Ugovor iz Trianona – razlika između verzija

'''Trijanonski sporazum''' je zaključen [[4. 6.|4. juna]] [[1920]]. godine u palati [[Trijanon]] u [[Versailles|Versaju]] ([[Francuska]]), između zemalja [[Antanta|Antante]] i [[Mađarska|Mađarske]]. Sporazum je regulisao status nove nezavisne mađarske države i definisao njene granice prema susedima. Ovo je jedan od [[Ugovori kojima je okončan Prvi svetski rat|mirovnih ugovora]] kojima je završen [[Prvi svjetski rat|Prvi svetski rat]], a koji su na [[Pariška mirovna konferencija 1919|Pariskoj konferenciji mira]] (od [[18. 1.|18. januara]] [[1919]]. do [[28. 6.|28. juna]] [[1919]]. u [[Pariz]]u) zaključeni su sa svakom pobeđenom državom posebno.

 

Od 1867. do 1918. godine, [[Austro-Ugarska|Austro-Ugarska Monarhija]] je bila podeljena na austrijski i ugarski deo, a ovaj drugi je nosio naziv [[Ugarska|Kraljevina Ugarska]]. Sa izuzetkom autonomne [[Kraljevina Hrvatska i Slavonija|Hrvatske-Slavonije]], Ugarska je bila centralistički uređena, što se kosilo sa višenacionalnim karakterom ovog područja, a političke i nacionalne težnje nemađarskih naroda u Ugarskoj nisu bile uvažavane.

 

</gallery>

 

Trijanonski sporazum je odredio granice nezavisne [[Mađarska|Mađarske]], koje su uključivale centralne delove nekadašnje Kraljevine Ugarske. Ostale teritorije kojima je nekada upravljala Ugarska pripale su [[Austrija|Austriji]], [[Čehoslovačka|Čehoslovačkoj]], [[Kraljevina Jugoslavija|Kraljevini SHS]] (Jugoslaviji) i [[Rumunija|Rumuniji]]. Sporazumom su oružane snage Mađarske ograničene na 35.000 lako naoružanih vojnika, radi održavanja unutrašnjeg mira.

 

</gallery>

 

Za nemađarske narode koji su do 1918. godine živeli pod vlašću Kraljevine Ugarske, nove granice definisane Trijanonskim sporazumom predstavljale su ostvarenje njihovih nacionalnih i državnih težnji, dok su mnogi Mađari ovakve granice smatrali nepravdom. Pri tome su i među samim Mađarima mišljenja bila podeljena, tako da su jedni žalili što nezavisnoj Mađarskoj nisu pripale neke teritorije nastanjene većinskim mađarskim stanovništvom, dok su najekstremniji elementi mađarskog društva žalili što nezavisnoj Mađarskoj nije pripao celokupni prostor nekadašnje Ugarske, ne obazirući se na njegov etnički sastav.

 

</gallery>

 

[[Datoteka:Vojvodina languages1921.png|mini|Govorni jezici u Vojvodini 1921. godine]]

Prema popisu iz 1910. godine 48% stanovništva Kraljevine Ugarske je govorilo [[mađarski jezik]], ali u ovaj procenat nisu uključeni samo etnički [[Mađari]], već i pripadnici drugih naroda kao što su [[Jevreji]], [[Bunjevci]], itd. Na teritorijama nekadašnje Ugarske koje, prema Trijanonskom sporazumu, nisu pripale nezavisnoj Mađarskoj, Mađari su bili manje brojni u odnosu na druge narode.

|-

| [[Vojvodina]] ([[Srbija]])

| 425.672 (28,1%)

| [[Nemački jezik|nemački]] - 324.017 (21,4%)

|}

 

Iako su u jugoslovenskoj javnosti trijanonske državne granice uglavnom smatrane povoljnim, nakon sporazuma se javilo nezadovoljstvo što su neki delovi [[Bačka|Bačke]] i [[Baranja|Baranje]] koji su ušli u sastav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca 1918. godine morali biti ustupljeni nezavisnoj Mađarskoj prema odredbama Trijanonskog sporazuma. Da bi se sprečilo ovakvo rešenje, deo stanovništva Baranje i Bačke je 1921. godine proglasio kratkotrajnu [[Baranjsko-bajska republika|Baranjsko-bajsku republiku]], koju su ubrzo likvidirale mađarske trupe, tako da je ovo područje uključeno u sastav nezavisne Mađarske.

 

 

== Vidi još ==

 

{{Prvi svetski rat}}