Alkemija – razlika između verzija

 

== Magnum opus ==

Veliko delo alhemije, transformacija metala u zlato, po mističnom verovanju se sastojalo iz 3 faze<ref> [http://www.e-scoala.ro/germana/mihai_stroe26.html Meyrink und das theomorphische Menschenbild]</ref>:

* ''nigredo (-putrefactio)'', crnjenje(-truljenje): simbolizuje truljenje i sagorevanje nečistoća

* ''albedo'', beljenje: simbolizuje produhovljenje i prosvetljenje

 

== Istorija alhemije ==

=== Kina ===

{{main|Kineska alhemija}}

U drevnoj [[Kineska civilizacija|Kini]] alhemija je postojala u IV veku p. n. e, mada antropolozi tvrde da je praktikovana i hiljade godina ranije. Filozofi [[Taoizam|taoizma]] su izučavali kako pronaći sredstvo za besmrtnost. Vladari tog vremena su se uzdali u savete [[vrač]]a koji su često bili alhemičari. Prvi vladar dinastije [[Dinastija Ćin|Ćin]] organizovao je ekspediciju na ostrvo [[Penglaj Šan]]. Zapis o ovom istorijskom događaju pominje produžavanje života i pretvaranje cimeta u zlato alhemijskim metodama <ref>Mémoires historiques de Se-ma Ts'ien, 1899, t. II, p. 465, trad. Chavannes, aspect de l'alchimie traditionnelle, éd. de Minuit 1986, p39 </ref>. Prvi kineski [[traktat]] o alhemiji, pod nazivom ''Baopuzi'', napisao je Ge Hong (283-343. godine pne.).<ref>"Le 'traité ésotérique du maître qui porte la simplicité"</ref>

 

=== Indija ===

[[Indijska civilizacija|Indijske]] tradicije [[Tantrizam|tantrizma]] i poštovanja kulta boga [[Šiva|Šive]] često su se preplitale sa alhemijom. Bog Šiva (koji simbolizuje aktivni element [[sumpor]]) oplođuje [[Šakti (boginja)|Šakti]] (simbol pasivnog elementa [[živa|žive]]) i tako stvara [[dijamant]], koji se na zapadu poistovećuje sa kamenom mudrosti. Indijski ekvivalent alhemije se naziva Rasajana (''Rasâyana''), i bavi se potragom za eliksirom dugovečnosti Ausadi (''Ausadhi'')<ref>Mircea Eliade, Le yoga, Payot 1991, p277</ref>.

 

Poreklo alhemije u Indiji je predmet mnogih akademskih rasprava. Jedan broj istoričara smatra da su Arapi doneli alhemiju u Indiju. Međutim, [[Mirča Elijade]] tvrdi da postoje jaki argumenti protiv te teorije:

* Tantrizam je prisutan i u oblastima koje Islam nije zahvatio, recimo u Nepalu

* Živa se pominje u indijskim spisima iz 3. veka pne.

 

=== Mesopotamija i Iran ===

Na [[Bliski istok|Bliskom istoku]], još u doba stare [[Vavilon]]ske civilizacije bila je poznata alhemija. U drevnom [[Iran]]u središnja tema mitologije je prvobitni čovek i njegov raspad. Stara iranska filozofija [[Zurvanizam|Zurvanizma]] pominje [[vreme]] kao silu koja stvara i razara, što odgovara starogrčkoj legendi o [[Hronos]]u<ref> A. Quillet 1945, Indo-Iranian, p39</ref>. [[Zoroastrizam|Zoroastrijski]] tekstovi govore o završnoj žrtvi, kada će posle borbe [[Ormazd]]a i [[Ameša Spenta|Ameša Spente]], ljudi vaskrsnuti, postati besmrtni i kada će se regenerisati sav univerzum.

 

=== Drevni Egipat ===

Zapisi civilizacije drevnog Egipta pominju ''[[uroboros]]'' (zmija ili zmaj koji jede svoj rep) simbol rastvaranja ili raspadanja, što je alegorija prve faze alhemičarskog procesa.

 

=== Drevna Grčka ===

U epu [[Argonauti]] pesnika [[Apolon sa Rodosa|Apolona sa Rodosa]] (295.-215. pne.), pominje se da bog [[Hermes]] preobražava [[Zlatno runo]]<ref>A. Faivre, Toison d'or et alchimie, Arché édidit 1990, p. 33</ref>. Srednjevekovni pisci su povlačili paralelu između legende o Argonautima i legende o potazi za [[Sveti gral|Svetim gralom]].

 

 

=== Srednji vek ===

Tokom 12-og veka, kao uzgrdena posledica [[Krstaški ratovi|Krstaških ratova]], preko Turske i Španije u zapadnu Evropu su dospeli arapski teološki i metafizički tekstovi, poput spisa [[Avicena|Avicene]] i [[Averoes]]a. [[Aristotelova filozofija]], do tada nepoznata u srednjevekovnoj Evropi, postala je ključni sistem [[Skolastika|srednjevekovne skloastičke filozofije]] ([[Abelar]], [[Albert Veliki]], [[Sveti Toma Akvinski]]). Sholastička filozofija je u sebi nosila i saznanja i rasprave o alhemiji. U vreme nastanka hrišćanske hegemonije u Evropi postale su popularne legende o [[Kralj Artur|kralju Arturu]] i [[Vitezovi okruglog stola|Vitezovima okruglog stola]], koje su za centralnu temu imale potragu za [[Sveti gral|Svetim gralom]] (posuda u kojoj je skupljena krv [[Isus Hristos|Hrista]])<ref>'Moyen-Age, Lagarde et Michard, Bordas 1997, p43 & 44</ref>. Ovo je vreme u kome je postalo poznato kapitalno delo antičke alhemije ''[[Tabula smaragdina]]'', koje se pripisivalo bogu [[Hermes]]u. U njemu se raspravlja o poreklu prvobitne materije i njenim transmutacijama. To je bio [[aksiom]] svih srednjevekovnih alhemičara. Alhemičari ovog doba nisu u sukobu sa crkvenim ocima, jer i sami potiču iz kulture katoličanstva.

 

 

Četiri pravca filozofskog razmišljanja su obeležila alhemiju u Srednjem veku<ref>E. Gilson, la philosophie au moyen-âge, de Scot Erigène à G. d'Occam, payot 1930, p124 & 125</ref>:

* [[Avgustinci]], koji su bili tolerantni prema Aristotelovoj filozofiji zbog njenog [[Monoteizam|monoteizma]]

* [[Dominikanci|Dominikanska škola]] Svetog Tome Akvinskog

 

=== Vrnunac: XIV - XVI vek ===

Alhemija se udaljava od Crkve u čijem se okrilju pojavila u prethodnim vekovima. Postaje tajna nauka čime se sakriva od crkvene borbe protiv [[Jeres|jeresi]]. Pojavljuju se [[teozofija|teozofske]] filozofske teorije, a put je otvoren ka epohi [[Reformacija|Reformacije]] i dobu [[Racionalizam|racionalizma]]. Tekstovi alhemičara su obavijeni velom nerazumljivosti i razumljivi su samo uskom krugu poznavalaca. Najznačajniji centar alhemije ovog doba je [[Prag]] i on igra ulogu nekadašnje Aleksandrije. Najpoznatiji alhemičari ovog vremena su: [[Nikola Flamel]], [[Bernard iz Treviza]], [[Paracelzus]], [[Džon Di]], [[Hajnrih Kornelijus Agripa]], [[Bazil Valentin]], [[Johan Georg Faust]] i [[Tiho Brahe]].

 

=== Opadanje: XVII - XIX vek ===

Sa pojavom [[Renesansa|Renesanse]], racionalizma i napretkom materijalizma, razviće se takozvana „sekularna metafizika“ (metafizika nevezana za crkvena učenja). Filozofi [[Kartezijanstvo|kartezijanci]] tvrde da je priroda objašnjiva i da se može posmatrati i meriti. To je bila epoha rađanja nauke. I dalje su postojali ljudi koji su se bavili alhemijom, kao [[Helvecijus]], [[Džon Alijet]], i naučnici skloni hermetičkom razmišljanju kao [[Isak Njutn]] i [[Gotfrid Lajbnic]]. Međutim, prevlast nauke nad alhemijom je sve izraženija. Njen trijumf je ozvaničio [[Antoan Laovazije]], osnivač moderne hemije. Retki alhemičari su postojali i u 19. veku, ali su smatrani ostacima davno prevaziđene ere.

 

== Alhemija i medicina ==

U ranom dobu svoga razvoja alhemija imala za cilj lečenje, što se vidi iz potrage za pronalaskom [[eliksir života|eliksira života]]. Ovo se najbolje ilustruje velikim značajem koji je igrala [[arapska medicina]] u razvoju alhemije. Poznato je da su arapski lekari razvili spektar lekova koji su se proizvodili po složenoj proceduri, iako je njihov efekat lečenja bio uglavnom neznatan. Ovi lekari su otkrili proces [[Destilacija|destilacije]]. Pored kamena mudrosti i eliksira, alhemičari su nastojali da pronađu [[Panaceja|panaceju]], univerzalni lek. U delima [[Paracelzus]]a vidljiva je transformacija alhemije u primitivnu hemiju.

 

== Alhemija i astrologija ==

Alhemija je uvek imala blisku asocijaciju sa [[Astrologija|astrologijom]] i to sa vavilonsko-grčkom školom astrologije. Alhemičari su smatrali da svaka od sedam planeta odgovara određenom metalu i da njime vlada.

* [[Sunce]] vlada zlatom

* [[Mesec]] vlada srebrom

{{reflist|2}}

 

{{Commons|Alchemy|Alhemija}}

* [http://www.arkanum.com/alchemie Alhemija i Jungova psihologija]

* [http://www.vopus.org/sr/gnoza/alhemija/ Autorealizacija] Arka Alijanse

 

* [http://www.vopus.org/sr/gnoza/alhemija/ Alkemija-kult vatre]

 

 

 

[[Kategorija:Alhemija| ]]