Historija Sjedinjenih Američkih Država – razlika između verzija

 

=== Engleske i francuske kolonije u Sjevernoj Americi ===

{{V. također|Kolonijalna Amerika}}

 

 

== Stvaranje i prve godine SAD ==

{{Main|Historija SAD (1776-1789)}}

 

 

== Teritorijalna ekspanzija SAD ==

{{Main|Historija SAD (1789-1849)}}

 

 

== Ustavna kriza i građanski rat ==

{{Main|Historija SAD (1849-1865)}}

 

 

== SAD kao industrijska sila ==

{{Main|Historija SAD (1865-1918)}}

 

Brutalnim slamanjem otpora preostalih indijanskih plemena na Zapadu do sredine [[1880-e|1880-ih]], a već ranije tzv. [[Kompromis 1877|Kompromisom 1877. godine]] i završetkom [[Rekonstrukcija|Rekonstrukcije]] na Jugu, su otklonjene sve političke i vojne prepreke pretvaranju SAD u veliku industrijsku silu.

 

 

[[Datoteka:Ellis island 1902.jpg|250px|right|thumb|Dolazak imigranata na otok Ellis 1902. godine]]

 

Konačnu odluku je donio njemački [[neograničeni podmornički rat]] zbog koga su potapani američki trgovački brodovi, ali i objavljivanje [[Zimmermanov telegram|Zimmermanovog telegrama]] kojim je Njemačka nutkala Meksiko da objavi rat SAD i tako spriječi američku intervenciju u Evropi. U proljeće [[1917]]. SAD su objavile rat Centralnim silama i provele dotada nezapamćenu mobilizaciju ljudskih i materijalnih resursa, uključujući slanje ekspedicijskog korpusa na [[Zapadni front (prvi svjetski rat)|Zapadni front]]. Predsjednik [[Woodrow Wilson]], izabran [[1916]]. na platformi nemiješanja u rat, svoju je odluku nastojao opravdati ideološkim razlozima, odnosno nužnošću mlade američke demokracije da pomogne Starom svijetu da postigne trajni mir. Iako američke snage nisu imale odlučujuću ulogu u ratnim operacijama, njihov dolazak u Evropu je značajno ojačao moral Antante i pridonio slomu Centralnih sila i završetku rata 1918. godine. SAD se tako prvi put pojavila kao velika svjetska sila, odnosno sudionik diplomatskog procesa koji je trebao uspostaviti trajni mir u svijetu.

 

== SAD kao svjetska sila ==

{{main|Historija SAD (1918-1945)}}

 

 

==== SAD u drugom svjetskom ratu ====

{{Main|SAD u drugom svjetskom ratu}}

 

 

== SAD kao supersila ==

{{Main|Historija SAD (1945-1964)}}

 

 

== Društveni nemiri, vijetnamski rat i ekonomska kriza ==

{{Main|Historija SAD (1964 - 1980)}}

 

 

== SAD kao pobjednik hladnog rata ==

{{Main|Historija SAD (1980 - 1992)}}

 

 

== SAD u post-hladnoratovskom svijetu ==

{{Main|Historija SAD (1992 - danas)}}

 

SAD su ratom u Iraku moralno, materijalno i financijski iscrpljene, a ugled koji je postojao nakon hladnog rata nestao. Ekonomsku, a s vremenom i političku dominaciju, sve više ugrožava energetska i financijska kriza, kao i izazov novih ekonomskih sila kao što je Kina.

 

{{reflist}}

 

{{Commonscat|History of the United States}}

* [http://americanheritage.com American Heritage Website - Thousands of articles on American History.]