Wikipedija

Nacionalizam – razlika između verzija

Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Autobot (razgovor | doprinos)
Botovi
177.192 izmene
m Bot: Adding {{Commonscat|Nationalism}}
Rjecina2 (razgovor | doprinos)
8.624 izmene
sr wiki
Red 1:
'''Nacionalizam''' u suštini predstavlja privrženost sopstvenoj [[nacija|naciji]] i [[država|državi]].<ref name="Gellner 1983-pp6-7">{{cite book|last=Gellner|first=Ernest|title=Nations and Nationalism|publisher=Cornell University Press}}</ref>
'''Nacionalizam''' je ideologija koji postavlja [[nacija|naciju]], odnosno [[etnička zajednica|etničku zajednicu]] za osnovu ljudskog i društvenog zivota i koji održanju iste daje prednost nad bilo kojim drugim političkim i društvenim principima.
 
U širem smislu, nacionalizam može značiti privrženost vlastitoj [[nacija|naciji]] i njenim interesima, zanemarujući interese drugih nacija <ref>-{Akomolafe, Olusoji A. “Nationalism.” ''Ethics, Revised Edition''. Ed. John K. Roth. Pasadena, CA: Salem Press, 2005.}-</ref> Pojam se takođe odnosi na doktrinu <ref>-{Gellner, Ernest. 1983. ''Nations and Nationalism.'' Ithaca: Cornell University Press.}-</ref> ili politički pokret <ref>-{Hechter, Michael. 2001. Containing Nationalism. ISBN 0-19-924751-X .}-</ref> po kojoj nacija definisana u okvirima etničke pripadnosti ili nacionalne kulture, ima pravo da konstituiše nezavisnu, [[suverenitet|suverenu]] ili autonomnu političku zajednicu, baziranu na zajedničkoj istoriji i sudbini. U svojim ekstremnim oblicima, [[fašizam|fašizmu]] u Italiji i Španiji i [[nacizam|nacionalsocijalizmu]] u Njemačkoj, u prvoj polovini 20. veka, nacionalizmi ove vrste zagovaraju autoritativnu državu sa ograničenim individualnim pravima građana, a u slučaju nacionalsocijalizma i [[antisemitizam]], superiornost arijevske rase i [[militarizam]]<ref name="Audi">Audi, Robert. The Cambridge Dictionary of Philosophy - odrednica ''political philosophy''. Cambridge University Press 1995., 1999. ISBN 84-460-0956-0</ref>.
Nacionalizam je kult sopstvene nacije koga karakteriše šovinistički odnos i raspirivanje mržnje prema drugim nacijama, a svoj najviši domet ispoljava kroz genocid i fizičko istrebljenje drugih naroda.<ref>Enciklopedija SFRJ, 1978.</ref>
 
Kao pojava, smatra se da je nacionalizam nastao s početka [[19. vek]]a sa pojavom [[Romantizam|romantizma]] u [[umetnost]]i i [[književnost]]i i kao odgovor na univerzalnost [[Renesansa|renesanse]] i [[humanizam|humanizma]]. Pre pojave nacionalizma, kriterijum za razlikovanje među ljudima je uglavnom bila [[Religija|religija]]<ref name="Audi" />, a od početka [[Novi vek|novog veka]] ([[16. vek]]) do Napoleonovih ratova dolazi do formiranja jedinstvenih jezika, i tradicije se međusobno mešaju stvarajući veće grupe ljudi iste kulture. Ovo vremenom dovodi do stvaranja nacija, tj. velikih grupa ljudi koji govore istim jezikom, koji su iste vere i imaju sličnu tradiciju. Do [[Berlinski kongres|Berlinskog kongresa]] [[1878]]. godine stvorene su sve veće nacionalne države.
Postoje različite vrste nacionalizama, s obzirom na različite definicije nacije koje se odnose na zajednički jezik, kulturu, društvene vrijednosti ili etničko porijeklo.
 
Nacionalizam je doveo do pojave nacionalnih država (države čije su granice definisane jezičkim ili kulturološkim granicama, a ne osvojenim teritorijama kao što je to bio slučaj ranije). Ovaj fenomen je doveo do jednog od najvećih talasa promene karte [[Evropa|Evrope]]. Među novonastalim (nacionalnim) državama su [[Stvaranje Nemačke|Nemačka]] i [[Stvaranje Italije|Italija]] koje su ubrzo postale svetske velesile.
Određeni fenomeni koji bi se mogli nazvati nacionalizmom su postojali kroz sve vrijeme historije, ali se u svom modernom obliku nacionalizam javlja tek u [[Novi vijek|Novom vijeku]], prvo sa stvaranjem [[apsolutna monarhija|apsolutnih monarhija]] koje su stvorile okvir za stvaranje zajedničkog nacionalnog identiteta među podanicima (najčešće u Zapadnoj [[Evropa|Evropi]]), potom kao kulturni pokreti u višeetničkim državama gdje je [[prosvjetiteljstvo]] i širenje pismenosti dovelo do stvaranja posebnih nacionalnih identiteta.
 
Nacionalizam je složen pojam koji obuhvata različite nivoe nacionalne svesti. U osnovi je to snažna nacionalna svest koja podrazumeva ljubav prema svojoj naciji, dobro poznavanje nacionalne istorije i kulture, isticanje nacionalnih obeležja, nacionalni ponos i strasno zalaganje za nacionalni prosperitet.
Nacionalizam se često prožima s drugim ideologijama kao što su [[konzervativizam]], [[socijalizam]] i [[liberalizam]]. U 19. vijeku se nacionalizam počeo ispoljavati kao [[rasizam]] i [[imperijalizam]], a u 20. vijeku je poslužio kao podloga za [[fašizam]]. Krajem 20. vijeka se pod određenim okolnostima počeo ispoljavati i kao [[vjerski fundamentalizam]].
 
Razvijeni pojam nacionalizma podrazumeva političku ideologiju, sistem vrednosti, predstava, načela, stavova, [[predrasuda]] i [[stereotip]]a, čije jezgro čini romantičarski kult naciona i nacionalne države, oko kojeg se ispredaju mitovi, legende koji se odnose na idealizovani nacionalni karakter i mistifikovanu nacionalnu istoriju.
Nacionalizam se u 19. vijeku nametnuo kao dominantna ideologija u svijetu te je imao ključnu ulogu u mnogim važnim događajima kao što je izbijanje [[Prvi svjetski rat|prvog]] i [[Drugi svjetski rat|drugog svjetskog rata]], odnosno cijelog niza etničkih sukoba od kojih mnogi traju i do današnjeg dana.
 
Osnovna socijalno-psihološka funkcija nacionalizma je formiranje i učvršćivanje nacionalnog identiteta, kao i buđenje i jačanje nacionalne svesti radi homogenizacije nacije i učvršćivanja nacionalne države.
S obzirom na ulogu koju je odigrao u izbijanju nekih od najkrvavijih događaja u historiji, nacionalizam često ima pejorativno značenje te se povezuje uz etničku netoleranciju, [[etničko čišćenje]], [[šovinizam]] i [[militarizam]]. S druge strane mu se često iz ideoloških razlika daje pozitivan predznak kada se manifestira u obliku oslobodilačkih pokreta protiv velikih imperijalističkih sila, odnosno kada daje poticaj za napredak kulture i tehnologije kroz miroljubivo natjecanje nacionalnih država što u biti predstavlja najpozitivniji oblik razumevanja nacionalizma.
 
Suprotno, ekstremni slučajevi nacionalizma u odnosu na pozitivni odnosno negativni sentiment, vode ka šovinizmu.
 
== Načela ==
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Nacionalizam