Sejdić i Finci protiv Bosne i Hercegovine – razlika između verzija

'''Sejdić i Finci protiv Bosne i Hercegovine''' je naziv sudskog predmeta koji je vođen pred [[Evropski sud za ljudska prava|Evropskim sudom za ljudska prava u Strazburu]], po tužbi [[Dervo Sejdić|Derve Sejdića]] i [[Jakob Finci|Jakoba Fincija]] koji su kao pripadnici nacionalnih manjina bili onemogućeni da budu birani u [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine]] i [[Dom naroda Bosne i Hercegovine]].

 

Dervo Sejdić i Jakob Finci, državljani [[Bosna i Hercegovina|Bosne i Hercegovine]], 3. jula, odnosno 18. avgusta [[2006]]. god. podneli su predstavke zbog nemogućnosti da se kao pripadnici [[Romi|romske]], odnosno [[Jevreji|jevrejske]] nacionalne manjine kandiduju za članove [[Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Doma naroda Parlamentarne skupštine]] i [[Predsedništvo BiH|Predsjedništva BiH]], a na osnovu odredaba odeljaka IV i V [[Ustav Bosne i Hercegovine|Ustava BiH]], koje predviđaju da se u ove državne organe mogu kandidovati samo pripadnici [[Hrvati|hrvatskog]], [[Bošnjaci|bošnjačkog]] ili [[Srbi|srpskog]] naroda.

 

Žalioci su se pred [[Evropski sud za ljudska prava|Evropskim sudom za ljudska prava]] pozvali na kršenje čl. 14 [[Evropska konvencija o ljudskim pravima|Evropske konvencije o ljudskim pravima]] u vezi sa čl. 3 Protoloka 1, čl. 3 Protokola 1 zasebno i člana 1 Protokola 12.

 

Prema mišljenju suda ne postoji razumno i objektivno opravdanje za održavanje na snazi postojećih odredaba kojima se čini [[diskriminacija]], te je sud zaključio sa 14 glasova ''za'' i 3 ''protiv'', da je time prekršen čl. 14 zajedno sa čl. 3 Protokola 1 koji garantuje pravo na slobodne izbore.

 

Sud je uzeo u obzir specifične društvene i političke okolnosti u kojima je donesen Ustav BiH, kao dio Dejtonskog mirovnog sporazuma, i ciljeve koji su se tim Ustavom željeli postići odnosno prekid sukoba na teritoriji BiH, uspostavljanje principa ravnoteže u konstituisanju državnih organa, a time i zaštita vitalnih interesa tri „konstitutivna naroda“. Međutim, Sud uzima u obzir i skorije pozitivne događaje u BiH, kao što su članstvo u [[Savet Evrope|Savjetu Evrope]] [[2002]]. god., partnerstvo u [[NATO]]-u od [[2006]]. god., potpisivanje Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju sa EU [[2008]]. god, izbor BiH za člana [[Savet bezbednosti UN|Savjeta bezbednosti UN-a]] i usvajanje određenih izmjena Ustava BiH od strane Parlamentarne skupštine, koji svedoče o uspostavljanju političke stabilnosti u tom regionu, kao i činjenicu da je BiH, kao što je već gore pomenuto, obavezana od međunarodne zajednice da izmijeni diskriminatorne odredbe. Sud je obratio posebnu pažnju na preporuke Venecijanske komisije kojima se nude konkretne mjere za izmjenu postojećih ustavnih odredbi i izbornog zakonodavstava, koje ne bi narušile uspostavljenu ravnotežu vlasti između „konstitutivnih naroda“, ali bi omogućile pripadnicima nacionalnih manjina učešće javnom životu.

 

 

Ovaj član ima ekstenzivnije polje primjene u odnosu na čl. 14 i podrazumijeva zabranu [[diskriminacija|diskriminacije]] u odnosu na bilo koje pravo koje je garantovano unutrašnjim pravnim normama. Samim tim, obuhvata i pasivno biračko pravo za članove [[Predsjedništvo Bosne i Hercegovine|Predsjedništva]], pošto ovaj državni organ kao nezakonodavno telo ne može biti obuhvaćen domenom čl. 3 Protokola 1.

Pored razlike u polju primene između člana 14 i člana 1 Protoloka 12, Sud konstatuje da je značenje ova dva člana istovijetno i podrazumijeva zabranu razlike u postupanju „bez razumnog i objektivnog opravdanja“. Sud zaključuje sa 16 glasova ''za'' i 1 ''protiv'' da je nemogućnost kandidovanja u Predsjedništvo BiH, za one koji se ne izjašnjavaju kao pripadnici jednog od „konstitutivnih naroda“, jednako diskriminatorno kao i nemogućnost kandidovanja za [[Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine|Dom naroda Parlamentarne skupštine BiH]].

 

[[Evropski sud za ljudska prava|Sud]] je u ovoj presudi prvi put ustanovio kršenje čl. 1 Protokola 12. S obzirom da ovaj slučaj postavlja princip za svaku buduću primjenu ovog člana, moglo se očekivati da će mu biti posvećeno više pažnje, Ipak, Sud je samo ponovio stav u pogledu tumačenja i primjene člana 14. Ostalo je otvoreno i pitanje da li se autonomna priroda člana 14, koja podrazumijeva mogućnost kršenja ovog člana i usled nepostojanja povrede osnovne odredbe [[Evropska konvencija o ljudskim pravima|EKLjP]], može istovijetno primijeniti i na član 1 Protokola 12, što bi u odnosu na ovaj član podrazumijevalo zabranu različitog tretiranja u pogledu uživanja svih prava predviđenih domaćim pravnim poretkom, čak i u onim slučajevima kada sama norma kojom se garantuje konkretno pravo nije povrijeđena.

 

 

 

[[Kategorija:Politika Bosne i Hercegovine]]