Razlike između izmjena na stranici "Ilindanski ustanak"

'''Ilindanski ustanak''' (takođe '''Ilindensko-preobraženjski ustanak''') je jedan od najvećih i najznačajnijih događaja u [[istorija Makedonije|istoriji Makedonije]] i [[istorija Bugarske|istoriji Bugarske]]. Vođen je protiv [[Otomansko carstvo|Osmanlijskog carstva]], za oslobođenje Makedonije i Istočne Trakije i za stvaranje autonomne makedonske-odrinske države. Ustanak je počeo [[2.8.|2. avgustavgusta]]a u Makedonije i [[19.8.|19. avgustavgusta]]a [[1903]]. godine u Istočne Trakije, na [[pravoslavlje|pravoslavni]] vjerski praznik [[Ilindan]] i [[Preobraženje]]. Ustanak je organizovala [[Tajna makedonska-odrinska revolucionarna organizacija]] (kasnije ''Unutrašnja Makedonska Revolucionerna Organizacija'', skrađeno [[makedonski jezik|mak]]. i [[bugarski jezik|bug]]. VMRO).

[[Kruševo]] je bilo oslobodeno napadom na [[kasarna|kasarnu]], [[pošta|poštu]], zgradu [[opština|opštine]] i druge objekte. U njemu je uspostavljena skupština od 60 članova. Proglašena je [[Kruševska Republika]], prva [[republika]] na [[Balkan]]u u to vrijeme, a [[Nikola Karev]] (1877-1905) je izabran za njenog predsjednika. Formirana je skupština koja će da izabere republičku vladu. Članovi Vlade bili su makedonske, vlaške i albanske nacionalnosti - [[Dinu Vangeli]], [[Georgi Čače]], [[Teohar Neškov]], [[Hristo Ćurkčiev]], [[Dimitar Sekulov]] i [[Nikola Balju]]. Vlada je izdala dokument pod imenom [[Kruševski manifest]], koji je određivao ciljeve ustanka i organizovanje [[Republika Makedonija|Makedonske]] države nakon ustanka.

Turske vlasti su sprovele kontranapad, krenuvši na [[Smilevo]], a zatim i na [[Demir Hisar]]. [[10.8.|10. avgustavgusta]]a 20.000 turskih vojnika pod komandom Bahtijar-paše opkolilo je [[Kruševo]]. Kruševski revolucionari, kojih je ukupno bilo 1200, zauzeli su odbrambene položaje. Bahtijar-paša je [[12.8.|12. avgustavgusta]]a pozvao ustanike da se predaju, ali oni su to odbili. Nakon bombardovanja grada, turski asker je sa svih strana ušao u [[Kruševo]]. U četi vojvode [[Pitu Guli]]ja svi su izginuli. Štab, na čelu sa Nikolom Karevim, probio se niz turski kordon. Međutim, ustanici su pobijeđeni. Kruševska republika trajala je samo deset dana. Turci su zatim vršili odmazdu nad stanovništvom Kruševa. Sljedeća tri mjeseca još su tražili i ubijali ustanike po Makedoniji. Posljedice ustanka bile su tragične. Izgorjelo je 12.400 kuća, 70.836 ljudi je ostalo bez domova, iz Makedonije je izbjeglo 30.000 ljudi, bilo je ubijeno 8.816 ljudi, žena i djece.

* [[VMRO]]

* [[Vrhovni makedonski komitet]]

* [[Istorija Makedonije]]