Srpska pravoslavna crkva u jugoslavenskim ratovima – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m popravak loših linkova, replaced: pescanik.net/ → pescanik.info/ (3) using AWB |
|||
Red 3:
'''Srpska pravoslavna crkva u jugoslavenskim ratovima''' je imala, u najmanju ruku, vrlo kontroverznu ulogu.<ref name="Vukomanović">[http://www.helsinki.org.rs/serbian/doc/Studija-Vukomanovic.pdf O čemu crkva (ne)može da se pita: SPC, država i društvo u Srbiji (2000-2005)]</ref> Iako je u početku rata bilo apela na pomirenje i prestanak sukoba, kako je rat odmicao, SPC izdaje niz saopštenja kojima ohrabruje da se rat nastavi, a da se ono što je u ratu osvojeno održi.<ref name="Vukomanović"/>
U periodu 1990-ih SPC stiče zapaženu ulogu u javnom životu.<ref name="aspiracije">[http://www.scribd.com/doc/67416682/Politi%C4%8Dke-aspiracije-Srpske-pravoslavne-crkve Političke aspiracije Srpske pravoslavne crkve]</ref> Tokom [[jugoslovenski ratovi|jugoslovenskih ratova]] 1990-ih godina mnogi akteri su se pozivali na Srpsku pravoslavnu crkvu, tražili njenu podršku i često je dobijali.<ref name="II deo">[http://www.pescanik.
Tokom 1990-ih SPC je kao [[institucija]] bila preokupirana »nacionalnim pitanjem«<ref name="Ratni krst"/>, a [[nacionalizam]] (nazvan i "[[svetosavski nacionalizam]]") je postao dominantna struja unutar crkve.<ref name="
Srpska pravoslavna crkva je tokom ratova u bivšoj Jugoslaviji odbacila gotovo sve ponuđene [[mir]]ovne planove, uključujući [[Vensov plan]], [[Vens-Ovenov plan]], [[Plan Kontakt grupe]] i [[Dejtonski mirovni sporazum]]. Čak i kad su poslanici [[Republika Srpska|Republike Srpske]] bili spremni da se povuku, SPC je zastupala "jedan puno militantniji stav".<ref name="Vukomanović"/>
Red 13:
[[1989]]. godine se [[komunizam]] [[Pad komunizma|urušio u globalnim razmerama]], a Crkva se vratila na društvenu scenu u vidu ideološke snage koja u nekim slučajevima postaje deo [[vlast]]i. Crkve su – posebno na [[pravoslavlje|pravoslavnom]] Istoku – svoju versku delatnost zamenile nastojanjima ka [[klerikalizacija|klerikalizaciji]].<ref name="Ratni krst"/>
Nakon [[sekularizam|sekularnog]] [[Srpska pravoslavna crkva u SFRJ|razdoblja SFRJ]], početkom [[raspad SFRJ|jugoslovenske krize]] [[Srpska pravoslavna crkva]] dobija sve veći prostor na političkoj sceni Srbije.<ref name="Petakov">Zoran Petakov, Od desekularizacije ka klerikalizaciji (u zborniku [http://www.kuda.org/files/kuda/Kritika%20klerikalizacije%20Srbije_final.pdf Kritika klerikalizacije Srbije])</ref> Trijada svetosavskog nacionalizma - bog na nebu, kralj u državi, domaćin u porodici - postaje veoma frekventna u govorima nacionalističkih prvaka.<ref name="Đorđević">[http://www.bhdani.com/arhiva/281/t28109.shtml Mirko Đorđević, analitičar Srpske pravoslavne crkve]</ref> Srpska pravoslavna crkva je pružila bitnu podršku [[Slobodan Milošević|Miloševićevom]] usponu na vlast.<ref name="
{{citiranje|Srbi su narod Božji, a Jugoslavija ovakva kakva jeste, saglasno s apsolutnom pravdom Božjom, nudi se da bude podeljena. Ne prolivajmo krokodilske suze zbog toga sto će se tada, odjednom, tri miliona ljudi naći u situaciji – što ce biti prinuđeni – da se nastane negde drugde.<ref name="Ratni krst">[http://www.yurope.com/zines/republika/arhiva/2001/273/273_20.html Mirko Đorđević, Ratni krst srpske Crkve]</ref>|Najava »crkveno-nacionalnog programa«, juna 1989.}}
Red 32:
[[Datoteka:Filaret.jpg|thumb|150px|Fotografija koja je obišla svet: [[Filaret Mićević|Filaret]] u mantiji i sa pastirskim štapom, preko ramena drži [[puškomitraljez]].]]
Uoči [[Rat u Hrvatskoj|rata u Hrvatskoj]], zvaničnici SPC su zastupali [[velika Srbija|velikosrpsku]] platformu insistirajući da teritorije na kojima žive Srbi ne mogu ostati u sastavu Hrvatske, već se moraju naći u istoj državi sa Srbijom i "svim srpskim krajinama".<ref name="Ratni krst"
{{citat|Tamo gde se prospe srpska krv i gdje padnu srpske kosti to mora biti srpska zemlja.<ref>Borba, 3.aprila 1991.</ref>|Vladika Nikanor}}
Red 38:
{{citat|Ponovo je srpski narod na krstu i na Kosovu i Metohiji, i u Dalmaciji, i Krajini, i Slavoniji, i Baniji, Lici, Kordunu, Sremu, Bosni i Hercegovini. ... I šta možemo reći drukčije nego što je rekla mudra Jevrejka<ref>[[Golda Meir]], nekadašnja premijerka Izraela.</ref> zlobnim i agresivnim muslimanima: 'Praštamo vam što ste nas ubijali, ali ne možemo da vam oprostimo ako nas prisilite da vas ubijamo'.<ref name="Tomanić"/>|[[Atanasije Jevtić]]}}
[[Mitropolit]] crnogorsko-primorski [[Amfilohije Radović|Amfilohije]] je [[jul]]a [[1991]]. pustio [[Željko Ražnatović Arkan|Željka Ražnatovića Arkana]] i njegovu paravojnu formaciju „[[Srpska dobrovoljačka garda|Tigrovi]]“ da naoružani borave u [[Cetinjski manastir|Cetinjskom manastiru]], zbog čega se pričalo da je od manastira "napravio kasarnu".<ref name="
{{citat|Nama je vrhovni komandant patrijarh Pavle“<ref name="sekularizam"/>.|[[Željko Ražnatović Arkan]], oktobar 1991.}}
Red 62:
[[Datoteka:Patrijarh Pavle Karadzic Mladic.jpg|thumb|[[Patrijarh Pavle]] sa [[Radovan Karadžić|Karadžićem]] i [[Ratko Mladić|Mladićem]] tokom rata u BiH.]]
{{citiranje|Srpski narod je već pola veka politički razdrobljen i izdeljen neprirodnim granicama koje rasecaju njegov živi organizam ... Njih je isplanirala komunistička Internacionala, ostvarila neofašistička i ustaška okupacija, a utvrdila i produžila - protiv volje srpskog naroda - Titova komunistička diktatura preko svog izrazito antisrpskog AVNOJ-a ... Zbog toga, ni Srpska pravoslavna crkva, ni srpski narod nikada nisu priznali veštačke i nelegitimne 'avnojevske' unutrašnje granice...<ref name="Glasnik SPC, januar 1992">Glasnik SPC, januar 1992.</ref>|Saopćenje arhijerejskog sabora SPC, januar 1992.}}
Krivica za političku izdeljenost srpskog “živog organizma” pripisana je [[komunisti]]ma i "izrazito antisrpskom” [[AVNOJ]]-u, koji je zapravo re-ujedinio Jugoslaviju, razdeljenu nakon fašističke okupacije. Episkopi su sa istog zasedanja poručili da se mimo njih ne mogu donositi nikakve obavezujuće političke odluke koje se tiču Srba:
{{citiranje|Ničije pogodbe sa nosiocima vlasti u Srbiji, koja nema mandat da istupa u ime čitavog srpstva, ili sa organima jugoslovenske federacije ili komandujućim strukturama jugoslovenske vojske ne obavezuju srpski narod kao cjelinu bez njegove saglasnosti i bez blagoslova duhovne matere, Pravoslavne srpske crkve.<ref
Vensov plan je i pored svega ipak prihvaćen, što je značilo praktično priznanje postojećih granica Hrvatske. Episkop [[Atanasije Jevtić]] na televiziji [[Studio B]], [[12. mart]]a 1992. godine predsednika Srbije [[Slobodan Milošević|Slobodana Miloševića]] proglašava [[izdajnik]]om. [[27. april]]a 1992. godine proglašena je [[Savezna Republika Jugoslavija]], čime su definitivno prihvaćene "avnojevske" granice. U [[april]]u 1992. mitropolit Amfilohije Radović izjavljuje da se zalaže za ujedinjenje svih srpskih zemalja, ali se plaši da će ta šansa ponovo biti propuštena, “kao što je bila propuštena i 1918.”
{{citat|Kičmena moždina tih Ujedinjenih zemalja već se zna i ona se - i pored svih tegoba - ponovo oblikuje, a to je Srbija i Crna Gora. zatim tu spada istočna Hercegovina, jedan dobar dio Bosanske Krajine, Srpska Krajina... Konture tih srpskih zemalja već su se nazrele tako jasno u svim ovim zbivanjima i samo je velika nesreća što na vapaj i krik Srpske Krajine nije uslišeno u pravom trenutku...
Nakon referenduma za nezavisnost [[BiH]], glavni urednik "Pravoslavlja" Dragan Terzić je [[mart]]a [[1992]]. pisao da bi Srbi u BiH imali isti status koji imaju [[hrišćani]] u [[islam]]skim zemljama, tj. “bili bi [[rob]]ovi", što su već iskusili tokom islamske okupacije.<ref name="Tomanić"/> Uoči prvih sukoba u Bosni, "Pravoslavlje" [[15. mart]]a 1992. piše da [[rat]] ne mora nužno biti loš, i da [[mir]] ne mora nužno biti dobar:
Red 76:
{{citat|Nije sve što miruje dobar mir, i nije sve što ratuje zao rat. Može mir, kao takav, da bude zlo, a može rat, kao takav, da bude dobro - zavisno od sadržaja kojim su jedan i drugi fenomen ispunjeni.<ref>"[[Pravoslavlje (novine)|Pravoslavlje]]" [[15. mart]] 1992.</ref>|[[Pravoslavlje (novine)|Pravoslavlje]], novine [[srpska patrijaršija|srpske patrijaršije]]}}
Godine [[1992]]. sve tri glavne verske zajednice u Bosni i Hercegovini (SPC, [[Rimokatolička crkva]] i [[Islamska zajednica Bosne i Hercegovine|Islamska zajednica]]) su izdale zajednički apel na pomirenje. Neki strani analitičari su ocenjivali da je to pozitivan primer bez presedana, odnosno da nema puno primera da su tokom ratnih sukoba lideri verskih zajednica uopšte stupali u kontakt, a kamoli zvanično pozivali vernike na pomirenje i praštanje.<ref name="Vukomanović"/> S druge strane, početkom [[rat u Bosni i Hercegovini|rata u Bosni i Hercegovini]] zvorničko-tuzlanski [[episkop]] [[Vasilije Kačavenda]] je u Bijeljini držao ratnohuškačke govore i javno podržavao politiku [[Radovan Karadžić|Radovana Karadžića]].<ref name="pescanik">[http://www.pescanik.
{{citat|Srbi pod ovakvom političkom i vojnom komandom čine zločine. Posle borbe, koliko znamo, u [[Zvornik]]u je pobijeno oko 400 Muslimana, a čuje se da je i u [[Foča|Foči]] bilo toga. Nije srpski običaj da se posle borbe ubija, pljačka, a čini se da nećemo izaći iz ovog rata čista obraza, pa makar je to trebalo i po cenu naših većih žrtava.<ref>Borba, 5. maj 1992</ref>|[[Atanasije Jevtić]]}}
Red 128:
== 1995: Dejtonski sporazum ==
{{citat|Mnoge majke, koje nisu želele da imaju više od jednog deteta, danas čupaju kose i gorko ridaju nad izgubljenim sinovima, u ovim ratnim sukobima, proklinjući često Boga i ljude, ali pri tom zaboravljajući da optuže sebe što nisu rodile još dece da im ostanu kao uteha.<ref name="sekularizam">[http://www.pescanik.
[[Datoteka:Kacavendin-blagoslov.jpg|thumb|Jeromonah Gavrilo Marić blagosilja pripadnike "Škorpiona" pred [[masakr u Srebrenici|napad na Srebrenicu]] ([[25.6.]] [[1995]]).<ref>[http://www.plbih.info/cms/Jeromonah-Gavrilo-Maric.391.0.html Jeromonah Gavrilo Marić]</ref>]]
| |||