Zakoni dvanaest tablica – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m robot Dodaje: bs:Zakoni dvanaest tablica, sr:Закони дванаест таблица |
|||
Red 42:
Originalni tekst ''Zakona'' nije nam sačuvan, već samo oko četrdeset citata i odlomaka koje prenose pravnici [[Rimsko carstvo|carskog doba]] i neki drugi pisci. Celokupno rimsko [[običajno pravo]] zasnivalo se tom "izvoru sveg rimskog javnog i privatnog prava" (''fons onmnis publici privatique iuris'', Liv. III, 34), a još je [[Ciceron]] tekst zakona morao u školi učiti napamet. Neki ispitivači, međutim, smatraju da su zakoni nastali kasnije no što tvrdi tradicija, u 3. veku st. e. Antički izvori dalje tvrde da su ploče bile uništene prilikom provale Gala u Rim (390. st. e.) te da je tekst nakon odlaska Gala rekonstruisan. Na prigovor nekih istraživača da u 5. veku st. e. rimsko društvo nije bilo na dovoljno visokom stupnju kulture i civilizacije da bi proizvelo takvo pravno i knijiževno delo, odgovara se citatom iz Livija (III, 31) prema kojem su decemviri bili poslali poslanike u [[Atina|Atinu]] da se upoznaju sa [[Solon]]ovim zakonima i zakonima ''(instituta, mores iuraque)'' drugih grčkih gradova.
Tokom doba [[Rimska republika|rimske republike]] tekst ''Zakona'' je nesumnjivo dopunjavan i doterivan, ali ono osnovno što se sačuvalo do Ciceronovog doba očito je iz ranog perioda republike. O tome svedoče jezički arhaizmi u sačuvanim citatima (''im'' = ''eum'', ''escit'' = ''est'', ''com'' = ''cum'', infinitivi na ''-ier'') te stare okrutne kazne koje se predviđaju, npr. da se krivac živ spali, da se osuđenik baci s [[Tarpejska stena|Tarpejske stene]]. Tu je i stari princip "oko za oko": ''Si membrum
Zakoni dvanaest tablica nikada nisu bilo zvanično ukinuti tokom trajanja rimske države, ali je njihova vrednost postepeno derogirana donošenjem novih zakona koji su menjali odredbe dvanaest tablica.
| |||