Gleđ (zubi) – razlika između verzija

'''Gleđ''' ({{jez-lat|substantia adamantina s. enamelum}}) je čvrsto mineralno [[tkivo]], koje prekriva [[dentin]] u predelu anatomske krune [[zubi|zuba]]. Sadrži 4-6% organskih i 94-96% neorganskih materija, i najbolje je razvijena na griznoj površini.<ref name="r1"> Olga Janković, Verica Vunjak: ''Morfologija zuba'', VII izdanje ("Zavod za udžbenike i nastavna sredstva" Beograd, 2001.) ISBN 86-17-08912-1</ref> To je najtvrđi deo [[zubi|zuba]] i najtvrđe [[tkivo]] u organizmu uopšte, upravo zbog visokog sadržaja mineralnih materija.

 

Gleđ stvaraju posebne epitelne [[ćelija|ćelije]] nazvane ameloblasti. Produkcija gleđnog matriksa počinje nakon inicijalne mineralizacije dentinskog matriksa, a vrše je proksimalni delovi ameloblasta. Kada se stvori dovoljna količina gleđi ameloblasti involiraju i stvaraju tanak organski pokrivač, tzv. gleđnu košuljicu ({{jez-lat|cuticula dentis}}), koja ima ulogu da zaštiti gleđ od okolnog vezivnog tkiva i da omogući nesmetano nicanje [[zubi|zuba]]. Stvaranje gleđi je ritmički neujednačen proces, usled čega dolazi do stvaranja slojeva u njenoj strukturi. Sazrevanje ovog dela [[zubi|zuba]] se odigrava pre erupcije, ali i dve godine nakon njegovog nicanja, tako da pljuvačka sa svojim jonima igra značajnu ulogu u određivanju konačnog kvaliteta gleđi. Nakon završene maturacije gleđ postaje potpuno acelularna, nevaskularizovana i neinervisana tvorevina, koja ipak putem razmene jona umereno komunicira sa okolnom sredinom.<ref name="r2"> Z. Anđelković, Lj. Somer, M. Perović, V. Avramović, Lj. Milenkova, N. Kostovska, A. Petrović: "Histološka građa organa" ("Bonafides" Niš 2001) ISBN 86-7434-003-2</ref>

 

[[Datoteka:Labeledandfulltooth.jpg|right|250px]]

 

Zahvaljujući svom sastavu, gleđ je veoma otporna na dejstvo [[enzim]]a, [[kiselina]] i ostalih korozivnih materija i predstavlja prvu i glavnu liniju odbrane [[zubi|zuba]] od [[karijes]]a.

 

Gleđ je translucentna (delimično providna), tako da boja [[zubi|zuba]] (koja varira od žućkaste do svetlo sive i beličasto-plave) zavisi od boje [[dentin]]a i providnosti gleđi. Što je gleđ manje providna to su [[zubi]] belji, a na translucenciju utiču debljina, gustina, stepen kalcifikacije i homogenost gleđi.<ref name="r4" />

 

== Izvori ==

{{izvori}}

 

[[Kategorija:Zubi]]