1919 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Red 5:
== Događaji ==
=== Januar/Siječanj ===
* [[1. 1.]] - Završen osnivački kongres [[Komunistička partija Nemačke|Komunističke partije Nemačke]] (ranija [[Spartakistička liga]]).
* [[5. siječnja|5.]]-[[14. siječnja]] - U političkim borbama u [[Berlin]]u poražena revolucionarna radnička ljevica (tzv. [[Spartakistički ustanak]]); ubijeni [[Rosa Luxemburg]] i [[Karl Liebknecht]].
* [[6. 1.]] - [[Božićna pobuna]] u [[Crna Gora|Crnoj Gori]] (pristalice [[Dinastija Petrović-Njegoš|dinastije Petrović]] uz italijansku podršku).
Linija 37 ⟶ 38:
* [[8. 3.]] - Rezolucija HPSS - ne priznaju monarhiju ni legitimitet Privremenog predstavništva.
* [[9. 3.]] - Gomila studenata demolirala knjižaru Stjepana Radića u Zagrebu.
* 9. 3. - [[Egipatska revolucija 1919.]] protiv britanske okupacije izbija nakon hapšenja i proterivanja [[Saad Zaghloul]]a.
* [[11. 3.]] - Carinska tarifa Srbije proširena na celu KSHS (želi se zaštita industrije).
* [[12. 3.]] - [[Austrija|Austrijska]] Konstituanta usvojila novi ustav i glasala za uniju sa Nemačkom.
Linija 55 ⟶ 56:
* [[10. 4.]] - Antiboljševička vlada Mađarske u [[Segedin]]u, sa francuskom podrškom. Rumunska ofanziva na Mađarsku ([[Mađarsko-rumunski rat (1919)]]).
* [[13. 4.]] - Osnovan Fudbalski savez Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.
* 13. 4. - [[Masakr u Amritsaru]], britanski vojnici ubili najmanje 379 Sika u [[
* 19/[[20. 4.]] - [[Pobuna u francuskoj crnomorskoj floti]] poslatoj protiv boljševika, lideri [[André Marty]] i [[Charles Tillon]].
* [[20. travnja|20.]] - [[23. travnja]] - U [[Beograd]]u, na Kongresu ujedinjenja socijal-demokratskih stranaka jugoslovenskog prostora (osim slovenačke Jugoslovenske socijaldemokratske stranke), osnovana ''[[Socijalistička radnička partija Jugoslavije (komunista)]]'' - SRPJ(k)) - zalaže se za socijalnu revoluciju, doneta odluka o pristupanju [[Komunistička internacionala|Komunističkoj internacionali]] (na [[Vukovarski kongres|Vukovarskom kongresu]] [[1920]]. transformisana u Komunističku partiju Jugoslavije - [[KPJ]]). Istovremeno održan Kongres sindikalnog ujedinjenja.
* [[23. 4.]] - Italijani napustili mirovnu konferenciju nakon što je [[Vudro Vilson]] odbacio njihov zahtev za [[Rijeka (grad)|Rijekom]].
* [[25. 4.]] - U Vajmaru osnovan arhitekturni pokret [[Bauhaus]].
* [[29. travnja]] - Prihvaćen Pakt od 26 točaka, Temeljni propis [[Liga naroda|Lige naroda]].
Linija 66 ⟶ 67:
* [[4. 5.]] - Studentske demonstracije u Pekingu, početak [[Pokret 4. maj|Pokreta 4. maj]].
* [[12. 5.]] - Odlučeno da se održi plebiscit u [[Celovec|Celovečkoj]] kotlini, podeljenoj na Zone A i B.
* [[15. 5.]] - Grčko iskrcavanje u [[Smirna|Smirni]], počinje [[Okupacija Smirne|trogodišnja okupacija]].
* [[18. 5.]] - Sovjeti objavili rat Rumuniji (zbog [[Besarabija|Besarabije]]).
* [[19. 5.]] - Počinje [[Turski rat za nezavisnost]] ([[Ataturk]] se iskrcao u [[Samsun]]u na Crnom moru).
Linija 77 ⟶ 79:
=== Jun/Juni/Lipanj ===
* [[6. 6.]] - U jugoslovenskoj koruškoj ofanzivi zauzet Celovec ([[Klagenfurt]]), pod pritiskom Sila delimično povlači trupe, u zonu A.
* [[12. 6.]] - Antanta indirektno priznala režim [[Aleksandar Kolčak|Aleksandra Kolčaka]] za vladu sve Rusije<ref name="Hovannisian1971">{{cite book|author=Richard G. Hovannisian|title=The Republic of Armenia: The first year, 1918-1919|url=http://books.google.com/books?id=WSl4JW5hQewC&pg=PA377|year=1971|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-01805-1|pages=377–}}</ref>.
* [[13. 6.]] - Odluka o podeli [[Banat]]a između Rumunije i Jugoslavije.
* [[21. 6.]] - Nemci [[Samopotapanje nemačke Okeanske flote u Skapa Flou|potopili 52 od 74 svoja broda]] internirana u britansku bazu [[Skapa Flou]].
Linija 85 ⟶ 88:
* [[6. 7.]] - Prvo preletanje [[Atlantik]]a: britanski [[dirižabl]] R-34.
* [[17. 7.]] - Osnovana [[Hrvatska zajednica]] ([[Starčevićeva stranka prava|Starčevićevci]] i [[Napredna demokratska stranka]]).
* [[19. 7.]] - Neredi u [[Luton]]u, nezadovoljni veterani zapalili gradsku većnicu.
* [[20.7.|20]] - [[21. 7.]] - Generalni štrajk radnika na teritoriji Kraljevine SHS, u znak solidarnosti sa revolucijama u Sovjetskoj Rusiji i [[Historija Mađarske#Mađarska Republika 1918.-1919.|Mađarskoj]]. Vlada to koristi kao izgovor da ne ide u intervenciju protiv Mađarske <!-- Tanjug -->.
Linija 118 ⟶ 122:
* [[27. studenog]] - Potpisan mirovni ugovor s [[Bugarska|Bugarskom]] u Neuilly-ju; dobici Kraljevine SHS: [[Strumica]], [[Bosilegrad]], [[Caribrod]] (traženi i Vidin, Trn, Ćustendil...).
* [[29. 11.]] - Upad Mađara u [[Općina Lendava|Lendavu]] odmah odbijen.
* [[30. 11.]] - Drugi krug parlamentarnih izbora u Francuskoj, najveća pobeda desnice ([[Nacionalni blok (Francuska)|Nacionalni blok]]) do 1968.
* [[novembar]] - Sovjetska ofanziva u [[Sibir]]u.
* novembar - Vatikan priznao Kraljevinu SHS.
| |||