Wikipedija

Azori – razlika između verzija

Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
m r2.7.1) (robot Dodaje: su:Asores
popravak (bilo je jako tanko i loše)
Red 1:
{{Okvir_zemlje_svijeta |
{{Koordinate|38_30_N_28_00_W_type:isle_region:PT_scale:20000|36° 43' bis 39° 56' SG Š, 24° 46' bis 31° 16' ZGD}}
ime = Autonomna regija Azori |
[[Datoteka:Carte des Azores.jpg|360px|Mapa Azora|thumb]]
izvorno_ime = Região Autónoma dos Açores |
[[Datoteka:Pico.jpg|thumb|right|Najviši vrh Piko visok 2351 metar, pogled sa Fajala]]▼
ime_genitiv = Azora |
eng_ime = Azores |
zastava =Flag of the Azores.svg |
grb =Azr.png |
službeni_jezik = [[portugalski jezik|portugalski]] |
glavni_grad = [[Ponta Delgada]], [[Angra do Heroísmo]], [[Horta]] |
predstavnik_države_množina = Predsjednici|
predstavnik_države = Predsjednik |
predstavnik_države_osoba = Pedro Catarino |
predsjednik_vlade_osoba = Carlos César |
površina_poredak = n/a |
površina = 2 333 km² |
vode = n/a |
stanovništvo_poredak = n/a |
stanovništvo = 246 102 |
godina_popisa = 2011 |
gustoća_stanovništva = 105 |
neovisnost = autonomija od [[1976]] |
valuta = [[euro]] |
stoti_dio_valute = 100 centa |
vremenska_zona = +1 |
himna = [[A Portuguesa]] (nacionalna), <br /> [[Hino dos Açores]] (lokalna) |
internetski_nastavak = [[.pt]] |
pozivni_broj = +351 292/+351 295/+351 296 |
komentar = |
moto = Antes morrer livres que em paz sujeitos<br /> ([[portugalski]]:''Bolje umrijeti slobodan nego biti porobljen u miru'')
}}
'''Azori''' ([[Portugalski jezik|portugalski]]: ''Açores'') je [[portugal]]ski [[arhipelag]] od 9 [[otok]]a u [[Atlantski ocean|Atlantskom oceanu]] i jedna od 2 portugalske autonomne regije ([[portugalski]]: ''Região Autónoma dos Açores''). Azori su integralni dio [[EU|Europske Unije]] kao njena ultraperiferna regija.
 
''Azori'' su udaljeni oko 1400 km od [[Lisabon]]a i oko 1800 km od istočne obale [[Sjeverna Amerika|Sjeverne Amerike]]. <ref name=az/>Na arhipelagu živi 246 102 stanovnika, po podacima iz 2011. Dvije najvažnije privredne aktivnosti su poljoprivreda i [[turizam]]. Arhipelag se sastoji od devet velićih i osam manjih otoka, koja se protežu na više od 600 kilometara. Portugal je proglasio vode oko arhipelaga od 1,1 miliona km² svojom pomorskom i ekonomskom zonom. Azori su otoci [[vulkan|vulkanskog]] porijekla, i nikad nisu bili dio nikakve kopnene mase. Planina Pico na istoimenom otoku [[Pico]] visoka 2351 m, je ujedno i najviši vrh Portugala. Azori su u stvari vrhovi najviših planina na svijetu, ukoliko bi se mjerilo od njihove baze na dnu oceana.
▲[[Datoteka:Pico.jpg|thumb|rightleft|260px|Najviši vrh Pikoarhipelaga visokPico (2351 metarm), pogled sa Fajalaotoka [[Faial]]]]
== Historija ==
Azori su bili izgleda poznati još u [[14. vekuvijek]]u, što se može videti iz jednoga [[Katalonija|katalonskoga]] atlasaatlas]]a. Ponovo ih je otkrio [[1427]]. jedan od kapetana, koji je plovio za [[Henri Moreplovac|Henrija Moreplovca]]. Kolonizacija tada nenastanjenog arhipelaga započela je [[1439]]. [[Filip II od ŠpanijeŠpanjolski]] je [[1583]]. poslao iberijsku flotu da očisti Azore od francuskih trgovaca. Azori su se vratili pod kontrolu [[Portugal]]a krajem iberijske unije Portugala i ŠpanijeŠpanjolske. Tada je narod Azora napao dobro utvrđen garnizon Kastiljanaca. Građanski rat 1820. u Portugalu imao je svoje posledice na Azorima. Za vreme Drugog svetskogsvjetskog rata portugalski diktator [[Antonio de Oliveira Salazar|Antonio Salazar]] iznajmio [[1943]]. je Azore Britancima. To je bila promena politike, jer je dotad dopuštao samo nemačkimnjemačkim podmornicama i brodovima da se snabdevajuopskrbljuju gorivom. To je bila prelomna tačkatočka bitke za Atlantik, jer je omogućila saveznicima da obezbedeosiguraju vazdušnuzračnu nadmoć u sredini Atlantskog okeanaAtlantika. Na taj način su mogli pratiti podmornice i štititi konvoje. Amerikanci su 1944. osnovali bazu na ostrvuotoku [[Santa MarijaMaria (otok)|Santa Maria]], ali ta baza je bila kratkog vekavijeka. Na ostrvuotoku Terkeira[[Terceira]] osnovana je [[1945]]. zajednička američko-portugalska baza. Ta baza je bila važna tokom Hladnog rata, jer su odatle patrolirale podmornice i tražile sovjetske podmornice., Osimpored tohgatoga koristibaza se koristi i za snabedevanje gorivomopskrbu aviona gorivom na putuletu preko okeanaoceana.▼
 
== Geografske i klimatske karakteristike ==
'''Azorska ostrva''' ({{jez-por|Os Açores}}) su [[Portugal|portugalski]] arhipelag u [[Atlantski okean|Atlantskom okeanu]] oko 1500 kilometara od [[Lisabon]]a i oko 3900 kilometara od istočne obale [[Severna Amerika|Severne Amerike]]. Imaju 238.767 stanovnika, po podacima iz 2002. Najznačajnija delatnost na Azorima je [[turizam]]. Arhipelag se sastoji od dever velikih i osam malih ostrva, koja se protežu na više od 600 kilometara. Ostrva definišu i pomorsku ekonomsku zonu od 1,1 miliona kilometara kvadratnih. Azori su [[vulkani|vulkanskog]] porekla. Planina Piko na ostrvu Piko je visoka 2351 metar i predstavlja najviši vrh u Portugalu. Azori su u stvari vrhovi najviših planina sveta, ako se meri od baze, koja je na dnu okeana. Arhipelag Azora je jedan od dva portugalska autonomna regiona, dok je drugi [[Madeira]].
Arhipelag se formirao tokom [[tercijar]]a u alpinskoj fazi. [[Vulkan]]ski [[krater]]i i kupe otkrivaju vulkansko porjeklo otoka, posljednja erupcija dogodila se na otoku [[Faial]] - [[1957]], nakon nje se povećala površina otoka.
Ukupna površina ''Azora'' je 2 333 km²<ref name=az>{{cite web
| url =http://www.visitazores.com/en/the-azores/where-we-are
| title =''Where we are''
| accessdate = 21. 11. 2011
| language=engleski
| publisher=The Azores
}}</ref>, 9 najvećih otoka arhipelaga su;
 
*'''Zapadna grupa'''
== Istorija ==
* *[[Flores]] 143 km²▼
▲Azori su bili poznati u 14. veku, što se može videti iz jednoga katalonskoga atlasa. Ponovo ih je otkrio [[1427]]. jedan od kapetana, koji je plovio za [[Henri Moreplovac|Henrija Moreplovca]]. Kolonizacija tada nenastanjenog arhipelaga započela je [[1439]]. [[Filip II od Španije]] je [[1583]]. poslao iberijsku flotu da očisti Azore od francuskih trgovaca. Azori su se vratili pod kontrolu [[Portugal]]a krajem iberijske unije Portugala i Španije. Tada je narod Azora napao dobro utvrđen garnizon Kastiljanaca. Građanski rat 1820. u Portugalu imao je svoje posledice na Azorima. Za vreme Drugog svetskog rata portugalski diktator [[Antonio Salazar]] iznajmio [[1943]]. je Azore Britancima. To je bila promena politike, jer je dotad dopuštao samo nemačkim podmornicama i brodovima da se snabdevaju gorivom. To je bila prelomna tačka bitke za Atlantik, jer je omogućila saveznicima da obezbede vazdušnu nadmoć u sredini Atlantskog okeana. Na taj način su mogli pratiti podmornice i štititi konvoje. Amerikanci su 1944. osnovali bazu na ostrvu Santa Marija, ali ta baza je bila kratkog veka. Na ostrvu Terkeira osnovana je [[1945]]. zajednička američko-portugalska baza. Ta baza je bila važna tokom Hladnog rata, jer su odatle patrolirale podmornice i tražile sovjetske podmornice. Osim tohga koristi se i za snabedevanje gorivom aviona na putu preko okeana.
* Korvo*[[Corvo]] 17 km²▼
 
*'''Središnja grupa'''
== Geografija ==
* Terkeira*[[Terceira]] 403 km²▼
Arhipelag ima umerenu klimu. Prosečna količina padavina povećava se od istoka prema zapadu i kreće se od 700 do 1600 milimetara. ▼
* Gracioza*[[Graciosa]] 62 km²▼
Ukupna površina devet ostrva je 2.355 kilometara kvadratnih.
**[[São Jorge]] 246 km²
[[Datoteka:Es2004_terceira.jpg|thumb|450px|Panoramski pogled , Terkeira, jun 2004]]
**[[Pico]] San Miguel 759446 km²
**[[Faial]] Piko 44673 km²
▲* Terkeira 403 km²
* San Žorge 246 km²
* Fajal 173 km²
▲* Flores 143 km²
* Santa Marija 97 km²
▲* Gracioza 62 km²
▲* Korvo 17 km²
Tri ostrva su po površini veća od Malte. Devet ostrva je podeljeno u tri grupe, istočnu, centralnu i zapadnu. Ostrva su formirana tokom [[tercijar]]a u alpinskoj fazi. [[Vulkan]]ski [[krater]]i i kupe otkrivaju vulkansko poreklo ostrva. Poslednji vulkan je imao erupciju [[1957]], a to je bio vulkan na ostrvu Fajal. Za vreme erupcije povećala se površina ostrva.
 
*'''Istočna grupa'''
== Spoljašnje veze ==▼
**[[Santa Maria (otok)|Santa Maria]]
**[[São Miguel]] 759 km²
▲Arhipelag''Azori'' imaimaju umerenuumjerenu oceansku klimu. ProsečnaProsječna količina padavinapadalina povećava se od istoka prema zapadu i kreće se od 700 do 1600 milimetara.
== Vidi još ==
*[[Madeira]]
 
==Bilješke==
{{izvori}}
{{Panoramica|Faial.jpg|1200px|Panorama otoka Faial}}
▲== SpoljašnjeVanjske veze ==
{{commons|The Azores|Azori}}
* [http://www.azores.gov.pt/Portal/pt/menus/topocima/azores/?lang=pt&area=ct Informação sobre os Açores] {{pt icon}}
* [http://www.azoresbreaks.com Overview of the Azores]
* [http://www.lajes.af.mil/library/factsheets/factsheet_print.asp?fsID=4001&page=1 History from an American Military source] {{en icon}}▼
* [http://www.visitazores.org/Home.aspx?Language=EN Azores Tourism Board]
* [http://www.gavilaphoto.com Azores photography]
* [http://www.acores.com/a/fotos/ Azores pictures]
▲* [http://www.lajes.af.mil/library/factsheets/factsheet_print.asp?fsID=4001&page=1 History from an American Military source]
* [http://www.flickr.com/photos/vitor107/sets/1259848/ Photos from Azores]
* [http://numismondo.com/pm/azo/ Azores Paper Money]
 
[[Kategorija:OstrvaOtoci Atlantskog oceana]]
[[Kategorija:Portugal]]
[[Kategorija:Atlantski ocean]]
 
[[af:Asore]]
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Azori