Stanislav Vinaver – razlika između verzija

'''Stanislav Vinaver''' ([[Šabac]], [[1. mart]] [[1891]] — [[Niška Banja]], [[1. avgust]] [[1955]]) je bio srpski pesnik i prevodilac jevrejskog porekla.

 

Erudita, književnik i prevodilac Stanislav Vinaver, rođen je 1. marta 1891. godine u Šapcu u uglednoj jevrejskoj porodici. Otac [[Avram Josif Vinaver]] bio je lekar, a majka Ruža pijanistkinja. Osnovnu školu završio je u Šapcu, [[Šabačka gimnazija|gimnaziju]] je učio u Šapcu i [[Beograd]]u, a na pariskoj [[Sorbona|Sorboni]] studirao je [[matematika|matematiku]] i [[fizika|fiziku]]. Već tada postaje sledbenik filozofskih ideja [[Anri Bergson|Anrija Bergsona]], a već 1911. objavljuje zbirku simbolističke poezije «Mjeća».

 

U [[Balkanski ratovi|balkanskim ratovima]] i [[Prvi svetski rat|Prvom svetskom ratu]] učestvovao je kao dobrovoljac, jedan od [[1300 kaplara]]. Bio je poručnik u slavnom Đačkom bataljonu, prešao je golgotu povlačenja preko [[Albanija|Albanije]] i na [[Krf]]u se angažovao kao urednik [[Srpske novine|Srpskih novina]] i radio kao službenik Državnog presbiroa.

 

[[Datoteka:Bojic i Vinaver.jpeg|190px|thumb|desno|Dva mlada pesnika - S. Vinaver i M. Bojić]]

 

Po okončanju rata, kratko je zaposlen u Ministarstvu prosvete, a potom se nemirni i razbarušeni duh posvetio novinarstvu i književnosti kao pripadnik šarolike grupe mladih i novih [[Modernizam|modernističkih]] srpskih književnika ([[Miloš Crnjanski]], [[Dragiša Vasić]], [[Rastko Petrović]], [[Ljubomir Micić]], [[Rade Drainac]], [[Velibor Gligorić]], [[Marko Ristić]]).

 

Pesnik i esejista Vinaver, javlja se kao utemeljivač ekspresionističkog pokreta (napisao je «Manifest ekspresionističke škole»), najoštrije se zalažući za raskid s tradicionalnim umetničkim izrazom i osporavajući dotadašnje «patriotske i deseteračke kanone» koje su bili postavili dotad neprikosnoveni književni kritičari [[Jovan Skerlić]] i [[Bogdan Popović]].

 

[[Drugi svetski rat]] proveo je u zarobljeništvu u nemačkom logoru [[Osnabrik]].

 

Vinaver još daleke 1911. u Parizu piše „Mjeću“ kojom započinje prevazilaženje srpske moderne. Parodijske pesme poput „Evdoksije“ subverzivnog su karaktera i suštinski su početak srpske avangarde. Evropska i srpska avangarda otuda su savremene u predratnom smislu. Vinaver prvi prevodi Hašekovog „Dobrog vojnika Švejka“, Rableovog „Gargantuu i Pantagruela“, Kerolovu „Alisu u zemlji čuda“, Tvenove „Doživljaje Toma Sojera i Haklberi Fina“ imajući prilike da se sretne sa elementima parodije u književnosti.

 

 

[[Datoteka:Grob Vinavera.jpg|120px|thumb|desno|Vinaverov grob na beogradskom Novom groblju]]

 

Među brojnim Vinaverovim radovima, najpoznatije su

 

U ovoj poslednjoj knjizi, za koju je Vinaver vodio veliku bitku i za života nije mogao da nađe izdavača, autor je polemičkim majstorstvom do vrhunca doveo svoje kritike srpskog kulturnog [[mediokritet]]stva i [[mitomanija|mitomanstva]]. Iako je pokazao da se može biti moderan u kontekstu nacionalne kulture, on je i posle toga još pola veka ostao neshvaćen, potiskivan i prećutkivan, pa su «Zanosi» ponovo štampani tek 2006. godine.

Umro je u Niškoj Banji, [[1. avgust]]a [[1955]]. godine.

 

* ''Mjeća'' - Beograd 1911,

* ''Priče koje su izgubile ravnotežu'' - Beograd 1913,

 

== Spoljašnje veze ==

 

{{Lifetime|1891|1955|Vinaver, Stanislav}}