Evanđelje po Ivanu – razlika između verzija

Evanđelje po Jovanu se značajno razlikuje od prethodna tri [[sinoptička jevanđelja]] (po [[Jevanđelje po Mateju|Mateju]], [[Jevanđelje po Marku|Marku]] i [[Jevanđelje po Luki|Luki]]). Jovan se donekle distancira od [[istorijski Isus|Isusove istorijske ličnosti]]<ref name="Kembridž"/>, i sadrži već razvijenu [[hristologija|hristologiju]] koja [[Isus]]a smatra božanskim [[logos]]om.<ref name=Harris>Harris 1985.</ref> Prethodna tri jevanđelja govore uglavnom o [[Isus Hristos|Hristovim]] propovedima u [[Galileja|Galileji]], dok se ovo više bavi propovedima u [[Judeja|Judeji]]. Za razliku od ostalih, ne sadrži ni jednu [[Isusove priče|Isusovu priču]]. Po Jovanu, ono što je važno jeste da je [[apostol Toma|Toma]], koji isprva nije verovao u [[Isusovo uskrsnuće]], Isusa nazvao "''moj Gospodar i moj Bog''", što je bio način na koji su nazivani [[rimski carevi]].<ref name="Kembridž"/>

 

 

== Autorstvo ==

Evanđelje po Jovanu oslikava onovremeni sukob [[Rano hrišćanstvo i judaizam|ranog hrišćanstva i judaizma]].<ref>Lindars 1990 p. 53.</ref> U vreme njegovog nastanka, [[hrišćani]] se još uvek nisu smatrali zasebnom religijom, već pokretom unutar [[judaizam|judaizma]].<ref>Bruce Chilton and Jacob Neusner, Judaism in the New Testament: Practices and Beliefs (New York: Routledge, 1995), 5. "by their own word what they (the writers of the new testament) set forth in the New Testament must qualify as a Judaism. . . to distinguish between the religious world of the New Testament and an alien Judaism denies the authors of the New Testament books their most fiercely held claim and renders incomprehensible much of what they said"</ref> Mnogi stručnjaci veruju da Evanđelje po Jovanu predstavlja mišljenje radikalne [[sekta|sekte]], izbačenih iz domaćih [[sinagoga]] zbog svoje tvrdnje da je [[Isus]] [[Mesija]], i otuđenih od jevrejske zajednice.<ref name="Pejgels">[http://www.scribd.com/doc/55129006/Elejn-Pejgels-Poreklo-Satane Elejn Pejgels - Poreklo Satane] (scribd)</ref> Naučnici smatraju da je ovaj traumatični razdor definisao autopercepciju Jovanove grupe koja vidi sebe kao malenu manjinu Božjih ljudi „koju svet mrzi," i koja podstiče svoje članove da odbace celokupni društveni i religijski kontekst u kojem su rođeni.<ref>William Horbury, „''The Benediction of the Minim and Early Jewish-Christian Controversy''". Journal of Theological Studies 33 ([[1982]]): 19-61</ref><ref>T. C G. Thornton. „''Christian Understandings of the Birkath ha-Minim in the Eastern Roman Empire''". Journal of' Theological Studies 38 ([[1987]]): 419-31</ref><ref>Asher Finkel. „''Yavneh's Liturgy and Early Christianity''". Journal of Ecumenical Studies 18: 2 ([[1981]]): 231-50</ref><ref>Alan F. Segal. „''Ruler of This World: Attitudes about Mediator Figures and the Importance Sociology for Self-Definition''". In E. P. Sanders, ed. ''Jewish and Christian Self-Definition''. Vol 2, pp. 245-68. Philadelphia: Fortress Press, [[1980]].</ref>

 

[[Datoteka:P52 recto.jpg|thumb|Najstariji sačuvani evanđeoski fragment: Jevanđelje po Jovanu iz [[2. vek]]a.]]

 

 

Autor Evanđelja po Jovanu sa zapanjujućom gorčinom govori jevrejskoj većini, pa čak Isusu pripisuje reči upućene Jevrejima: „''Vi ste od oca đavola!''". Stručnjaci uglavnom smatraju da Isus nije izgovorio te optužbe, ali primećuju su ovakve reči odraz ogorčenog sukoba između Johaninske grupe Isusovih sledbenika i jevrejske većine u njihovom gradu, pogotovu glavnih sveštenika u [[sinagoga]]ma, oko 90-100 godine n. e.<ref name="Pejgels"/> Međutim ove, navodno Isusove reči, su vekovima uticale na mišljenje mnogih hrišćana o Jevrejima. "Jevreji" kod Jovana postaju ono što Bultman naziva „simbolom ljudskog zla":