Poprečno-prugasti mišić – razlika između verzija

Skeletno mišićno tkivo je specijalizovano za kratkotrajne snažne kontrakcije, a inervišu ga motorna i senzorna vlakna cerebrospinalnih živaca što znači da se nalazi pod kontrolom volje (sa izuzetkom jednjaka i dijafragme).<ref name="r15"> Marija Mihalj, Danica Obradović: "Opšta anatomija", Novi Sad 2000. ISBN 86-489-0276-2</ref>

 

 

Poprečno-prugaste mišiće izgrađuju dugačke i relativno tanke cilindrične [[ćelija|ćelije]] ({{jez-lat|myocytus striatus}}), koje se nazivaju i mišićna vlakna. Vlakna su postavljena paralelno i okružena su slojem rastresitog veziva, koje se naziva ''endomizijum''. Veći broj vlakana se udružuje i formira snop ({{jez-lat|fasciculi}}), koga okružuje omotač ''perimizijum''. Na kraju, ovi snopovi formiraju [[mišić]] i okruženi su još jednim omotačem izgrađenim od gustog vezivnog [[Tkivo (biologija)|tkiva]], koji nosi naziv ''epimizijum''. Kroz ove omotače prolaze [[krvni sudovi]] i [[nervni sistem|živci]], koji se granaju i dospevaju do svakog pojedinačnog vlakna.<ref name="r3"> Z. Anđelković, Lj. Somer, M. Perović, V. Avramović, Lj. Milenkova, N. Kostovska, A. Petrović: "Histološka građa organa" ("Bonafides" Niš 2001) ISBN 86-7434-003-2</ref>

[[Aktinski filamenti|Aktinski]] i [[miozinski filamenti]] se jednim delom preklapaju i tako uzrokuju poprečnu ispruganost. Svetle pruge sadrže samo aktinske filamente i nazivaju se I-pruge, jer su izotropne za polarizovanu svetlost. Tamne pruge sadrže miozinske i krajeve aktinskih filamenata. One se označavaju kao A-pruge, jer su anizotropne za polarizovanu svetlost. U sredini tamne pruge nalazi se H-pruga (Hensenova membrana) koja sadrži samo debele filamente. Krajevi aktinskih filamenata su pričvršćeni za tzv. Z-disk, a deo [[miofibril]]a (odnosno čitavog mišićnog vlakna) koji se nalazi između dva Z-diska se naziva ''sarkomera''.<ref name="r4"> Arthur C. Guyton M.D, John E. Hall Ph.D: ''Medicinska fiziologija'', IX izdanje ("Savremena administracija" Beograd, 1999.)</ref>

 

 

Na osnovu histo-hemijskih i funkcionalnih osobina skeletni miociti se dele na crvene, bele i intermedijerne ćelije.

Satelitske mišićne ćelije pripadaju mioblastima. To su male pljosnate ćelije, koje predstavljaju matičnu populaciju skeletnog mišića i omogućavaju njegovu regeneraciju. U slučaju duževremenske pojačane mišićne aktivnosti, one mogu da postojećim ćelijama pridodaju nove miofibrile.

 

 

Svaki skeletni mišić ima dva osnovna pripoja: polazište ({{jez-lat|origo}}) i hvatište ({{jez-lat|insertio}}). Polazište je pripoj koji u toku mišićne kontrakcije ostaje statičan, dok hvatište menja svoj položaj.

Na svakom [[mišić]]u se razlikuju mesnati i tetivni deo. Mesnati deo koji se skraćuje i zadebljava nosi naziv trbuh ({{jez-lat|venter}}), a deo uz polazište se zove glava mišića ({{jez-lat|caput}}). [[Tetiva]] (lat. tendo) je vezivni nastavak pomoću koga se mišić najčešće pripaja na [[kost]]i, [[hrskavica|hrskavice]], [[fascija|fascije]] i druge strukture.

 

[[Datoteka:Gray365.png|mini|desno|250px|Razni oblici mišića]]

 

* ukršteni mišići (koji imaju različit pravac prostiranja vlakana).<ref name="r15" />

 

 

Arterijski sudovi ulaze u skeletne mišiće kroz tzv. hilus, i to obično u kombinaciji sa venskim sudovima i nervima u sklopu sudovno-živčane peteljke. Oni se granaju u perimizijumu na manje arterije i arteriole, a na nivou endomizijuma se rasipaju u kapilarnu mrežu. Kod onih mišića koji su stalno aktivni, kapilari su bolje razvijeni.

Uobičajeno je da mišići dobijaju [[krv]] iz nekoliko izvora, a između različitih vaskularnih područja postoje veze (anastomoze) u vidu arterijskih lukova.

 

 

Poprečno-prugasti mišić ima motornu i senzornu inervaciju. Motorni neuroni uzrokuju kontrakciju, a senzorni učestvuju u regulaciji stepena i brzine kontrakcije.

Senzorni neuroni šalju u [[centralni nervni sistem]] informacije o dužini, stepenu istezanja, zategnutosti, brzini kontrakcije mišića itd. Vlakna ovih nervnih ćelija polaze od modifikovanih mišićnih ćelija u perimizijumu, odnosno iz specijalizovanih struktura označenih kao mišićno vreteno.

 

 

Iako skeletni miociti nemaju sposobnost deobe, oni imaju donekle izraženu moć regeneracije. U slučaju manjih povreda, obnavljanju mišića doprinose satelitske ćelije koje proliferišu i tako nadoknađuju izgubljene miofibrile. Ipak, ako se radi o većoj povredi stvara se ožiljak od vezivnog [[Tkivo (biologija)|tkiva]].<ref name="r3" />

 

{{izvori}}

 

[[Kategorija:Histologija]]

[[Kategorija:Mišićno tkivo]]

{{Link FA|sv}}