Sholije – razlika između verzija

'''Sholije''' ([[grčki]]: σχόλια, [[latinski]]: ''scholia'' = komentari, u jednini: '''sholija''', grč. σχόλιον, latinski: ''scholium'' = "komentar") jesu beleške o nekom [[Antika|antičkom]] tekstu koje daju [[Gramatika|gramatička]], [[Filologija|filološka]], [[Kritika teksta|kritička]], [[Književnost|književna]] ili situaciona objašnjenja. To može biti jedna jedina reč napisana na margini nekog [[Rukopis|rukopisa]] ili umetnuta između dva reda teksta, ali i dugačak kontinuirani komentar. Taj je termin prvi put zabeležen u jednom [[Ciceron|Ciceronovom]]ovom pismu [[Atik|Atiku]]u ([[1. vek pne.]]).<ref>[http://data.perseus.org/citations/urn:cts:latinLit:phi0474.phi057.perseus-lat1:16.7.3 Ciceron, ''Ad Atticum'', XVI, 7.]</ref>

Sholije su važni izvori informacija za mnoge aspekte antičkog sveta, posebno za istoriju antičke književnosti. Najstarije sholije, obično anonimne, potiču iz [[5. vijek pne.|5.]] ili [[4. vek pne.|4. veka pne.]], npr. "D" sholije uz ''[[Ilijada|Ilijadu]]''. Sačuvane sholije u osnovi predstavljaju kompilaciju, znatno skraćenu i ponekad iskrivljenu, koja je sačinjena iz starijih, obimnijih komentara ili je ekscerpirana iz monografija nastalih u različita vremena. Stoga one ponekad sadrže važne informacije iz pouzdanih izvora koji su danas izgubljeni. Običaj kompiliranja sholija nastavio se sve do [[Vizantija|poznovizantijskog]] doba, a posebno su značajni [[Evstatije Solunski|Evstatijevi]] obimni komentari uz [[Homer|Homera]]a ([[12. vek]]), kao i ''scholia recentiora'' [[Toma Magistar|Tome Magistra]] i [[Dimitrije Triklinije|Dimitrija Triklinija]] (14. vek). Mnoge od sholija nastale u vizantijsko doba potiču od velikih [[Helenistička civilizacija|helenističkih]] filologa [[Zenodot|Zenodota]]a, [[Aristofan iz Bizanta|Aristofana iz Bizanta]] i [[Aristarh iz Samotrake|Aristarha]].<ref> M. C. Howatson, ''The Oxford Companion to Classical Literature'', 1997, s.v. scholium.</ref>

Za [[Grčka književnost|grčku književnost]] najvažnije su sholije uz [[Homer|Homerovu]]ovu ''[[Ilijada|Ilijadu]]'', naročito one u rukupisima iz [[10. vek|10. veka]]a koje je otkrio [[Jean-Baptiste Gaspard d'Ansse de Villoison|Villoison]] 1781. godine u [[Biblioteca Marciana|Biblioteci Marciani]] u Veneciji (v. [[Venetus A]], [[Homersko pitanje]]). Izuzetno su važne i sholije uz [[Hesiod|Hesioda]]a, [[Pindar|Pindara]]a, [[Sofokle|Sofokla]] i [[Apolonije Rođanin|Apolonija Rođanina]], a one uz [[Aristofan|Aristofana]]a (uključujući tzv. ''[[Prolegomena de comoedia]]'') predstavljaju važan izvor za poznavanje istorije i razvoja [[Antička komedija|antičke komedije]], koji dopunjuje oskudne informacije koje se o toj temi nalaze u [[Aristotel|Aristotelovoj]]ovoj ''[[Poetika (Aristotel)|Poetici]]'' i kod ''[[Suda|Sude]]''. Za [[Rimska književnost|rimsku književnost]] najznačajnije su [[Mauro Servije Honorat|Servijeve]] sholije uz [[Vergilije|Vergilija]], zatim sholije [[Helenije Akron|Helenija Akrona]] i [[Pomponije Porfirije|Pomponija Porfirija]] uz [[Horacije|Horacija]], kao i sholije [[Elije Donat|Elija Donata]] uz [[Terencije|Terencija]].

== Druge upotrebe ==

* U savremenim tekstovima o [[Matematika|matematici]] sholije su zabeleške na margini koje mogu pojačati određenu liniju zaključivanja ili je mogu uporediti s ranije datim dokazima.

* U [[Balliol College|Balliol Collegeu]]u, Oxford, ''Scholiasts'' je ime "kluba za pijančenje" ''(drinking society)'' namenjenog klasičarima.