Verzija na datum 10 april 2014 u 16:22 uredi Argo Navis01 (razgovor \| doprinos) 24 izmene m uklonjena kategorija Istočno Rimsko Carstvo; dodana kategorija Vizantijski ratovi pomoću gadgeta HotCat ← Starija izmjena		Verzija na datum 23 juni 2014 u 10:17 uredi poništi Kolega2357 (razgovor \| doprinos) 20.730.146 izmena m robot kozmetičke promjene Novija izmjena →
Red 8: \|teritorija= Iberija ostaje pod sasanidskom vlašću, Lazika pod Vizantijom \|rezultat=neodlučan, [[Večiti mir (532)\|Večiti mir]] \|strana1=[[Vizantijsko Carstvo]],<br />[[Kavkaska Iberija\|Iberija]] \|strana2=[[Sasanidsko Carstvo]] \|komandant1=[[Belisarius\|Velizar]],<br />[[Sittas\|Sita]] \|komandant2=[[Kavad I]],<br />Firouz,<br />[[Azaret]] }} {{Kampanja rimsko-perzijski ratovi}} '''Iberijski rat''' je vođen od [[526]]. do [[532]]. godine između Istočnog rimskog carstva ([[Vizantija\|Vizantije]]) i [[Sasanidsko carstvo\|Sasanidske Persije]] oko prevlasti nad kraljevinom [[Iberija (Kavkaz)\|Iberijom]], koja se prostirala u istočnim i južnim delovima današnje [[Gruzija\|Gruzije]]. == Uzroci == Nakon rata [[Anastasije I\|Anastasijevog]] persijskog rata, dve supersile antičkog sveta su skopile [[505]]. godine mir na sedam godina. Uprkos protestima persijskog kralja [[Kavad I\|Kavada I]], vizantijski car [[Anastasije I]] je utvrdio rimsku granicu izgradnjom Teodosiopolja i Amide (preimenovane u Anastasiopolj). Ipak, interesi Persije i Vizantije su se sukobljavali u malenim kavkaskim kraljevinama Iberiji i Laziki (zapadni deo današnje Gruzije). Kraljevske porodice u Zakavkazju su primile hrišćanstvo i prirodno je da su oslonac tražile u liku vizantijskog cara, Božijeg namesnika na Zemlji. Sa druge strane, za Vizantince je bilo važno vladari Iberije i Lazike brane Persijancima izlaz na [[Crno more]], odakle bi [[Sasanidi\|sasanidski]] kraljevi mogli da pokrenu pomorski pohod na [[Konstantinopolj]]. Do promene ravnoteže u vizantijsku korist došlo je [[522]]. kada je kralj Lazike Čat posetio Carigrad i umesto od persijskog kralja zatražio priznanje svoje titule od cara [[Justin I\|Justina I]]. Car je tom prilikom kumovao Čatu na krštenju i oženio ga je rimskom nevestom. Kavad je pokušao da nagovori [[Sabiri\|Sabire]], zakavkaske konjanike srodne [[Huni~~\|Hunima~~]]ma, da napadnu vizantijske teritorije. Justin je pak skrenuo persijskom kralju pažnju da sabirski poglavar u isto vreme pregovara i sa njim. Nakon toga Kavad je istrebio Sabire i prihvatio je Justina za svog prijatelja. Kavad je imao nekoliko sinova, ali je želeo da ga nasledi treći po starini Hozroje. U tom cilju, kako bi istakao Hozrojev prestiž, zatražio je od Justina da usini Hozroja. Nakon konsultovanja sa svojim pravnicima, Justin je ponudio da adoptira Hozroja po varvarskim, a ne rimskim običajima, kako Hozroje ne bi mogao da pretenduje na vizantijsku krunu. Kavad je ovakav odgovor primio kao uvredu koja je izjednačavala njegovu porodicu sa vladarima "varvarskih" [[Goti\|Gota]]. == Rat == Kavad je zatim bez najave [[526]]. upao u Iberiju i zatražio od lokalne dinastije da odbaci [[hrišćanstvo]] i prihvati [[zoroastrizam]], dominantnu religiju Sasanidske Persije. Iberijska vladarska porodica je zatim pobegla u Carigrad i Persijanci su zauzeli Iberiju. Nešto pre Justinove smrti 1. avgusta [[527]]. godine rimska vojska je uzvratila tako što je poharala Parsarmeniju, deo Jermenije pod persijskom kontrolom. Justina je nasledio njegov sestrić [[Justinijan I]] koji je želeo da što pre zaključi mirovni sporazum sa Persijancima. Rat se međutim odužio i persijski saveznik, Al Mundur, poglavar Lakmidskih Arapa, je [[529]]. opljačkao rimsku Siriju gotovo sve do metropole [[Antiohija\|Antiohije]]. Persijska vojska koja je nastupala nakon arapskih krajišnika je neodlučno krenula na Antiohiju, ali se brzo povukla na vesti o dolasku brojne vizantijske vojske. Prilikom prelaska [[Eufrat~~\|Eufrata~~]]a zbog neurednog povlačenja veliki broj persijskih ratnika se udavio u reci. Persijanci su [[530]]. pokušali da zauzmu strateški važnu tvrđavu Daru, tako da je Justinijan uputio vojsku od 25 000 vojnika na čelu sa darovitim [[Velizar~~\|Velizarom~~]]om. Posle dvodnevnih borbi u [[Bitka kod Dare\|bitki kod Dare]] Velizar je ubedljivo porazio persijsku vojsku od 40 000 ljudi što je po svedoku događaja, [[Prokopije iz Cezareje\|Prokopiju iz Cezareje]] bila prva vizantijska pobeda nad toliko brojnijom persijskom vojskom posle duže vremena. Rat je nastavljen i [[531]]. godine, ali je ovoga puta ratna sreća bila na persijskoj strani. Velizar je presreo malobrojniju persijsku vojsku, koja se upravo vraćala iz pljačke rimske Sirije, kod Kalinika na [[Eufrat~~\|Eufratu~~]]u. Ovoga puta, u [[Bitka kod Kalinika\|bitki kod Kalinika]] [[19. april~~\|19. aprila~~]]a [[531]]. Vizantinci su pretrpeli poraz, a [[Velizar]] je ostavio svoje oficire da spasavaju rasturene bojne redove i povukao se u utvrđeni Kalinik. Ubrzo je smenjen sa mesta vrhovnog zapovednika vojske na Istoku i opozvan u [[Carigrad]]. == Ishod i posledice == Kavad je preminuo [[13. septembar\|13. septembra]] [[531]]. godine i [[Hozroje I Anuširvan]] ga je nasledio ne bez potresa. Justinijan je u to vreme već planirao ambicioznu ''obnovu'' rimske vlasti na Zapadu i nije žalio cenu kako bi sklopio mir na Istoku. Dva vladara su tako u septembru [[532]]. sklopili ''Večni mir'' pod uslovom da Persijanci zadrže Iberiju i vrate Carstvu sve teritorije koje su zauzeli nakon Justinijanovog dolaska na presto. Justinijan je sa svoje strane pristao da isplati Hozroju ogromnu sumu od 11 000 funti zlata, ali je bar obezbedio vizantijski prevlast u Laziki. Sklapanje Večnog mira je omogućilo Justinijanu da povede uspešne ratove sa [[Vandali~~\|Vandalima~~]]ma u [[Afrika (provincija)\|Africi]] i docnije sa [[Ostrogoti\|Istočnim Gotima]] u [[Italija\|Italiji]]. Međutim, upravo će uspeh Justinijanovih ratova na Zapadu dovesti do toga da Hozroje [[540]]. prekrši mirovni sporazum i pokrene novi rat protiv Vizantije. [[Kategorija:Rimsko-perzijski ratovi]]

Iberijski rat – razlika između verzija