Antička Atena – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Bot: popravljanje preusmjeravanja |
m robot kozmetičke promjene |
||
Red 2:
|ime=Atena
|hr_ime=Atena
|izvorno_ime=Ἀθῆναι<br />
|genitiv = Atene
|kontinent = Europa
Red 50:
|stat_površina1 =
|stat_godina2 =
|stat_pop1 = 250.000<br />(građanska prava: 30.000)
|stat_površina2 =
|stat_godina3 =
Red 64:
'''Atena''' je u [[Antička Grčka|Staroj Grčkoj]] bila jedan od najvećih [[polis]]a i jedno vrijeme glavni grad panhelenskog (sve-grčkog) saveza; središte [[Grčka umjetnost|grčke umjetnosti]] i kulture i mjesto rođenja [[Demokracija|demokracije]].
== Povijest ==
Već u [[neolit]]iku (oko [[4000. pne.|4000.]] - [[30. vijek pne.|3000. pne.]]) na području Atene odnosno na [[Atenska akropola|Akropoli]] i u okolici rijeke [[Ilis]] postojalo je organizirano naselje. U [[Brončano doba|brončanom dobu]] (oko [[20. vijek pne.|2000. pne.]]) Atenska naselja su zauzela [[Grci|Helenska plemena]] i oni su je proširili te donijeli naprednu poljoprivredu. Za vrijeme [[Mikenska Grčka|Mikenske kulture]] ([[1550-e pne.|1550.]] - [[1050-e pne.|1050. pne.]]) stanovnici Atene su razvili trgovinu, umjetnost i uspostavili su kontakte s drugim područjima [[Egejsko more|Egejskog mora]]. Vrlo brzo, u [[16. vijek pne.|16. stoljeću pne.]], [[Mikenjani]] su se naselili na Akropoli gdje je izgrađena kraljevska palača ograđena zidinama.
Red 72:
[[Datoteka:Map ancient athens.png|thumb|left|200px|<center>Mapa antičke Atene<center>]]
U razvoju ''Arhajskog razdoblja'' ([[7. vijek pne.|7.]] i [[6. vijek pne.|6. stoljeća pne.]]) Atena je imala vodeću ulogu u [[Antička Grčka|Grčkoj]], a [[Agora]] je postala središte grada, dok je [[Akropolj (Atina)|Akropola]] sve više postajala religijsko središte s novim [[Grčki hram|hramovima]] i svetištima. U isto vrijeme dogodila su se krunske
Iako su ove reforme bile prvi korak ka [[Demokracija|demokraciji]], uslijedili su daljnji sukobi ([[560-e pne.|561.]] - [[560-e pne.|560. pne.]]) koji su, uz potporu niže klase građana, na vlast doveli [[Pizistrat]]a koji je uveo [[tiranin|tiraniju]]. On je ustanovio temelje atenske mornarice, a grad ispunio novim svetištima i spomenicima, posebno posvećenima [[Dioniz]]u i [[Atena (mitologija)|Ateni]]. Također je dao da se [[Homer]]ovi epovi zabilježe u pisanoj formi, te je reorganizirao Panatenske svečanosti, festival u čast božice Atene. Nakon njegove smrti ([[520-e pne.|528. pne.]]) njegovo djelo su nastavili njegovi sinovi [[Hiparkus]] i [[Hipias]]; sve do [[510-e pne.|510. pne.]] kada je ukinuta tiranija.
Red 100:
[[Datoteka:Akropolis by Leo von Klenze.jpg|thumb|200px|<center>[[Akropolj (Atina)|Akropola (Atena)]] u klasičnom razdoblju<center>]]
== Kultura ==
{{glavni|Umjetnost stare Grčke}}
U doba ''Geometrijskog razdoblja'' (1050.-[[700-e pne.|700. pne.]]) [[Grčka umjetnost|grčka kultura]], koja je cvala u široj okolici Atene, je dobila prepoznatljive karakteristike:
Red 118:
I kraljevi, [[Filip II Makedonski|Filip II. Makedonski]] i [[Aleksandar Veliki]], štovali su atensku kulturu, a osobito osobe kao [[Platon]]a i [[Aristotel]]a.
== Znamenitosti stare Atene ==
=== Dijelovi stare Atene ===
* [[Akropolj (Atina)|Akropola (Atena)]] – vjersko središte
* [[Agora (Atena)]] – upravno središte
Red 127:
* Plaka – stambena zona
=== Spomenici stare Atene ===
* [[Propileje]] – trijumfalni ulaz na Akropolu
* Hram Atene Nike
| |||