Xinhai revolucija – razlika između verzija

| strana2 = {{flagicon|Republika Kina (1912–1949)|1912}}[[Tongmenghui]]<br />{{flagicon|Republika Kina (1912–1949)|1912}}[[Gelaohui]]

| komandant1 = {{flagicon|dinastija Qing}} [[car Xuantong]],<br />{{flagicon|dinastija Qing}} [[Yuan Shikai]],<br />{{flagicon|dinastija Qing}} [[Feng Guozhang]]<br />{{flagicon|dinastija Qing}} [[Ma Anliang]],<br />{{flagicon|dinastija Qing}} [[Duan Qirui]],<br />{{flagicon|dinastija Qing}} [[Yang Zengxin]],<br />{{flagicon|dinastija Qing}} [[Ma Qi]],<br />razni [[plemstvo|plemići]] [[dinastija Qing|dinastije Qing]]

| komandant2 = {{flagicon|Republika Kina (1912–1949)|1912}} [[Sun Yat-sen]],<br />{{flagicon|Republika Kina (1912–1949)|1912}} [[Huang Xing]],<br />{{flagicon|Republika Kina (1912–1949)|1912}} [[Song Jiaoren]],<br />{{flagicon|Republika Kina (1912–1949)|1912}} [[Chen Qimei]],<br />{{flagicon|Republika Kina (1912–1949)|1912}} [[Li Yuanhong]]

'''Xinhai revolucija''' ili '''Hsinhajska revolucija''', ponekad navođena i kao '''Revolucija 1911. godine''' ili '''[[Kineska revolucija]]''' je naziv za kratkotrajni [[građanski rat]] u [[Kina|Kini]] koji se odigrao od kraja 1911. do početka 1912. godine i za posljedicu imao prestanak vladavine [[Kinesko Carstvo|carskog režima]] pod [[Dinastija Qing|dinastijom Qing]] i uspostavu [[Republika Kina|Republike Kine]]. Uzroci su bili u više decenijama akumuliranom nezadovoljstvu vladavinom [[Mandžurci|mandžurske]] dinastije Qing, koje je većinski [[Kinezi|kinesko]] stanovništvo smatralo strancima, ali i nizom ponižavajućih poraza u ratovima i spremnošću Qinga da pruža teritorijalne i brojne druge ustupke [[Zapadni svijet|zapadnim]] silama; ti su se procesi odlikovali kroz stvaranje niza [[tajno društvo|tajnih]] [[nacionalizam|nacionalističkih]], od koja su neka prihvatila zapadne koncepte [[republikanstvo|republikanstva]], [[liberalizam|liberalizma]] i [[demokracija|demokracije]]. Povod za izbijanje sukoba je bilo nastojanje Qinga da silom uguši [[pokret za zaštitu željeznice]], odnosno nacionalizira lokalnu privatnu željeznicu u provinciju [[Sečuan]] kako bi je prodala zapadnim bankama. 10. oktobra 1911. su se u [[Wuchang]]u pobunile carske trupe tzv. [[Nova vojska|Nove vojske]], originalno poslane da suzbiju demonstracije. [[Wuchangski ustanak]] je poslužio kao primjer brojnim drugim revolucionarnim grupama, ali i carskim generalima koji su u sljedećih mjesec-dva počeli centralnoj vlasti otkazali poslušnost i proglašavati nezavisnost svojih provincija. Komandant carskih trupa [[Yuan Shikai]] je u višetjednoj [[Bitka kod Yangxije|bitci kod Yangxije]] uspio poraziti dio revolucionarnih snaga, ali je 1. decembra pristao na [[primirje]], odnosno početak pregovora o mirnom rješenju sukoba. Tokom njih je pristao na ponudu revolucionara da postane prvi predsjednik novoproglašene Republike Kine; revolucija je formalno završena abdikacijom posljednjeg kineskog cara [[Puyi]]ja u februaru 1912. Novi režim, poznat kao [[Beiyanška vlada]], međutim, nije bila u stanju uspostaviti autoritet, pa su, između ostalih, revoluciju [[Vanjska Mongolija]] i [[Tibet]] iskoristili da se de facto otcijepe od Kine, a sama Kina bila izložena dugogodišnjem periodu nestabilnosti i vladavine [[gospodari rata|gospodara rata]] koji neće biti okončan sve do pobjede [[Komunistička partija Kine|komunista]] u [[Kineski građanski rat|građanskom ratu]] 1949. godine. Usprkos toga, i u NR Kini i u današnjem [[Tajvan]]u (koji se smatra nasljednikom Republike Kine) se Xinhai revolucija slavi kao jedan od najvažnijih događaja nacionalne historije.