Francisco Goya – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m robot Mijenja: ar:فرانشيسكو جويا |
m →Biografija: dodano s sr wiki |
||
Red 41:
Kao dvorski slikar Goya je desetljećima portretirao vladare, aristokraciju, generale i ministre, vojvode i vojvotkinje, ostvarujući njihove likove genijalnom pronicivošću.
==Užasi rata==
[[file:Goya-Guerra (00).jpg|mini|350px|thumb|Naslovna strana prvog izdanja (1863) albuma serije grafika „Užasi rata“]]
Najpoznatiji Goyin ciklus se zove '''Užasi rata''' ({{jez-šp|Los desastres de la guerra}}) koji predstavlja seriju od 82 grafike koje nastaju u periodu između [[1810]]. i [[1815]]. godine. Upečatljive grafike predstavljaju detalje okrutnih i besmislenih atrociteta počinjenih u špansko-francuskom sukobu, odnosno [[Španski rat za nezavisnost|ratu za nezavisnost Španije]].
Za vrijeme života Goje, štampana su samo dva kompleta ovih grafika, jedan od kojih je Goja poklonio svom prijatelju i kritičaru umjetnosti Seanu Bermudezu. Prvo izdanje poslije Gojine smrti, objavila je [[Kraljevska akademija lijepih umjetnosti San Fernando]], [[1863]]. godine. Slijedila su ga tri izdanja, [[1892]]., [[1903]]., i [[1906]]. godine.
=== Istorijske prilike na osnovu kojih nastaju grafike ===
1808. godine, počinje prvi pravi gerilski rat u istoriji. Strane u sukobu su Španija i Napoleonova Francuska. Napoleonove trupe ulaze u Španiju kako bi napale Portugal, saveznika Engleske. U prvom momentu, španski narod pozdravlja francuske trupe, pošto misli da su Francuzi došli da obore Manuela Godoja, kraljičinog štićenika. Ali kada je Napoleon primorao španskog kralja na abdikaciju poslije represije koja se desila 3. maja i poslije imenovanja kraljevog brata Hozea za kralja, stvari se drastično mijenjaju. Pretpostavljeni oslobodilac se pretvara u neprijatelja i osvajača. Kao i u ostatku Evrope, otpor i mržnja prema Napoleonu progresivno raste.
Brutalna i krvava represija majskih ustanaka u Madridu, bila je signal za otpočinjanje masovnih oružanih otpora protiv Francuza, širom Španije. Počevši od [[Navara|Navare]], prvog dijela koji je bio u kontaktu sa francuskim trupama, pa sve do najjužnijih dijelova Španije.
[[31. maj]]a [[1808]]. godine i pod vođstvom španskog generala Palafoksa, u Saragosi počinje krvavi otpor protiv Francuza. Grad je bio neprekidno bombardovan već od polovine juna, ali branioci Saragose uspijevaju da odole svim napadima, tako da polovinom avgusta 1808. godine, francuski generali donose odluku o pauzi borbenih dejstava. U to vrijeme, general Palafoks poziva Goju u Saragosu kako bi bio svjedok okrutne opsade Saragose.
=== Datiranje ===
Goja iz [[Madrid]]a putuje u [[Saragosa|Saragosu]] između 2 i 8. oktobra 1808. godine, na poziv španskog generala Palafoksa, kako bi upoznao i kasnije predstavio, događaje oko opsade Saragose. Tokom puta susreće se sa raznim ratnim scenama koje takođe predstavlja na slikama kao što su Proizvodnja baruta u Sijeri de Tardijenti i Proizodnja metaka u Sijeri de Tardijenti, nastale u periodu izrade Užasa rata.
Od oktobra [[1808]]. godine, Goja izrađuje pripremne skice (danas u [[Muzej Prado|Muzeju Prado]]), i polazivši od tih skica počinje izradu grafičkih ploča [[1810]]. godine. Male izmjene koje su se desile u procesu, učinile su da nestanu anegdotični elementi u prilog boljim kompozitivnim rješenjima, kao i višoj univerzalnosti predstavljenih scena. Takođe je bitno istaći, odbacivanje predstavljanja [[smrt]]i kao herojskog čina.
U vezi datuma završetka grafika, Herusa Vega je analizirao kvalitet [[papir]]a i ploča i zaključio da su slabog kvaliteta, te bi po njemu završetak izrade bio negdje 1815. godine, budući da je Goja u tom periodu imao velikih poteškoća za pronalaženje kvalitetnih grafičkih i slikarskih materijala.
Vremenski okvir scena ovih grafika, obuhvata period događaja koji su se desili u Španiji između 1808. i [[1815]]. godine. Činjenica da nisu objavljene tih godina, po Glediningu, je najvjerovatnije u direktnoj vezi sa oštrom kritikom pojedinih grafika na račun tadašnjeg totalitarnog režima.
=== Tehnika ===
Grafička tehnika u kojoj su rađene grafike je [[bakropis]], sa detaljima u [[suva igla|suvoj igli]] i [[akvatinta|akvatinti]]. Iako je akvatinta osnovna tehnika za izradu serije grafika pod imenom [[Kaprici]], Goja je jedva koristi u ovoj seriji, najvjerovatnije zbog problema sa materijalima koji ga prate tokom izrade „Užasa“.
=== Teme i struktura ===
U prvom momentu, grafike Užasa su trebale da budu patriotski album, u skladu sa zahtjevima generala Palafoksa, međutim, kako je Goja napredovao u izradi, širi spektar predstavljenih scena kako bi predstavio različite tipove ratnih nedaća i dešavanja, obuhvatajući obe zaraćene strane bez razlike. U mnogim grafikama nije moguće utvrditi koja strana je autor užasa i atrociteta. Na kraju serije dotiče se i nekih poslijeratnih političkih tema.
=== Galerija grafika ===
<gallery>
file:Goya War1.jpg|''Tužna predskazanja onoga što će se desiti''
file:Goya War2.jpg|''Isto''
file:Goya War3.jpg|''Ovdje takođe''
file:Goya War4.jpg|''Ovo je gore''
file:Goya-Guerra (34).jpg|''Zbog jednog peroreza''
file:Goya-Guerra (41).jpg|''Bježe od vatre''
file:Goya-Guerra (62).jpg|''Kreveti smrti''
file:Goya-Guerra (71).jpg|''Protiv opšteg dobra''
</gallery>
== Djela ==
| |||