Jedrilica (letjelica) – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Bot: popravljanje preusmjeravanja |
m robot kozmetičke promjene |
||
Red 8:
Jedrilice služe za obuku pilota, sportsko letenje, transport i naučna istraživanja.
== Vrste jedrilica i podjela ==
S obzirom na namjenu postoje razne podjele, tipično na sportske, transportne i specijalne, za civilnu i vojnu upotrebu. Po mjestu spuštanja su kopnene ili hidrojedrilice. Po broju sjedišta mogu biti jednosjedi, dvosjedi i višesjedi. Po montaži motora mogu biti obične (bezmotorne) i motorne jedrilice.
=== Sportske jedrilice ===
Ova vrsta služi za obuku (trenažu) jedriličara i razna sportska natjecanja. Zbog postepenog obučavanja postoji više klasa: početničke j., trenažne j., i j. visokih sposobnosti.
Red 19:
Poslije osnovne obuke na klizaču, obično se prelazi na školsku j. boljih osobina, koja se lansira kao klizač ili sa [[motorno vitlo|motornim vitlom]]. U [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|SFRJ]] tipična školsko-trenažna j. je bila [[Libis-17]] sa rasponom 17 metara, finese 26.7 i ugla poniranja 27:1 pri brzini 93.5 km/h. Polijetala je pomoću vitla ili vučom avionom.
=== Trenažne jedrilice ===
Namijenjene su obuci jedriličara i sportskim natjecanjima u ražnim disciplinama. Obično je jednosjed, elegantnih linija. Predstavnici ove klase u SFRJ su bile [[Libis-18]], Delfin i Cirus HS-26. Konstrukcija je od drveta, platna, [[aluminijum]]a, ili plastičnih masa.
=== Jedrilice visokih sposobnosti ===
Posebno su izgrađene za eksperimentalne svrhe ili obaranje [[rekord]]a. U njih spadaju i akrobatske j. sa ojačanom konstrukcijom, za izvođenje kompleksnih letnih figura.
=== Transportne jedrilice ===
Obično su velikih dimenzija i nosivosti. U toku [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]] korištene su za transport vojnika i ratnog materijala, uglavnom od [[Sjedinjene Američke Države|SAD]] i [[Ujedinjeno Kraljevstvo|Velike Britanije]]. Njemački transportni avion [[Me-323 Gigant]] je isprva bio transportna j., a kasnije su dodati motori.
=== Hidrojedrilice ===
Imaju [[plovak|plovke]] za slijetanje na vodene površine. Rijetko se grade, zbog veće težine i posebnih uslova korištenja. Pomoćni krilni plovci još otežavaju letenje.
=== Motorne jedrilice ===
[[Datoteka:Grob.g109b.glider.arp.jpg|Motorna jedrilica.|mini|desno|200px]]
Predstavljaju prelaz između aviona i obične jedrilice, sa pomoćnim motorom koji je u pogonu u nekim režimima leta. Motor ima malu potrošnju goriva, pa su mogući dugi ostanci u vazduhu.
== Polijetanje jedrilica ==
Uvijek se vrši suprotno od smjera vjetra, radi kraćeg zaleta.
* Polijetanje pomoću gumenog [[уже|užeta]] - vrši se sa vrha brda ili pogodne padine.
Red 46:
Vuča avionom (avio-zaprega) se isto primjenjuje. Vuča nekoliko jedrilica istim avionom izvodi se užadima raznih dužina zbog opasnosti od sudara.
== Vidi još ==
* [[Vazduhoplovno jedriličarstvo]]
* [[Vazduhoplovni sportovi]]
* [[Vazduhoplovne jedrilice jugoslovenske proizvodnje]]
* [[Vazduhoplovne jedrilice u upotrebi na teritoriji Jugoslavije]]
* [[Dozvola pilota jedrilice]]
== Spoljašnje veze ==
{{Commonscat|Gliders}}
* [http://www.vss.rs Vazduhoplovni savez Srbije]
* [http://www.vss.rs/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=183&Itemid=265&lang=sr-YU Klubovi]
* [http://www.sailplanedirectory.com/ndxtype.htm Sailplane Directory]
=== Sajtovi modernih proizvođača jedrilica ===
* [http://www.alexander-schleicher.de Alexander Schleicher (AS)]
* [http://www.dg-flugzeugbau.de/index-e.html DG Flugzeugbau (DG)]
* [http://www.schempp-hirth.com/en Schempp-Hirth]
* [http://www.stemme.de/daten/e Stemme]
== Korištena literatura ==
* Vojna enciklopedija, Beograd, 1972., knjiga četvrta, strane 46-49.
| |||