'''Donat od Casa Nigrae''', poznatiji kao '''Donat Veliki''' ({{lang-la|Donatus Magnus}}, ? - 355) bio je [[hrišćanstvo|kršćanski]] [[tuniska nadbiskupija|biskup Kartage]], poznat po svojim radikalnim stavovima koji su kasnije postali poznati kao [[donatizam]], odnosno kao jedna od ličnosti važnih za nastanak velike donatističke [[raskol|šizme]] među kršćanima [[Sjeverna Afrika|Sjeverne Afrike]].
O njegovom porijeklu i životu postoji malo podataka, uglavnom porijeklom od "[[ortodoksija|pravovjernih]]" kršćanskih pisaca koji su njega i njegove sljedbenike smatrali [[jeres u hrišćanstvu|hereticima]]. Prije dolaska u Kartaginu je bio biskup grada Casae Nigra, relativno malog grada na ravnicama [[Numidija|Numidije]]. Dio historičara pretpostavlja da je porijeklom bio [[Berberi|Berber]], odnosno da je u njegovom ruralnom i relativno zabačenom rodnom kraju kršćanstvo, za razliku od razvijene [[Kartaga|Kartagine]] imalo glavno uporište među siromašnim seljacima, odnosno snažnu socijalnu notu koja se odrazila i na militantni pokret ''[[agonistici|agonistika]]''. U svakom slučaju, kada je došao u Kartaginu oko 311. ili 313. među kršćanima Kartagine i Sjeverne Afrike je već postojao veliki sukob između dvije frakcije vezane uz različit odnos prema ranijim [[Dioklecijanovi progoni|paganskim progonima]], odnosno vjernicima koji su se u ta vremena formalno odrekli vjere u nastojanju da očuvaju imovinu, slobodu i život. Dok su struja, vezana uz biskupe [[Mensurije]] i [[Cecilijan]] zalagala za "pragmatični" i blagi odnos prema njima, dotle su njihovi protivnici, tzv. ''rigoristi'', okupljeni oko Sekunda, biskupa Tigiste, držali da se samo kršćani beskompromisno spremni na [[kršćanski mučenici|mučeništvo]] imaju smatrati kršćanima, odnosno da se tzv. ''[[lapsi]]ma'' ("posrnulima") i ''[[traditores|traditorima]]'' ("izdajnicima") zapriječi povratak u Crkvu. Sukob između dviju struja je eskalirao kada je 311. Cecilijan svrgnut od rigorista koji su na sinodu svrgnuli Cecilijana i za novog biskupa izabrali [[Majorin]]a. Iako je Cecilijan dobio podršku pape [[Militijad (papa)|Miltijada]] i cara [[Konstantin Veliki|Konstantina]], nakon Majorinove smrti je novim biskupom postao Donat. Na tom mjestu je ostao više od trideset godina, sve dok godine 347. nije uhapšen i prognan u [[Rimska Galija|Galiju]] gdje je i umro.
