Kibela – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Nema sažetka izmjene |
mNema sažetka izmjene |
||
Red 16:
Natpis ''matar kubileya'' urezan u jedno frigijsko svetilište u steni, koje se datira u prvu polovinu 6. veka pne., obično se prevodi kao "Majka planine", a to značenje potvrđuju i klasični izvori,<ref>Roller 1999, str. 67–68. To istiskuje etimološko tumačenje "Kibele" kao "one od kose": v. [[Emilie Haspels|C.H.E. Haspels]], ''The Highlands of Phrygia'', 1971, I 293 no 13, citirano u: Walter Burkert, ''Greek Religion'', 1985, III.3.4, napomene 17 i 18.</ref> i ono je konzistentno s Kibelom kao jednom od nekoliko sličnih boginja zaštitnica, koje su sve poznate kao "majke" i vezuju se za određene anatolijske planine ili druge lokalitete:<ref>Motz, 1997. str. 115.</ref> ona ni, dakle, bila boginja "rođena od kamena".<ref>Johnstone, u: Lane, 1996, str. 109.</ref> Ona jedina poznata boginja drevne Frigije<ref>Roller, 1999, str. 53.</ref> i verovatno je predstavljala najviše zvanično božanstvo frigijske države. Na njeno ime, kao i na razvoj religijskih obreda povezanih s njom, možda je uticao kult [[Deifikacija|deifikovane]] [[Sumer|sumerske]] kraljice [[Kubaba|Kubabe]].<ref>Kubaba je bila kraljica [[Kiš (Sumer)|Kiša]] iz Treće dinastije. Poštovala se u [[Karkemiš]]u, a ime joj je [[Helenizacija|helenizovano]] kao ''Kybebe''. Motz 1997, str. 105–106 smatra da odatle verovatno potiče ''kubilya'' (cf. Roller 1999, str. 67–68, gde ''kubileya'' = planina).</ref>
U 2. veku pne. [[Grčka književnost|grčki pisac]] [[Pausanija (pisac)|Pausanija]] svedoči o postojanju [[Magnezija na Sipilu|magnezijskom]] ([[Lidija|lidijskom]]) kultu "Majke bogova", čija je statua bila urezana u jednom udubljenju na [[Sipil (planina)|planini Sipilu]]. Smatralo se da je to najstariji prikaz te boginje i pripisivao se legendarnom [[Broteja|Broteji]].<ref>Pausanija, ''Opis Helade, III, 22'': "Magnećani, koji prebivaju severno od Sipila, imaju na Kodinovoj steni najdrevniju od svih statua Majke bogova. Nju je napravio, Magnećani kažu, Broteja, [[Tantal (mitologija)|Tantalov]] sin" (prev. Ljiljana Vulićević). Taj je kip verovatno bio [[Hititi|hititskog]] porekla; v. Roller, 1999, str. 200.</ref> Ogromni ostaci jedne takve statue na planini Sipilu, makar ih je dosta zahvatila erozija i nemaju pratećih natpisa, uklapaju se u kasnije predstave Kibele u sedećem položaju i rukama koje joj počivaju na figurama lavova koje joj se nalaze s bokova. U [[Pesinunt]]u u Frigiji, boginja majka, koju su Grci smatrali Kibelom, imala je oblik neoblikovanog kamena od crnog
[[Datoteka:KybeleStatue19thCenturyPostcardMountSipylusManisaTurkey.jpg|thumb|upright|left|Erodirana statua Kibele u steni na planini Sipilu, na francuskoj razglednici s početka 20. veka]]
| |||