Wikipedija

Ber – razlika između verzija

Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
m Članku Ber je promenjeno ime u Verija (Ber): bolji naziv
Nema sažetka izmjene
Red 1:
{{for|mjesto u Lakoniji|Verija (Lakonija)}}
{{Grčki grad (HR)
 
|ime= Verija</br>Ber
{{Grad GR
|izvorno ime= Βέροια
|ime = Ber
|grčkolatinično ime = Βέροια
|slika= Veria.jpg
|perif = [[Periferija Središnja Makedonija|Središnja Makedonija]]
|periferija= Središnja Makedonija
|pref = [[Prefektura Imatija|Imatija]]
|prefektura= Imatija
|stan = 47.411
|pokrajina=
|god = [[2001]]
|stanovništvo= 47411
|gust = 139
|godina popisa= 2001
|površ = 341.1
|šire stanovništvo=
|visina = 128
|godina popisa šireg stanovništva= 2001
|koor = [http://kvaleberg.com/extensions/mapsources/index.php?params=40_31_N_22_12_E_ 40°31'&nbsp;S, 22°12'&nbsp;I]
|gustoća stanovništva=
|pošta = 591 00
|šira gustoća stanovništva=
|oblasna = 23310
|površina= 359.146
|auto = &Eta;&Mu;
|šira površina=
|visina= 128
|z. širina = 40.31
|z. dužina = 22.12
|širina-stupnjevi= 40
|širina-minute= 31
|širina-oznaka= N
|dužina-stupnjevi= 22
|dužina-minute= 12
|dužina-oznaka= E
|poštanski broj= 591 00
|pozivni broj= 23310
|registarska oznaka= ΗΜ
|gradonačelnik= Charoula Ousoultzoglou-Georgiadi
|stranica= [http://www.veria.gr www.veria.gr]
}}
'''Verija''' ([[Grčki jezik|grčki]]: ''Βέροια'' ili ''Βέρροια'', ali i ''Φέροια'' na [[Starogrčki jezik|starogrčkom jeziku]]) ili '''Ber''' ([[Makedonski jezik|makedonski]]: ''Бер'', [[Bugarski jezik|bugarski]]: ''Бер'', [[Turski jezik|turski]]: ''Karaferye'', [[Vlaški jezik|vlaški]]:) je grad na podnožju planine [[Verimion|Verimion (Karakamen)]] u [[Grčka|Grčkoj]].
[[Datoteka:Beroia location.jpg|thumb|left|200px|Položaj Verije u Grčkoj]]
 
Današnja Verija je trgovačko središte [[Makedonija (Grčka)|Egejske Makedonije]], administrativno sjedište [[Prefektura Imatija|Prefekture Imatija]] i sjedište [[Episkop|episkopije]] [[Grčka pravoslavna crkva|Grčke pravoslavne crkve]].
'''Ber''' ili '''Verija''' ([[Grčki jezik|gr]]:Βέροια - ''Véria'', {{lang-tr|''Karaferye}}'') je [[glavni grad]] [[Prefektura Imatija|prefekture Imatije]], na [[zapad]]u [[Periferija Središnja Makedonija|periferije Središnja Makedonija]] u severnoj [[Grčka|Grčkoj]].
 
==Prirodne odlikeHistorija==
Verija se nalazi u zapadnom delu primorske ravnice Egejske Makedonije na mestu gde se zemljište uzdižu u planine [[Verimion]]a. Grad se nalazi na 128 m n.v.
 
Grad Verija prvi put se spominje u spisima historičara [[Tukidid|Tukidida]] oko [[432. pne.]]<ref
==Istorija==
name="">veria.gr, [http://www.veria.gr/content/view/79/23/ Veria:Its history {{el icon}} (pristupljeno 1. juna 2008.)]</ref> no vjerojatno je grad postojao već oko [[1000-e pne.|1000. pne.]] Najstarije ljudsko stanište ''Nea Nikomedia'' otkriveno je na 9 km u pravcu sjeveroistoka ( postojalo je već oko [[7. milenijum pne.|6 250. god. pn.e.]] ) Grad je dobio ime po svojem mitskom osnivaču koji je bio Beres ili ''Feres'' (ili Veron), ili po kćeri kralja Verije za kog se misli da je bio sin Makedona.
[[Datoteka:Veria-June07.jpg|thumb|right|250px|Pogled na Veriju]]
Najtočnije zvuči tvrdnja da je Verija dobila ime po staroj [[Trački jezik|tračkoj]] riječi ''Bria'', koja je značila grad.<ref name=Ber>[http://macedonianissues.blogspot.com/search/label/Beroia Miltiades E. Bolaris: Macedonian names and makeDonski pseudo-linguistics: The case of the name Beres{{en icon}}].</ref> Ali isto tako postoji i mogućnost da je grad dobio ime po [[Slavenski jezici|slavenskog]] glagol]]a ''brati'', od kojeg je kraćenjem došlo do '''Ber'''.<ref name=Ber/>
Grad se prvi put pominje 432. godine p. n. e. Grad je dobio ime po mitskom stvaraocu [[Veron]]u ili po njegovoj kćeri [[Verita|Veriti]]. Grad je dobio na značaju u vreme [[Antička Makedonija|antičke Makedonije]], kada postaje drugi grad po važnosti, odmah posle prestonice [[Pela|Pele]]. Grad je imao značajnu ulogu i tokom razdoblja [[antički Rim|starog Rima]] i [[Vizantijsko carstvo|Vizantije]]. Na kraju, tokom dugog razdoblja 1436-1912. g. bio je pod [[Turci]]ma, kada je postao deo savremene [[Grčka|Grčke]].
Prvi stanovnici Verije bili su [[Tračani]], ili Brige koji su se kasnije stopili sa [[Makedonci (antički)|antičkim makedoncima]]. [[Makedonci (antički)|Makedonci]] su od Verije napravili svoj drugi najveći grad (odmah iza prijestolnice [[Pela|Pele]]).
Rimski car [[Dioklecijan]] proglasio je Veriju jednom od dvije prijestolnice [[Makedonija (rimska provincija)|rimske provincije Makedonije]]. Za vrijeme [[Rimsko carstvo|Rima]], Verija je postala jedna od prvih [[Rano hrišćanstvo|ranokršćanskih]] vjerskih zajednica. Izvan grada nalazilo se [[Jevreji|židovsko]] naselje gdje su [[apostoli]] [[Sveti Pavle|Pavle]] i Sila propovjedali prvim kršćanima između [[54]] - [[55]] godine n.e.<ref name="pol">[http://www.hellasportal.gr/cat_content.asp?lng=el&contentid=201&catid=287&cattypeid=101&menu2=161&menu3=285&menu4=286&htab=1&visible=1 Apostole Paul preach in Veria, sa portala hellasportal.gr (pristupljeno 1. juna 2008.)].</ref> nakon odlaska iz [[Solun]]a.
 
Prvi [[episkop]] ''Beroreje'' (tako se zvao grad za rimskih vremena) bio je ''Onisim'', vrlo vjerojatno je da je to bio poznati apostol sv. Onisim (rob Filimona).
==Stanovništvo==
[[datoteka:COTTUNIUS IOANNES - 1658.JPG|left|thumb|200px|right|[[Janis Kotunios|Janis Kotunios (Joannes Cottunius)]]; [[Grci|grčki]] profesor [[filozof]]ije u Padovi, rođen je u Veriji 1577.<ref>{{cite book |author= Merry, Bruce |title= Encyclopedia of modern Greek literature |publisher= Greenwood Publishing Group |year= 2004 |page= 239 |isbn= 0313308136 |quote= KOTOUNIOS, IOANNIS (1577-1658) Born at Beroia (Macedonia) }}</ref>.]]
Pod [[Bizant|Bizantom]] grad je nastavio rasti i cvjetati sve dok ga nisu orobili [[Bugari]] u [[9. vijek]]u. Za vrijeme [[Križarski ratovi|križarskih ratova]] grad su osvojili [[Normani]] ([[1185]]) te potom [[Franci]] ([[1204]]). Sredinom [[13. vijek]]a gradom su vladali [[Srbija|srpski]] despoti. [[1361]] godine grad je pao pod vlast [[Otomansko carstvo|otomanskog carstva]] pod kojim je ostao sve do [[1912]] godine, kad je ušao u sastav [[Kraljevina Grčka|Kraljevine Grčke]].
[[datoteka:Veria2006.JPG|thumb|left|240px|Verija zimi]]
==Geografske karakteristike==
 
Grad Verija nalazi se na obroncima planine [[Verimion]] u dolini Ematija. Blizu grada na planini Verimion, nalazi se mjesto [[Seli]] vrlo poznato skijalište u Grčkoj, a na par kilometara južno od Verije nalaze se velika umjetna akomulaciona jezera; Sfikia i Polifitos na rijeci [[Aliakmon|Aliakmon (Bistrica)]].
Etnički [[Grci]] su preovlađujuće stanovništvo, a veći njihov veći deo su potomci Grka proteranih iz [[Mala Azija|Male Azije]] tokom prvepolovine [[20. vek]]a. Tokom poslednja tri popisa kretanje stanovništva bilo je:
 
[[Solun]] se nalazi 65 km sjeveroistočno od grada, [[Nausa (Neguš)|Nausa]] je udaljena 16 km u pravcu sjeverozapada, grad [[Kozani]] udaljen je 42 km u pravcu zapada, a grad [[Katerini]] 38 km sjeveroistočno od Verije.
1981. g. - grad 37.966 st. - opština -
1991. g. - grad 37.858 st. - opština 42.910 st.
2001. g. - grad - - opština 42.794 st.
 
Arheološko nalazište [[Vergina]], grad sa kraljevskom grobnicom [[Filip II Makedonski|Filipa II makedonskog]], nalazi se na 11 km jugoistočno od grada.
== Vidi još ==
[[datoteka:Veria-June07.jpg|thumb|right|280px|Verija u ljeto]]
*[[Prefektura Imatija]]
==Rast stanovništva tokom vremena==
*[[Egejska Makedonija]]
 
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"
[[Kategorija:Egejska Makedonija]]
|- bgcolor="#efefef"
[[Kategorija:Gradovi u Grčkoj]]
! Godina !! Stanovnika !! Promjene !! Stanovništvo općine !! Promjene <!--!!
Gustoća-->
|-
| 1981 || 37,966 || - || - || - <!--|| --->
|-
| 1991 || 37,858 || -108/0.29% || 42,910 || - <!--|| -/km²-->
|-
| 2001 || - || - || 42,794 || -116/-0.27% <!--|| -/km²-->
|}
 
==Klimatske prilike==
 
Verija ima tipičnu kontinentalnu klimu, poput svih grčkih gradova u planinskoj unutrašnjosti, sa kišnim i hladnim zimama i vrlo toplim i sušnim ljetima. U ljetu 2007. godine izmjerena je najviša temperatura u Veriji od 44 [°C].
 
{| class="wikitable"
| style="background: #99CCCC; color: #000080" height="17" | [[mjesec]]
| style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Jan
| style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Feb
| style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Mar
| style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Apr
| style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Maj
| style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Jun
| style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Jul
| style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Aug
| style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Sep
| style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Okt
| style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Nov
| style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Dec
|-----
| style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Najviše temperature [°C]
| style="background: #FFFF99; color:#000080;" | 7
| style="background: #FFCC66; color:#000080;" | 9
| style="background: #FFCC66; color:#000080;" | 10
| style="background: #FFCC66; color:#000080;" | 16
| style="background: #FFCC00; color:#000080;" | 19
| style="background: #FF9900; color:#000080;" | 29
| style="background: #FF9900; color:#000080;" | 29
| style="background: #FF9900; color:#000080;" | 24
| style="background: #FFCC00; color:#000080;" | 19
| style="background: #FFCC66; color:#000080;" | 16
| style="background: #FFFF66; color:#000080;" | 12
| style="background: #FFFF66; color:#000080;" | 5
|-----
| style="background: #99CCCC; color:#000080;" height="16;" | Najniže temperature [°C]
| style="background: #FFFFCC; color: black;" | 3
| style="background: #FFFFCC; color: black;" | 6
| style="background: #FFFF99; color: black;" | 8
| style="background: #FFFF99; color: black;" | 11
| style="background: #FFFF99; color: black;" | 16
| style="background: #FFFF99; color: black;" | 19
| style="background: #FFFF66; color: black;" | 17
| style="background: #FFFF66; color: black;" | 14
| style="background: #FFFF99; color: black;" | 12
| style="background: #FFFF99; color: black;" | 10
| style="background: #FFFF99; color: black;" | 8
| style="background: #FFFFCC; color: black;" | 4
|-----
| style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Rekordne temperature [°C]
| style="background: #FFFF99;" | 20 || style="background: #FFFF99;" | 22
| style="background: #FFCC66;" | 25
| style="background: #FFCC00;" | 31 || style="background: #FF9900;" | 36
| style="background: #FF9900;" | 44
| style="background: #FF9900;" | 42 || style="background: #FF9900;" | 39
| style="background: #FF9900;" | 36
| style="background: #FFCC00;" | 32 || style="background: #FFCC66;" | 27
| style="background: #FFCC66;" | 26
|}
==Gradovi prijatelji==
* {{flag|Bugarska}}, [[Kazanlk]]
==Izvori==
{{izvori}}
 
==Vanjske poveznice==
*[http://www.veria-online.gr/ Veria online] {{el icon}}
 
{{Glavni gradovi grčkih prefektura}}
[[Kategorija:Gradovi u Grčkoj]]
<!-- interwiki -->
[[ar:فيريا]]
[[bg:Бер]]
Linija 61 ⟶ 157:
[[ro:Veria]]
[[ru:Верия]]
[[sh:Ber]]
[[simple:Veroia]]
[[sr:Бер]]
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Ber