Zaseda kod Lepenice 1943. – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m robot kozmetičke promjene |
|||
Red 19:
Kako su se Nemci kretali brzo i bez doboljno obezbeđenja, štab krajiškog bataljona uočio je priliku da ih uvuče u zasedu. Rasporedio je borce prema liniji nastupanja esesovaca, naredivši da se ne otvara vatra pre naređenja komandanta. Kad je cela nemačka kolona ušla u zasedu, na njih je sa bliskog odstojanja otvorena vatra 27 bataljonskih puškomitraljeza. Nemci su bili iznenađeni i potpuno razbijeni, pa je na njih izvršen juriš. Za manje od jednog sata borbe postignuta je pobeda. Bataljon 7. SS divizije je razbijen, naneti su mu teški gubici, a ostatak se u neredu spasio bekstvom prema Han-Ploči. Zaplenjena je velika količina oružja i opreme.
Prema mišljenju komandanta 3. bataljona Prve krajiške Mirka Zeca, kako je preneto u knjizi o Prvoj krajiškoj brigadi, Nemci su nastupali slobodno i bez neophodnog obezbeđenja jer su bili ubeđeni da su se posle snažnog vazdušnog napada partizani nesumnjivo povukli sa te pozicije.<ref name="znaci.net">[http://znaci.net/00001/226.htm Milorad Gončin, Stevo Rauš: PRVA KRAJIŠKA UDARNA PROLETERSKA BRIGADA]</ref>
[[Datoteka:Prinz eugen u bosni.jpg|right|thumb|175px|Pripadnici [[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|divizije Prinz Eugen]] u nekom bosanskom selu.]]
U svom članku o ovoj borbi, komesar istog bataljona [[Drago Đukić]] izneo je drugačiju pretpostavku. Prema njegovom gledištu, osnovni razlog nemačkog žurnog nastupanja bila je izdaja od strane jedne lokalne stanovnice. Bataljon je naime bio veoma iscrpljen od višednevnih borbi i pokreta, pa se zaustavio u selu Homoljska Ćuprija na rečici Lepenici na kratak odmor. Usled iscrpljenosti ljudstva, zanemarene su neke mere opreza. O ovome je jedna stanovnica odmah obavestila Nemce, pa su oni požurili kako bi zatekli partizane nespremne.
{{citat|(SS bataljon) Kretao se duž puta Han-Ploče - Homoljska Ćuprija, i to: sa jednom četom samim putem a sa druge dvije desno i lijevo od puta, na udaljenju od 100 metara. Nastupao je u kolonama bez isturenih dijelova i brzo, sa očitom namjerom da naš bataljon uhvati na spavanju, opkoli i uništi.<ref name="Drago Đukić: KLOPKA SS BATALJONU">[http://www.znaci.net/00001/2_7_23.htm Drago Đukić: KLOPKA SS BATALJONU], [http://www.znaci.net/00001/2.htm PRVA KRAJIŠKA BRIGADA - SJEĆANJA BORACA]</ref>}}
Osmatrači su primetili nastupanje Nemaca u trenutku kad su ovi već prišli na oko 500 metara. U trenutku je postojala opasnost od panike i neorganizovanog izvlačenja, što bi bilo plaćeno teškim gubicima, jer je povlačenje bilo moguće samo stranom golog brda koja je izložena vatri neprijateljskih oruđa. Štabovi su uspeli da preduprede paniku i uspeli su žurno i u potaji da izvuku jedinice ravnicom kroz kukuruze, i rasporede ih prema pravcu nemačkog nastupanja. Na taj način je nemački bataljon, nastojeći da iznenadi neprijatelja, sam bio iznenađen.
U izveštaju SS divizije "Princ Eugen" od 20. jula 1943. godine stoji:
{{citat|Južno od Han-Ploča, u dolini Lepenice, 10 km jugoistočno od Kiseljaka, dovedeni su dijelovi 7. okl. lov. bataljona po jednoj agentici u klopku te su uništeni...<ref
Prema dokumentima Prve krajiške brigade, borba se odigrala 19. jula 1943. Međutim, komanda jugoistoka je izvestila o njoj u izveštaju za 21. juli.
Red 34:
== Gubici obeju strana ==
Nemačka komanda jugoistoka je u svom dnevnom izveštaju obavestila komandu oružanih snaga ({{jez-njem|Oberkommando der Wehrmacht}}) o ovoj borbi. Nemački izveštaj o tome kaže sledeće:
{{citat|SS divizija: Dijelovi protutenkovskog bataljona upali u zasjedu u dolini Lepenice (21 [kilometar] zapadno od Sarajeva). 47 mrtvih (od toga 3 oficira), 5 ranjenih, 1 starješina nestao. 43 izbrojena neprijateljska mrtva. Luftwaffe tukla uzvisine s obje strane Lepenice. Mere odmazde otpočete...
U knjizi o prvoj krajiškoj proleterskoj brigadi stoji sledeće:
{{citat|Kada je i začelje ušlo u zasjedu, pištaljka komandanta bataljona prodorno se oglasila i odjeknuo je neujednačeni plotun. Neprijateljski vojnici su pokušali da se odbrane, ali su mnogi već pali. Za nepun čas borbe ubijeno je 84, ranjeno 36, a zarobljena su 4 vojnika. Zaplijenjena su 2 protivtenkovska topa, 4 puškomitraljeza, 6 strojnica, 42 puške, 2.000 metaka, 16 granata, dosta obuće odjeće i sanitetskog materijala. U jurišu je život izgubio vodnik Petar Vržina, a 2 borca su ranjena.<ref
Primetno je da oba izveštaja umanjuju svoje gubitke i maksimalizuju gubitke neprijatelja. Najveća razlika je u broju ubijenih partizana, Nemci tvrde 43, a partizani navode gubitke od 1 ubijenog i 2 ranjena. S obzirom da su partizani ostali na poprištu, poklapanje između partizanskog izveštaja o zaplenjenom oružju i sopstvenih gubitaka u nemačkom izveštaju, sugeriše da je nemački broj o sopstvenim gubicima približno tačan. S druge strane, postoji poimenična evidencija boraca Prve krajiške brigade, sa detaljima o mestu pogibije, što sugeriše tačnost partizanskog izveštaja o sopstvenim gubicima.
Red 46:
[[Kategorija:Borbe između NOVJ i Nemaca]]
[[Kategorija:NOB u 1943.]]
[[Kategorija:
[[Kategorija:Zasede u Narodnooslobodilačkoj borbi]]
| |||