Pljuvačka – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m robot kozmetičke promjene |
|||
Red 1:
[[Datoteka:Illu quiz hn 02.jpg|thumb|250px|right|[[Pljuvačne žlezde]]:</br><div style="font-size:90%">''1 - [[doušna žlezda|parotidna]]
'''Pljuvačka''' ({{jez-lat|saliva}}) predstavlja proizvod sekrecije [[pljuvačne žlezde|pljuvačnih žlezda]]. Ona ima brojne značajne uloge, a predstavlja složenu mešavinu [[voda|vode]], jona, [[enzimi|enzima]], glikoproteina, proteoglikana, imunoglobulina, baktericidnih i drugih supstanci.<ref name="r11"> Dušan Trpinac: ''Histologija za studente farmacije'', IV izdanje ("Kuća štampe" Beograd, 2000.)</ref>
== Sastav ==
Utvrđeno je da sastav pljuvačke varira u odnosu na doba dana, vrstu [[hrana|hrane]] (odnosno nadražaja) i količinu izlučenog soka.<ref name="r12"> Prof. dr B. Milutinović: ''Skripta iz fiziologije za studente medicine i stomatologije'',
* [[voda]] (98-99%)
* elektroliti
Red 24:
* opiorfin, novootkriveni analgetik pronađen u pljuvačci.
== Opšta svojstva ==
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" align="center"
Red 49:
=== Uloge ===
Osim enzimske aktivnosti pljuvačka ima i druge značajne fiziološke uloge:
Red 62:
Pljuvačka igra značajnu ulogu u održavanju fiziološkog stanja [[usna duplja|usne šupljine]] i početnog dela digestivnog trakta. Zaštitni efekat na sluznicu se ostvaruje zahvaljujući prisustvu glikoproteina i mukoidnih produkata koje luče velike i male pljuvačne žlezde. Oni štite sluznicu od potencijalno kancerogenih činilaca kao što su pušenje i razna hemijska sredstva, a sprečavaju i sušenje usne duplje u toku [[disanje|disanja]] na usta. Osim toga, pljuvačka sadrži brojne komponente koje posebno ili u kombinaciji igraju ulogu barijere protiv invazije [[bakterija]], [[virus]]a i drugih patogenih mikroorganizama. Promenom količine i sastava pljuvačke stvaraju se uslovi za razvoj različitih oblika [[infekcija|infekcije]] usne šupljine, žlezda, ždrela i celokupnog organizma.<ref name="pdf2"> [http://famona.sezampro.rs/OTOHNS/KATEDRA/orl4.pdf Usna šupljina i pljuvačne žlezde] </ref>
=== Lučenje ===
U normalnim uslovima se u svakom trenutku (osim tokom spavanja) luči oko 0,5 -{ml/min}- pljuvačke. Ovo daje dnevnu količinu od 800-1500 -{ml}- izlučenog soka. Na lučenje pre svega deluju parasimpatička nervna vlakna koja polaze iz salivatornog jedra. Osim toga, razne čulne senzacije (pogotovo kisela [[hrana]]) mogu da izazovu obilno lučenje pljuvačke. Na ove centre mogu uticati impulsi iz viših hijerarhijskih struktura [[nervni sistem|nervnog sistema]]. Još jedan bitan faktor koji utiče na lučenje je protok [[krv]]i u žlezdama potreban za adekvatnu nutriciju i sekreciju.<ref name="r4"> Arthur C. Guyton M.D, John E. Hall Ph.D: ''Medicinska fiziologija'', IX izdanje ("Savremena administracija" Beograd, 1999.)</ref>
Red 70:
Pojačano lučenje sreće se kod [[Parkinsonova bolest|Parkinsonove bolesti]], u [[trudnoća|trudnoći]] i kod trovanja [[živa|živom]].<ref name="pdf2"> [http://famona.sezampro.rs/OTOHNS/KATEDRA/orl4.pdf Usna šupljina i pljuvačne žlezde] </ref>
== Reference ==
{{reflist}}
| |||