Koks – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Fix |
m robot kozmetičke promjene |
||
Red 6:
}}
'''Koks''' je umjetno kruto [[Kalorija|visokokalorično]] [[Goriva|gorivo]], ostatak određenih vrsta bitumenskih [[ugljen]]a ([[kameni ugljen]] - [[lignit]]) koji se dobija postepenim zagrijavanjem do visokih temperatura, bez kontakta sa [[zrak]]om, sve dok ne izgore i ishlape njegova onečišćenja. <ref name=brit/> ''Koks'' je tvrd, šupljikav i krt, raznih boja od crne do metalno sive.
== Način proizvodnje ==
''Koks'' se dobija polakim zagrijavanjem usitnjenih bitumenskih [[ugljen]]a u velikim [[Industrija|industrijskim]] pogonima - [[koksara]]ma, kad temperature prođu više od 200 [[Celzijus|ºC]] dolazi do razgradnje ugljena, uz stvaranje raznih [[plin]]ova.
Ono što nakon tog postupka ostane je uglavnom čisti [[ugljik]], s manjim količinama [[vodik]]a, [[dušik]]a, [[sumpor]]a i [[kisik]]a, uz nešto neželjenih [[mineral]]a od kojih je bio sastavljen izvorni ugljen. <ref name=brit/>Kod suhe destilacije
== Historija ==
Pretpostavlja se da su ''koks'' prvi počeli upotrebljavati u [[metalurgija|metalurgiji]] u [[9. vijek]]u [[Kinezi]], oni su ga u [[11. vijek]]u počeli koristiti u visokim pećima. U [[Evropa|Evropi]] se ''koks'' počeo koristiti od sredine [[18. vijek]]a u [[Engleska|Engleskoj]]. Prednost koksa u odnosu na [[drveni ugljen]] je zato jer je on čvršći, tako da se [[visoka peć]] mogla više napuniti sa potrebnim materijalima za taljenje (''koksom'', [[hematit]]om, [[vapnenac|vapnencom]]) a postizale su se i više temperature.
[[Datoteka:Kokerei Kaiserstuhl 1996.jpg|thumb|right|280px|<center>Koksara Kaiserstuhl u [[Dortmund]]u]]
== Vrste koksa i njegovih nusprodukata ==
=== Metalurški koks ===
''Metalurški koks'' prosječnog promjera od 40 - 100 mm, koristi se u cijelom svijetu u visokim pećima za proizvodnju [[
Metalurški koks ima [[Kalorija|kaloričnu]] vrijednost oko 8000 [[kalorija]] po [[kilogram]]u. Krt je i porozan, srebrenkasto sive boje i ima manje kolličine pepela i [[sumpor]]a. Postoje dvije vrste metalurškog koksa:
* '''talionički koks''' ili '''koks za visoke peći''', s volumenom pora oko 50%
Red 21:
[[Datoteka:Foundry Coke02.jpg|thumb|left|260px|<center>Ljevaonički koks]]
Manji promjeri ''koksa'' se koriste u drugim metalurškim procesima, poput proizvodnje ferolegura, [[Olovo|olova]] i [[cink]]a, te u pećima za proizvodnju [[Vapno|vapna]] i [[magnezij]]a.
=== Plinski koks ===
'''Plinski koks''' se dobiva kao ostatak u plinarama. Sitniji je i mekši, tamnosive boje. Manji komadi ''metalurškog koksa'' i ''plinskog koksa'' (promjera 15 - 50 mm) koriste se i za zagrijavanje kuća i poslovnih objekata.
=== Vodeni plin ===
'''Vodeni plin''' (zvan '''plavi plin''', '''sintetski plin''' ili '''singas''') je [[plin]] koji služi kao sirovina u industriji sinteze [[Organska kemija|organskih spojeva]], kao [[gorivo]] kod zavarivanja, proizvodnje [[staklo|stakla]] i u drugim industrijama, gdje je potrebno razviti visoku temperaturu. Vodeni plin se proizvodi tako da se para prevodi preko užarenog ugljena ili koksa. Sastoji se uglavnom od [[ugljikov monoksid|ugljikova monoksida]] (CO) i [[vodik]]a (H<sub>2</sub>) onečišćenih s malim količinama [[Ugljen-dioksid|CO<sub>2</sub>]], [[Dušik|N<sub>2</sub>]], [[metan|CH<sub>4</sub>]] i [[kisik|O<sub>2</sub>]].
''Koks'' promjera 10-25 mm koristi se
|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/124831/coke
|title = ''coke''
Red 34:
== Izvori ==
{{izvori}}
== Vanjske veze ==
{{commonscat|Coke (fuel)}}
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/124831/coke ''coke'' na portalu Encyclopædia Britannica] {{en icon}}
[[Kategorija:Metalurgija]]
| |||