mozak''' je najznačajniji deo [[nervni sistem|nervnog sistema]]. Smešten je u [[lobanja|lobanjskoj]] čauri i obavijen moždanim opnama: tvrdom, paučinastom i mekom. Težina mozga odraslog čoveka pretežno iznosi 1.350 g, ali intelektualne sposobnosti čoveka nisu srazmerne težini i veličini mozga.
 
Osnovni delovi mozga su:
Red 16:
Mozak je najsloženiji organ ljudskog tela. Deo je centralnog nervnog sistema i nalazi se u lobanji. Upravlja svim vitalnim aktivnostima koje su neophodne da bi organizam preživeo. Sve ljudske emocije su kontrolisane mozgom. On takođe šalje i prima bezbrojne signale od svih ostalih delova tela i spoljašnje sredine. Mozak nas čini svesnim, emotivnim i inteligentnim bićima.
 
Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja v
U mozgu se nalaze dva tipa ćelija: nervne i glijalne ćelije.
Nervne ćelije ([[neuron]]i) se od ostalih ćelija razlikuju po tome što imaju sposobnost provodljivosti nervnih impulsa. Ljudski mozak je izgrađen od oko 10 milijardi nervnih ćelija. Svaka nervna ćelija se sastoji od tela neurona i dva tipa nastavaka: dendrita i aksona. Telo neurona (soma) sadrži jedro (u kome je smeštena DNK), endoplazmatični retikulum i ribozome (za sintezu proteina) i mitohondrije (za dobijanje energije) – ono obavlja sve one funkcije koje su ćeliji neophodne da bi preživela. Aksoni i dendriti služe za komunikaciju između ćelija. Dendriti su kratki, razgranati nastavci koji sprovode nadražaj ka telu nervne ćelije. Akson (neurit, nervno vlakno) prenosi nadražaj od tela neurona ka sledećem neuronu, on može biti prekriven posebnom opnom koja je izgrađena od glijalnih ćelija (oligodendrocita) i koja ubrzava protok impulsa kroz akson. Svaka nervna ćelija je preko sinapsi (veza između aksona jedne i dendrita druge ćelije) povezana sa oko 10.000 drugih nervnih ćelija.
Glijalne ćelije (glije) imaju niz funkcija koje omogućavaju opstanak i pravilno funkcionisanje nervnih ćelija: potporna (svojim produžecima grade potpornu mrežu moždanog tkiva), izolatorna (u predelu sinapse vrše električnu izolaciju), odbrambena (mogu da se transformišu u makrofage), transportna (transportuju hranljive materije od krvnih sudova do nervnih ćelija mozga), imaju ulogu u lokalnoj homeostazi, vrše fagocitozu nepotrebnih materija, grade mijelinski omotač aksona. U mozgu ih ima oko 10 puta više nego nervnih ćelija.
U mozgu možemo razlikovati svetlije i tamnije delove. Tamni deo je siva masa koju grade tela nervnih ćelija, dendriti, početni delovi aksona i glijalne ćelije. Svetli delovi su bela masa koju čine aksonski produžeci nervnih ćelija sa oligodendrocitima i dendriti. Siva masa se uglavnom nalazi na površini, a bela u unutrašnjosti mozga.
Linija 47 ⟶ 46:
Hipotalamus se nalazi ispod talamusa. On učestvuje u kontroli funkcije kardiovaskularnog sistema i regulaciji telesne temperature, kontroliše unos hrane i tečnosti i apetit (u njemu se nalazi centar za glad), a ima i ulogu u kontroli cirkadijalnog ritma. Takođe učestvuje u regulaciji agresivnog ponašanja, u nastajanju emocionalnog stresa i seksualnog nagona i regulaciji ofanzivnog i defanzivnog ponašanja. U hipotalamusu se nalazi endokrina žlezda hipofiza. Hipofiza kontroliše sledeće procese: rast, krvni pritisak, trudnoću i porođaj, lučenje mleka, funkcije polnih organa, metabolizam i rad ostalih endokrinih žlezda.
 
Veliki mozak je najrazvijeniji deo mozga, onDjomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja
Veliki mozak je najrazvijeniji deo mozga, on pokriva sve ostale delove mozga i zauzima najveći deo lobanjske duplje. Veliki mozak čine: moždana kora, leva i desna moždana komora, neki delovi limbičkog sistema, mirisni mozak (rhinencephalon) i bazalne ganglije.
Mirisni mozak prima informacije od čula sluha i zadužen je za razlikovanje mirisa i njihove jačine. Takođe na zahtev viših delova mozga omogućava da se izdvoji određeni miris iz skupa mirisa koje primamo od spoljašnje sredine.
Limbički sistem obavija moždano stablo i nalazi se ispod moždane kore. Sastoji se iz mnogo delova, od kojih su najvažniji: bademasto telo - corpus amygdaloideum (zaduženo je za formiranje i čuvanje sećanja povezanih sa jakim emocijama, stvara strah, agresivnost, bes i ljubomoru, ima ulogu u ubrzanom radu srca, ubrzanom disanju i nemogućnosti pokretanja u situacijama koje izazivaju snažan strah) i hippocampus (prvenstveno je zadužen za prenos informacija iz kratkoročnog u dugoročno pamćenje, a ima i ulogu u snalaženju u prostoru). Ostale funkcije limbičkog sistema su: deo je sistema nagrađivanja, učestvuje u stvaranju zavisnosti, kontroliše emocije i sposobnost da se nauče i kontrolišu nagoni kao što su glad, žeđ, agresija, igra važnu ulogu u donošenju odluka i očekivanju, tj. kontroliše planiranje ponašanja na osnovu uočavanja mogućih problema, konflikata i grešaka koje bi prouzrokovali neki naši postupci.
Bazalne ganglije učestvuju u iniciranju i kontroli pokreta, kao i u formiranju osećanja kao što su stid, sramota i krivica.
 
Mozak je obavijen moždanom korom. To je najsloženiji i filogenetski najnoviji deo mozga.
Linija 57 ⟶ 53:
Čeona zona učestvuje u kontroli nagona, planiranju, rasuđivanju, pamćenju, rešavanju problema, socijalizaciji, spontanosti, pomaže nam da izaberemo između dobrog i lošeg ili boljeg i najboljeg, ima sposobnost da predvidi posledice trenutnih događanja i na osnovu toga donese neku odluku, pomaže da se prebrode i potisnu socijalno neprihvatljive želje, ima sposobnost da uvidi sličnosti i razlike između nekih događaja i stvari, omogućava da se naše misli pretvore u reči, stvara našu ličnost.
Potiljačna zona prima informacije od čula vida i obrađuje ih: razlikuje boje i oblike, opaža pokrete i prostorne odnose.
Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja Djomla Mladja v
Slepoočna zona je zadužena za obradu informacija koje prima od čula sluha (uključujući više funkcije: govor, razumevanje jezika, govorna memorija), za više vizuelne funkcije (prepoznavanje lica, prizora i objekata) i kratkoročno pamćenje.
Temena zona sakuplja zajedno sve senzorne informacije (ukus, dodir, temperaturu, bol, vid, sluh) i povezuje ih sa našim sećanjima kako bi im dala značenje, a zadužena je i za orijentaciju.
Ostrvo ima ulogu u stvaranju nekih emocija kao što su strah, bes, tuga, sreća, gađenje, i povezivanju nekih sećanja sa emocijama.
Funkcionalne zone (polja) moždane kore su primarne, sekundarne i asocijativne. Primarne zone su odgovorne za elementarne motorne funkcije i za elementarne osete. Sekundarna polja se nalaze oko primarnih senzornih oblasti i njihova uloga se sastoji u tome da na osnovu iskustva omoguće prepoznavanje različitih oseta. Asocijativna polja su oblasti moždane kore u kojima se vrši složena obrada više različitih informacija koje dolaze iz raznih područja kore. Ona omogućavaju složene funkcije kao što su mišljenje, rasuđivanje, pamćenje, motivacija, emotivno ponašanje. Sva polja se nalaze i u levoj i u desnoj hemisferi, ali nemaju jednak funkcionalni značaj. Uglavnom je polje u jednoj hemisferi dominantno u odnosu na isto polje suprotne hemisfere - to je lateralizacija funkcija kore veliko mozga.
 
{{Nervni sistem}}