Alken – razlika između verzija

<center>'''2-Etil-4-metil-1-heksan'''</center>

|}

 

{| class="toccolours" border="1" cellpadding="4" style="float: left; margin: 0 0 1em 1em; width: 20em; border-collapse: collapse; font-size: 95%; clear: right"

<br /><br /><br /><br /><br /><br /><br />

=== Nestandardna imena ===

Svi alkeni imaju univerzalna imena koja su data od strane [[JUPAK]]a, ali neki alkani su poznatiji po svojim običajnim imenima:

 

== Nalaženje i dobijanje ==

[[Datoteka:Molekul etena.png|100px|melekul etena]] Alkani se mogu naći u nekim vrstama [[nafta|nafte]], ali u veoma malim količinama jer su dosta reaktivni. Najprostiji alkeni kao npr: eten, propen i buten u velikim količinama proizvode se krakovanjem nafte. U laboratorijama alkeni se najčešće dobijaju eliminacijom atoma ili atomskih grupa sa susednih ugljenikovih atoma.

 

== Reaktivnost ==

Alkeni su dosta reaktivniji od [[alkan]]a. Reaktivnost alkena je posledica dvostruke veze između ugljenikovih atoma. Proizvodi reakcije alkena su uglavnom stabilniji nego [[supstrat]].

 

 

=== Adicione reakcije alkena ===

* adicija vodonika - U prisustvu katalizatora [[Platina|platine]] ili [[paladijum]]a alkeni se jedine sa vodonikom na sobnoj [[temperatura|temperaturi]]. Ovaj postupak se naziva '''katalitičko hidrogenovanje'''.

* adicija bromovodonika - Bromovodonik u gasovitom [[agregatno stanje|agregatnom stanju]] se adira na alkene na sobnoj temperaturi bez prisustva katalizatora gradeći zasićeno jedinjenje:

 

Kada se adicija vrši na alken, čiji atomi ugljenika vezani dvostrukom vezom ne sadrže isti broj vodonikovih atoma, onda se vodonik iz reangensa vezuje za onaj ugljenikov atom koji ima više vezanoh vodonikovih atoma.

* adicija sulfatne kiseline - [[Sulfatna kiselina]] se adira na alkenena isti način kao i hlorovodonik (po [[Markovnikovo pravilo|Markovnikovom pravilu]])

 

|

OSO₂H

* Adicija vode - pod normalnim uslovima voda ne reaguje sa alkanima, ali ukoliko je prisutna sulfatna kiselina voda se adira po Markovnikovljevom pravilu.

 

|

OH

* Adicija halogena - Halogeni se pod normalnim uslovima veoma brzo adiraju na dvostruku vezu alkena:

 

 

=== Oksidacija ===

* Sagorevanje alkena. Alkeni kao i [[alkani]] sagorevaju na [[vazduh]]u usled čega nastaje [[ugljen dioksid]] i [[voda]]. Usled ove reakcije oslobađas etoplotna energija.

 

CH₂=CH₂ + 3O₂ → CO₂ + H₂O

* Reakcija sa oksidacionim sredstvima

 

| |

OH OH

 

=== Polimerizacija ===

Kao što mogu da adiraju druge molekule alkeni pod određenim uslovima mogu da se adiraju i međusobno. Međusobnim adiranjem alkena nastaju [[hemijska jedinjenja]] velikih [[molekulska masa|molekulskih masa]] koja se nazivaju [[polimeri]]. Molekul iz koga nastaje polimer nnaziva se '''monomer'''. Polimeri su jedinjenja velkikih molekulskih masa koja nastaju sjedinjavanjem velikog broja monomera. Reakcija u kojoj nastaju polimeri naziva se [[polimerizacija]]. U slučaju alkena uglavnom se odigrava '''adiciona polimerizacija'''. Usled polimerizacije alkena najčešće nastaju plastične mase. U [[Srbija|Srbiji]] najpoznatiji polimer koji se proizvodi je [[polieten]]. On je plastična masa koja se koristi za pakovanje u trgovini i industriji, za proizvodnju izolacionih materjala, za proizvodnju cevi itd. Kod nas se polieten proizvodi u [[Pančevo|Pančevu]].

Lucky Boy

 

== Fizičke osobine ==

Fizičke osobine alkena su veoma slične fizičkim osobinama alkana sa istim brojem atoma ugljenika. Alkeni sa manjim brojem ugljenikovih atoma su [[gas]]ovi, sa više tečnosti ili čvrste supstancije. Alkeni se ne [[rastvorljivost|rastvaraju]] u neorganskim [[rastvarač]]ima (npr. [[voda]]), a rastvaraju se u organskim ([[alkohol]]i).

 

== Vidi još ==

* [[Alkan]]i

* [[Alkin]]i