Dželaludin Rumi – razlika između verzija

| region = Perzijska filozofija

| era = srednjovjekovna

| color = #B0C4DE

| naziv_slike = =Molana.jpg

| širina_slike = 200px

| rođenje = [[1207]], [[Balh]], [[Veliki Horasan]], [[Perzijska Monarhija|Perzijsko carstvo]]

| smrt = [[1273]], [[KonjaKonya]], [[Rumski sultanat]], [[Seldžučko carstvo]]

| škola = [[Sufizam|Tasavuf]]

| centralne_ideje =

| potpis =

'''Mevlana Dželaludin Rumi''' ([[perzijski jezik|perz.]]: مولانا جلال الدین محمد رومی) je bio [[persijanciPerzijanci|perzijski]] [[islam]]ski filozof, teolog, pravnik, pesnikpjesnik i [[sufizam|sufisufijski]] mistik iz [[13. vijek|13. veka]]a. Smatra se jednim od najvećih mističkih pjesnika islama, koji je pisao na [[Perzijski jezik|perzijskom jeziku]].<ref name="Enciklopedija živih religija">Enciklopedija živih religija, Nolit, Beograd, 2004. ISBN 86-19-02360-8</ref>

Ime Rumi dobio je zbog toga što je život proveo u Rumu ([[Rumski sultanat]]), današnja srednja [[Mala Azija|Anadolija]], a Mevlana na farsijuperzijskom znači "naš vodič" ili "naš gospodar".

Rođen je [[30. septembar,septembra]] [[1207]]. godine u gradu [[Balh]]u, oblastu regiji [[Baktrija|Baktriji]], tada u sastavu [[Perzijska Monarhija|PerzijskogPerzijske carstvaMonarhije]] (današnji [[Afganistan|Avganistan]])<ref name="Dželaludin Rumi">[http://www.liber.org.yu/arhiva/liber04/rumi.html Dejan Spasojević, Dželaludin Rumi]</ref>. PotičePotječe iz ugledne porodice, a njegov otac Bahaudin Velad je bio veliki učenjak. Pred najezdom [[MongoliMongolsko Carstvo|Mongola]]<ref name="Dželaludin Rumi"/>, ili zbog dvorskih intriga kojima je njegov otac Bahaedin postao izložen<ref name="Enciklopedija živih religija"/>, njegova porodica napušta Balh između [[1213]]. i [[1217]]. godine. Prema predanju, u gradu [[Nišapur]]u sreću čuvenog mistika Atara, koji je, videvši Bahaudina i Dželaludina, uzviknuo: „Gle čuda! Dolazi nam rekarijeka koja vodi moćni okeanocean!“. Tada je čuveni sufija malom Dželaludinu poklonio svoju Knjigu tajni (''Esrarname'').<ref name="Dželaludin Rumi"/>

Nakon nekoliko godina putovanja kroz razne oblasti Istoka, porodica se najzad nastanjuje u gradu [[KonjaKonya|Konyi]], gdegdje je Bahaedin [[1227]]. godine uspeouspio da dobijedobiti položaj profesora teologije. KonjaKonya se nalazila u istočnoj Anadoliji, u oblasti koja se nazivala Rum (prema Rimskom[[Rumski Sultanat|Rumskom Sultanatu]], tj. ranijem Istočnom rimskom carstvu —Rimskom VizantijiCarstvu), po čemu je budući pesnikpjesnik dobio svoj nadimak Rumi.

Nakon smrti oca [[1231]]. godine, Dželaludin putuje u [[Sirija|Siriju]] i provodi sedam godina u [[Damask]]u i [[HalepAlepo|Alepu]]u, nakon čega se vraća u KonjuKonyu, gdegdje nasleđuje očevo mestomjesto i predaje teološke nauke. Rumi nije bio ni najmanje verskivjerski isključiv - imao je puno prijatelja hrišćana, posećivaoposjećivao je hrišćanskakršćanska svetilištasvetišta, a u njegovim delimadjelima ima i metafora koje vode porekloporijeklo iz [[Evanđelje|JevanđeljaEvanđelja]] i hrišćanskogkršćanskog predanja<ref name="Dželaludin Rumi"/>.

Godine [[1244]]. godine Rumi je doživeo susret sa lutajućim dervišem Šemsedinom Tebrizijem, koji je izmenio dalji tok njegovog života.<ref name="Enciklopedija živih religija"/> Šemsedin je prešao u Rumijevu kuću, a Džalaludin se od naučnika i pravnika preobražava u mistika i pesnikapjesnika, koji je većinu svojih deladjela iz tog vremena pisao pod pseudonimom Šemsedin.<ref name="Enciklopedija živih religija"/> Nakon nekog vremena, Šemsedin je nestao iz Rumijevog života isto onako misteriozno kao što je i došao. Međutim, Rumi nastavlja da piše inspirisan "božanskim" ljudima. Pod utiskom ličnosti Salahudina Zarkuba, jednostavnog, nepismenog čovekačovjeka čiste duše, piše oko 70 gazala.<ref name="Dželaludin Rumi"/> Nakon Salahudinove smrti, njegov učenik Husamedin Čelebi, takođeisto tako slavni sufija, mu služi kao inspiracija da napiše svoju najpoznatiju poemu [[Masnevija|Masneviju]], koja spada u najviše uzlete ljudske misli<ref name="Dželaludin Rumi"/>.

Rumi umire u KonjiKonyi (današnja [[Turska]]) [[17. decembra]] [[1273]]. godine. Njegovoj sahrani je prisustvovalo na hiljade stanovnika grada, bilo da su [[muslimani]], [[хришћанин|hrišćanikršćani]] ili [[jevrejiJevreji]]. On sam je ostavio amanet da mu na sahrani svira muzika.<ref name="Dželaludin Rumi"/> Ta noć ostaje poznata kao Noć venčanjavjenčanja (''Šabe Arus''), i od tada svake godine dolazi reka njegovih poštovalaca iz celogacijeloga svetasvijeta na njegovo [[turbe]].

== DelaDjela ==

Rumijeva najpoznatija poema je [[Masnevija]], koja se sastoji od šest knjiga i bavi se raznim temama, često u obliku parabola ili anegdota napisanih u slikovitom stihu. Među muslimanskim misticima je poznata kao »Kuran na [[Perzijski jezik|perzijskom]]«.<ref name="Enciklopedija živih religija"/>

== NasleđeOstavština ==

[[Datoteka:Mevlana Konya.jpg|thumb|[[mevlevije|Vrteći derviši]] na Rumijevom grobu u KonjiKonyi, Turska.]]