Biblijski kanon – razlika između verzija

 

==Kanon Staroga zaveta==

Najranije određenje knjiga Staroga zaveta kao “svetih knjiga” ili “svetih spisa” dao je rimski istoričar i vojnik jevrejskog porekla [[Josif Flavije]], oko [[100]]. godine po Hristu. Za njega je osnovna odlika ove literature bila sadržana u tome što su ti spisi bili božanska objava nesumnjivog autoriteta, koji su nastali u doba proroka i stoga su bili pod božanskim nadahnućem. Flavije je izjavio kako je u Svetim pismima objavljena celokupna istorija sveta sve do cara Artakserksa Prvog.

 

 

=== Kumranski rukopisi ===

Kumranski rukopisi, koji su pronađeni [[1947]]. godine u pećinama pored [[Mrtvo more|Mrtvoga mora]], još jednom su potvrdili autentičnost Svetog Pisma. Do [[1956]]. godine, u jedanaest pećina pronađeni su poveći delovi svih starozavetnih knjiga (na primer: pet primeraka Prve Mojsijeve, petnaest primeraka Pete Mojsijeve, trideset primeraka Psalama, itd.), osim Knjige o Jestiri i dela knjige proroka Jeremije (od 18-52 poglavlja), dosta apokrifnih tekstova i druge literature. U Kumranu je pronađeno oko 380 tekstova od kojih je 100 bilo biblijskih. Svici su bili od papirusa i kože (uglavnom) umotani u lanenu tkaninu i zatim smešteni u glinene ćupove. Pretpostavlja se da su nastali u periodu od 163. pre Hrista do 233. godine posle Hrista. Ovi tekstovi su uglavnom na [[jevrejski jezik|jevrejskom jeziku]], a manji broj je na aramejskom. Na osnovu rukopisnih komentara koji su nađeni na svicima Isaije, Psalama i Ponovljenih zakona (Pete Mojsijeve), može se govoriti o velikom poštovanju koje je iskazivano za starozavetne knjige (svitke). U mnogim rukopisima su nađeni stihovi koji više odgovaraju Septuaginti, nego Masoretskom tekstu.<ref>Karen Jobes and Moises Silva, Invitation to the Septuagint ISBN 1-84227-061-3, (Paternoster Press, 2001). - The current standard for Introductory works on the Septuagint.</ref><ref>Timothy McLay, ''The Use of the Septuagint in New Testament Research ISBN 0-8028-6091-5.'' - The current standard introduction on the NT & LXX.</ref><ref>V.S. Herrell, ''The History of the Bible'', "[http://www.christianseparatist.org/ast/hist/qumran.htm Qumran: Dead Sea Scrolls.]"</ref> Mada se radi o malim razlikama, one potvrđuju mišljenje stručnjaka da [[Septuaginta]] predstavlja posebnu (ali autentičnu) tradiciju jevrejskog teksta, različitu od one iz koje je kasnije nastao [[Masoretski tekst]].<ref>Karen Jobes and Moises Silva, Invitation to the Septuagint ISBN 1-84227-061-3, (Paternoster Press, 2001). - The current standard for Introductory works on the Septuagint.</ref><ref> William Priestly, "[http://www.biblicalstudies.org.uk/article_dss.html The Dead Sea Scrolls]." - A detailed explanation with scholarly apparatus.</ref>

 

=== Rana crkva ===

Rana crkva je od početka koristila Septuagintu, koja je sadržavala tekstove takozvanog "šireg kanona" koji su u vreme nastanka Septuaginte koristili Jevreji u Aleksandriji. Taj kanon se razlikuje od tzv. "užeg" ili palestinskog kanona, na osnovu kojeg je u periodu do trećeg veka posle Hrista nastao rabinski Jevrejski kanon. Ovaj kanon uključuje i knjige koje Katolički i Pravoslavni hrišćani nazivaju devterokanonskim. [[Rimokatolička crkva]] je u [[15]]. [[vek]]u na Tridentinskom saboru utvrdila i saborskom odlukom kanon Svetih spisa koji je za Stari zavet sadržavao listu knjiga koja je postojala u Septuaginti, odnosno novonastali jevrejski kanon i devterokanonske knjige. Zvanična (kanonska) verzije Starog zaveta u Pravoslavnoj crkvi je Septuaginta<ref>http://orthodoxwiki.org/Septuagint</ref>. Protestantske crkve priznaju [[palestinski kanon]].

 

=== Pravoslavne crkve ===

[[Pravoslavna crkva|Pravoslavne crkve]] su ranije svoj kanon Staroga zaveta saobražavale u skladu sa proširenjima i nabrajanjima crkvenih otaca [[Sveti Atanasije Veliki|Atanasija Aleksandrijskog]] (koji priznaje kao kanonsku knjigu Varuhovu)[8], [[Sveti Grigorije Bogoslov|Grigorija Bogoslova]], [[Sveti Kirilo Jerusalimski|Kirila Jerusalimskog]] i drugih, što je kasnije preuzeo [[sv. Sava]] i objavio u svom Zakonopravilu. Međutim, za razliku od toga, danas među teolozima u [[Srpska pravoslavna crkva|Srpskoj pravoslavnoj crkvi]] postoje dve struje: sa jedne strane su oni koji smatraju da je pravi kanon Staroga zaveta takozvani palestinski - uži kanon (kakav imamo objavljen u prevodima Đure Daničića i dr Luja Bakotića); dok drugi, teolozi mlađe generacije, smatraju da treba prihvatiti takozvani aleksandrijski - širi kanon. Ovaj širi kanon obuhvata sve knjige užeg kanona i apokrifne knjige, koje su u kanon ušle na osnovu razmatranja mnogih crkvenih otaca: [[Sveti Vasilije Veliki|Vasilija Velikog]], [[Sveti Kirilo Aleksandrijski|Kirila Aleksandrijskog]], [[Prepodobni Jefrem Sirin|Jefrema Sirca]], [[Sveti Jovan Zlatousti|Jovana Zlatoustog]] itd.

 

 

==Autorstvo biblije==

Sveto pismo je bogonadahnuto (Druga Timotiju 3, 16). Ono nespasenima govori o potrebi prosvetljenja (Prva Korinćanima 2, 14 i Druga Korinćanima 4, 4), i o ubeđivačkoj ulozi Svetoga Duha (Jovan 16, 7-11). Isto tako, Sveto pismo govori o potrebi da se i [[hrišćani]] prosvetljavaju (Prva Korinćanima 2, 10-12) kao i o učiteljskoj ulozi Svetoga Duha za verne (Jovan 16, 13-15).