Konfucije – razlika između verzija

| era = [[Drevna filozofija]]

| color = #B0C4DE

| ime = [[Kineski jezik|孔丘]] ''Kong Qiu''

| rođenje = 28. septembar 551. pne.<br />[[Qufu]], [[Kina]]

| uticaj od = kineska misao [[Dinastija Zhou|ere Zhou]]

| uticaj na = Mnogi [[Istična filozofija|istočni filozofi]], [[Christian Wolff (filozof)|Christian Wolff]], [[Robert Cummings Neville]]

}}

 

'''Konfučije''' ili '''Konfucije''' (''tradicionalno:'' [[28. septembar|28. 9.]] [[551. pne.|551.]] – [[4. mart|4. 3.]] [[479. pne.|479.]] pre nove ere) [[Kina|kineski]] filozof i socijalni reformator čija su učenja bila i ostala veoma značajna širom [[Istočna Azija|Istočne Azije]]. Bio je jedan od prvih privatnih učitelja u kineskoj istoriji. Najznačajniji je njegov etički sistem vrednosti, koji je bio temelj kineske državnosti i socijalne misli tokom celog [[feudalizam|feudalnog]] perioda. Sa razvojem [[feudalizam|feudalizma]] tokom [[Dinastija Han|Han dinastije]] u Kini njegova je filozofija instrumentalizovana u cilju učvršćivanja carske vlasti.

 

== Ime ==

 

''Videti još: [[Kineska imena]]''

 

 

Srpska transkripcija ''Konfučije'' ili ''Konfucije'' potiče od latinske transkripcije ''Confucius'' koju su načinili [[jezuiti]] u [[16. vek|XVI veku]].

 

== Biografija ==

Konfučijev otac, general Šu-lijang H’ (叔梁纥, ''pin-jin:'' Shūliáng Hé) bio je poreklom iz plemićke porodice države Sung, koja se po padu države Sung u vreme Konfučijevog oca preselila u državu Lu. General Šu-lijang je imao 66 godina kada se Konfučije rodio, a njegova majka samo petnaest. Ovaj brak nije bio u skladu sa ritualnim propisima tog vremena, po kojima muškarac stariji od 63 godine nije više smeo da stupi u brak. Kada mu je otac umro, Konfučiju je bilo samo tri godine i samohrana majka ga je odgajila u siromaštvu.

 

Konfučije se u devetnaestoj godini oženio sa Ći Guan-š’ (亓官氏, ''pin-jin:'' Qí Guānshì) i dobio sina kome je dao ime Li (鲤, ''pin-jin:'' Lǐ, bukv. ''šaran'') a nadimak Bo-ji (伯鱼, ''pin-jin:'' Bóyú). Radio je kao činovnik u državi Lu, kao nadzornik kraljevskog blaga i kao nadzornik skladišta kraljevske robe, a proveo je neko vreme i na mestu ministra pravde, tj. vrhovnog sudije države Lu. Mesto ministra napustio je zbog neslaganja sa vladarem, i zbog toga kasnije nije mogao ponovo da napreduje u državnoj službi. U pedesetoj godini, zbog dvorskih spletki napušta u potpunosti državnu službu i kreće na putovanje po kineskim državama, podučavajući i obične ljude i vladare. Pred kraj života, vratio se u državu Lu, gde je nastavio da podučava mnogobrojne učenike. Umro je u 73. godini, [[4. mart]]a [[479. pne.|479. godine]] pre nove ere.

 

== Učenje ==

 

Takođe, mada se Kinezi često pridržavaju konfučijanskih običaja na religijski način, konfučijanizam se ne posmatra kao religija jer se skoro uopšte ne dotiče [[teologija|teoloških]] i duhovnih pitanja (o Bogu, zagrobnom životu i slično).

 

=== Etika ===

Konfučijanska etika je strogo racionalna, jasna i beskompromisna u pogledu razlike legaliteta i moraliteta radnje. Direktna je preteča [[Imanuel Kant|Kantovog]] [[kategorički imperativ|kategoričkog imperativa]] i sadrži istu [[maksima|maksimu]] u svom temelju. Zasniva se na tri koncepta: ''rituala'', ''ispravnosti'' i ''čovekoljublja''.

 

Po Konfučiju, suština svakog čoveka je ''čovekoljublje'' odnosno ''žen'' (仁, ''[[pin-jin]]:'' rén). Ono je materijalna suština čovekovih dužnosti prema drugima i ispoljava se preko savesnosti prema drugima, lojalnosti (忠, ''pin-jin:'' zhōng, džung) ili preko altruizma, obzirnosti (恕, ''pin-jin:'' shù, šu). Jedino čovek koji se pridržava čovekoljublja može da pravilno i u potpunosti obavlja svoje dužnosti prema drugima.

 

 

Rituali (礼, ''pin-jin:'' lǐ, li) su materijalni izraz, odnosno pojavni vid čovekoljublja. Iako se njegova manifestacija ograničava ritualima, čovekoljublje ne odbacuje rituale, već traži odgovarajući način da se iskaže.

 

=== Politika ===

 

Konfučijeva politička misao temelji se na njegovoj etici i ideji o društvenim odnosima.

 

 

U drugom veku pre nove ere, učenjak i državnik [[Dung Džung-šu]] (董仲舒, ''pin-jin:'' Dǒng Zhòngshū) iz [[Dinastija Ćin|države Ćin]] institucionalizovao je konfučijanizam kao državnu ideologiju i ustanovio sistem državnih ispita za buduće činovnike. Ovo stanje se, uz izvesne izmene, zadržalo do proglašenja [[Republika Kina|republike]] [[1911]]. godine, a konfučijanizam je, kao integralni deo kineske misli, inkorporiran u savremeni ''[[socijalizam]] sa kineskim karakteristikama''.

 

== Dela ==

 

Veoma je značajna i zbirka [[Lun-ji|Razgovori]] (论语, ''[[pin-jin]]:'' Lùnyǔ, Lun-ji) koja se sastoji od [[aforizam]]a koje su ostavili Konfučije i njegovi učenici.

 

== Konfučijevi učenici ==

Konfučijevu misao nastavili su da šire i dorađuju njegovi direktni učenici i potomci. Najznačajniji među njima su: Konfučijev unuk [[C’-s’]] (子思, ''[[pin-jin]]:'' Zǐsī), [[Mencije]] (孟子, ''pin-jin:'' Mèng Zǐ, Meng C’), [[Sjin C’]] (荀子, ''pin-jin:'' Xún Zǐ) i [[Jen Hui]] (颜回, ''pin-jin:'' Yán Huí).

 

== Konfučijevi potomci ==

 

Konfučijevi potomci su tokom celog dinastičkog perioda bili priznavani i dobijali su posebne počasti i titule od vladara. Posebna titula ''vojvode vrhunske svetosti'' (衍圣公, ''pin-jin:'' Yǎnshèng gōng, Jen-šeng gung) davana je najstarijem članu svake generacije. Sadašnji najstariji direktni Konfučijev potomak je Kung D’-čeng (孔德成, ''pin-jin:'' Kǒng Déchéng), 77. generacija, rođen 1920. godine, profesor na Narodnom univerzitetu na Tajvanu.

 

== Knjige na srpskohrvatskom jeziku ==