Polikrat – razlika između verzija

'''Polikrat''' ({{jez-grč|Πολυκράτης}}), bio je [[tiranin]] ostrva [[Samos]]a od oko 538. godine p. n. epne. do 522. godine p. n. epne.

Samos je grčko ostrvo u [[Egejsko more|Egejskom moru]], locirano uz samu obalu [[Mala Azija|Male Azije]], blizu antičkog grada [[Milet]]a. Iako grčka državica, pripadao je, kao i drugi polisi u tom delu Egejskog mora, kraljevstvu lidijskog kralja [[Krez]]a. Kada je ovaj bogati vladar poražen i ubijen 547. godine p. n. epne. od strane persijskog kralja [[Kir Veliki|Kira Velikog]], [[Lidija]] je pripojena [[Ahemenidi|Ahemenidskoj imperiji]]. Tokom [[Hera|Herinog]] festivala 540. godine p. n. epne., tri brata, Polikrat, Pantagnost i [[Siloson]], izvršili su državni prevrat. Podržani od strane mnogih sugrađana koji su posedovali oružje, zauzeli su citadelu u Samosu i preuzeli vlast.

Vrlo brzo nakon prevrata, Polikrat je ubivši Pantagnota i prognavši Silosona sa ostrva (posle bratovljeve smrti vratio se na Samos uz persijsku pomoć i vladao njime do 479. godine p. n. epne. kada je nakon [[bitka kod Mikale|bitke kod Mikale]] ostrvo oslobođeno), prigrabio celokupnu vlast za sebe. Udružio se sa [[Amazis II|Amazisom II]], egipatskim [[faraon]]om, kao i sa tiraninom [[Naksos]]a [[Ligdamis]]om. Egipatski faraon bio je svestan da ga kopnenim putem [[Sinaj]]ska pustinja brani i da [[Persija|Persijanci]] neće napasti dolinu [[Nil]]a sve dok on i njegovi saveznici „vladaju talasima“ [[Mediteran]]a. Izgradio je flotu, zauzeo [[Kipar]] i Polikratu, svom glavnom savezniku, dao velike količine novca da igradi flotu od ne manje od 100 brodova od po 50 veslača i po 10 strelaca. Njihovo savezništvo koštalo je Egipat jedan [[talent]] dnevno, što je iznosilo 7-8 [[tona]] srebra godišnje, za to vreme ogromno bogatsvo. Polikrat je od tog novca počeo da gradi brodove i vrlo brzo je s flotom od 100 [[pentekontera]] i armijom od 1.000 strelaca započeo s pljačkanjem ostrva Egejskog mora i gradova na jonskoj obali Male Azije. Tom prilikom uspeo je da porazi i zarobi flote [[Lezbos]]a i Mileta. Osvojio je i malo ostrvo Renea, koje je povezao sa obližnjim Delosom u znak zahvalnosti bogu [[Apolon]]u.

Pratila ga je reputacija neobuzdanog ratnika i prosvećenog tiranina. Kao i mnogi drugi tirani veliku pažnju poklanjao je umetnosti i nauci. Na Samosu su za vreme Polikratove vladavine stasale veličine poput pesnika [[Anakreon]]a iz jonskog Teosa, najvećeg inženjera antičke Grčke [[Eupalinos]]a od [[Megara|Megare]] i velikog starogrčkog matematičara i filozofa [[Pitagora|Pitagore]]. Na samom ostrvu izgrađeni su veliki Herin hram ([[Heraion]]), delom očuvan do danas, jedan od prvih planski izgrađenih i najpoznatiji antički planinski tunel (Eupalinosov tunel, dužine 1036 metara koji i danas obilaze turisti) koji je služio kao [[akvadukt]], lučki mol u [[Pitagorio|Pitagoriu]], vladarska palata koju je kasnije obnovio rimski imperator [[Kaligula]] i drugo. Godine 522. p. n. epne. Polikrat je organizovao proslavu, dvostruki festival u čast bogu Apolonu od Delosa i od [[Delfi]]ja, značajnu po tome, kako neki istorijski izvori navode, što je „[[Homer]]ova oda Apolonu“ komponovana baš ovom prigodom.

Verovatnije je da je do raspada saveza došlo usled Polikratovog novog savezništva sa persijskim kraljem [[Kambiz II|Kambizom II]]. Nije sasvim poznato zašto, ali se posle smrti Kira Velikog, oca Kambiza II, 530. g. p. n. epne. Polikrat okrenuo Persiji. Do tada je Polikrat porinuo flotu od 40 [[trijera]], postavši tako vladarem možda i prve grčke države koja je posedovala flotu najmodernijeg tipa ratnih brodova. Na ratni poziv novog persijskog kralja u pohod protiv [[Egipat|Egipta]] Polikrat je poslao svoju moćnu flotu. U posade ovih brodova uvrstio je ljude koje je smatrao politički opasnim i poslao poruku Kambizu da „mu ih ne vraća“. Međutim, prozrevši Polikratovu nameru da ih se oslobodi slanjem u sigurnu smrt, izgnanici su okrenuli brodove nazad ka Samosu da bi napali tiranina. Iako su porazili Polikrata na moru nisu uspeli da zauzmu ostrvo. Prebacili su se na grčko kopno i sklopili savez sa [[Sparta|Spartom]] i [[Korint|Korintom]], koji su potom izveli napad na Samos. Međutim, posle 40 dana neuspešne opsade citadele i ove snage su se povukle. Polikrat je nastavio mirno da vlada i da planira dalje poteze.