Herod Veliki – razlika između verzija

 

== Prije dolaska na vlast ==

Herod je bio mlađi sin namjesnika ([[prokurator]]a) [[Idumeja|Idumeje]] [[Antipater Idumejac|Antipatera]]. Na početku građanskog rata između '''Pompeja''' i [[Gaj Julije Cezar|Cezara]], koji je započeo 49. pr. Kr, Antipater je podržavao Pompeja, koji je kontrolirao istočni dio Carstva. Nakon što je 9. kolovoza 48. pne. Pompej pretrpio poraz u [[Bitka kod Farsala|bitki kod Farsala]], Antipater hitro mijenja stranu. Sudjeluje u borbama u [[Egipat|Egiptu]] i poziva tamošnje Židove da podupru Cezara. U tome mu podršku pruža '''Hirkan II''', sin kraljice [[Saloma Aleksandra|Salome Aleksandre]], koji se 63. pne. morao odreći kraljevske titule i zauzvrat od Rimljana postavljen za velikog svećenika i etnarha u Jeruzalemu. Nakon pobjede nad Pompejem, zahvalni Cezar Antipateru dodjeljuje rimsko građanstvo i naslov prokuratora Judeje, a Hirkana potvrđuje kao etnarha. Međutim, energični Antipater postaje stvarno jedini vladar Judeje.

 

 

== Kralj rimskom milošću ==

Godine 40. pne. Perzijanci osvajaju Siriju (koju je Pompej osvojio za Rim 25 godina ranije). S njima su i jedinice Židova iz Mezopotamije, kojima je na čelu '''Antigon Matatije''', sin Aristobula II., posljednjeg kralja Judeje iz dinastije Hasmonejaca, (67 - 63. pne.). On osvaja Judeju i ulazi u Jeruzalem. Svojem stricu, Hirkanu II, dade odsjeći uši i pošalje ga u zarobljeništvo. Fazael je zarobljen i u zarobljeništvu počini samoubojstvo. Antigon se proglašava kraljem i vrhovnim svećenikom.

 

 

== Okrutni i paranoidni vladar ==

Nad svim zbivanjima u zemlji bdije vojska doušnika, te i najmanja pobuna biva silom u korijenu sasječena. Tjelesna straža i plaćeničke čete sastavljene su od Tračana, Gala i Germana.

 

 

== Spretna politika prema Rimu ==

U građanskim ratovima koji su potresali Rimsko carstvo, pokazao je, kao i njegov otac, umješnost da zadovolji onoga tko je jači, i da u pravom trenutku promijeni stranu. Godine 32. na zahtjev [[Kleopatra VI|Kleopatre]] uspješno ratuje protiv Nabatejaca, koji su stali na stranu Oktavijana. To je bila povoljna okolnost, jer se nije direktno sukobio s rimskim trupama u službi Oktavijana.

 

 

== Veliki graditelj ==

Herod je bio veliki graditelj. U zdanjima što ih je podigao izrazio je svoje divljenje grčkom duhu i odanost caru Augustu. U helenističkim gradovima podigao je hramove u čast Augustu. Obnovio je Samariju, nekadašnji kraljevski grad Sjeverne države (Izraela) i dao joj ime Sebasta (grčki "Sebastos" znači uzvišeni, tj. August). Iznova je sagradio Stratonovu utvrdu i dao joj ime Cezareja (grad koji će kasnije postati sjedište rimskog prokuratora).

 

 

== Herodova smrt i nasljednici ==

Samo nekoliko tjedana prije svoje smrti Herod je naredio da se iznad ulaza u [[Hram#Židovski Hram|Hram]] postavi pozlaćeni orao, simbol Rima. Pobožni Židovi s užasavanjem i bijesom reagiraju na oskrvnjenje svetog mjesta paganskim simbolima. Grupa rabinskih učenika srušila je orla. Bili su osuđeni na smrt odrubljivanjem glava, a dvojica njihovih učitelja su živi spaljeni. To je bio uvod u pobunu koja je izbila ubrzo nakon Herodove smrti.

 

 

== Herod u evanđeljima ==

=== Herod Antipa i herodovci ===

Herodov sin Antipa ili Antipas (nazivan i [[Herod Antipa]]) je osoba koja se u ''Evanđelju po Marku'', 6:14, spominje kao "kralj Herod"; zapravo je bio samo tetrarh Galileje i Pereje, od smrti svog oca 4. pne. sve do 39. poslije Krista; ''Evanđelje po Luki'' 3:1 i 9:7 pravilno ga navodi kao tetrarha.

 

 

=== Poklonstvo mudraca i pokolj dojenčadi u Betlehemu ===

Matej i Luka spominju da se Isus rodio »u dane kralja Heroda« (Mt 2:1, Lk 1:5), misleći na Heroda I. S obzirom da je ovaj umro 4. g. pr. Kr, smatra se da je Isus rođen godinu ili dvije prije toga.

 

 

== Literatura ==

* [http://www.ks.hr/detalj.asp?id=451 Harrington, Wilfrid J: ''Uvod u Novi Zavjet'', Zagreb: Kršćanska sadašnjost, 1993], str. 18-21.

* [[Hrvatski enciklopedijski rječnik]]