16.565
izmjena
Razlike između izmjena na stranici "Eparhija slavonska"
m/м
Vraćene izmjene 91.226.8.115 (razgovor) na posljednju izmjenu korisnika Kolega2357
m/м (Vraćene izmjene 91.226.8.115 (razgovor) na posljednju izmjenu korisnika Kolega2357) |
|||
|
{{Eparhija
| Eparhija = Eparhija slavonska
| Pomjesna crkva = [[Srpska pravoslavna crkva]]
| Slika =
| Opis =
| Država = [[Hrvatska]]
| Površina =
| Stanovništvo =
| Arhiepiskopija =
| Mitropolija =
| Sjedište = [[Pakrac]]
| Osnovana =
| Ukinuta =
| Broj namjesništava = 3
| Broj crkvenih opština =
| Broj parohija =
| Broj manastira = 4
| Broj hramova =
| Broj sveštenika =
| Broj monaha =
| Broj vjernika =
| Zvanična stranica =
| Eparhijski arhijerej = [[Sava Jurić|Sava]]
| Čin arhijereja = [[Episkopos|Episkop]]
| Titula arhijereja = ''Episkop slavonski''
| Arhiepiskop =
| Mitropolit =
| Vikarni arhijerej =
| Titula vikarnog arhijereja =
| Karta = [[Datoteka:Map of Eparchies of Serbian Orthodox Church-sr.svg|290px]]
}}
'''Eparhija slavonska''', ranije '''Eparhija pakračka''', eparhija je [[Srpska pravoslavna crkva|Srpske pravoslavne crkve]] sa sjedištem u [[Pakrac]]u, gde se nalazi i [[Saborna crkva u Pakracu|Saborna crkva eparhije]].
Nadležni arhijerej je gospodin [[Sava Jurić|Sava]], koji privremeno stoluje iz [[Jasenovac|Jasenovca]].
==Istorija==
===Počeci pravoslavlja u Slavoniji===
Jače naseljavanje područja [[Slavonija|Slavonije]] [[Srbi]]ma vezuje se za drugu polovinu [[15. vijek]]a. Mnogi [[Srbi]] tada dolaze sa [[srpska Despotovina|srpskim despotom]] [[Vuk Branković (despot)|Vukom Brankovićem]] ([[Zmaj Ognjeni Vuk]]), koji zbog zasluga u ratovima od [[Ugarska|ugarskog kralja]] [[Matija Korvin|Matije Korvina]] dobija nekoliko posjeda i utvrđenja, među kojima i grad [[Bijela Stijena (Slavonija)|Bijelu Stijenu]].
'''Požeška eparhija''': Vjerskim životom [[pravoslavlje|pravoslavnih]] [[Srbi|Srba]] u [[Slavonija|Slavoniji]] pod [[Turci Osmanlije|Turci]]ma rukovodili su najprije pojedini [[svećenik|sveštenici]], a još više [[kaluđer]]i koji su zajedno sa narodom dolazili iz [[Srbija|Srbije]] ili iz [[Bosna|Bosne]]. Tada nastaju i [[manastir]]i [[Manastir Pakra|Pakra]] i [[Manastir Orahovica|Orahovica]], kao i [[Manastir Dejanovac|Dejanovac]] ili [[Manastir Kruškovac|Kruškovac]] kod današnjih [[Okučani|Okučana]]. Sa obnovom [[Pećka patrijaršija|Pećke patrijaršije]] ([[1557]]) osniva se prva [[Srbi|srpska]] [[eparhija]] na tlu [[Slavonija|Slavonije]] — Požeška eparhija. Prvi pomen o Požeškoj eparhiji nalazi se u zapisima na rukopisnim knjigama [[Manastir Orahovica|manastira Orahovice]] iz [[1585]]. godine. Nije tačno utvrđeno sedište vladike — [[Požega (Hrvatska)|Požega]] ili [[Manastir Orahovica]].
Data eparhija je sigurno postojala do [[1688]]. godine, odnosno do zauzeća [[Slavonija|Slavonije]] od strane [[Habzburgovci|Habzburgovaca]].
===Pakračka eparhija===
[[Datoteka:Vladičanski dvor i Saborna crkva u Pakracu.JPG|thumb|290px|m|Vladičanski dvor i Saborna crkva u Pakracu]]
[[Datoteka:Манастир Јасеновац.jpg|thumb|290px|m|[[Manastir Jasenovac]]]]
Velike nevolje koje je slavonskom stanovništvu donio veliki [[austrijsko-turski rat]] ([[1683]]—[[1699]]) nisu poštedeli ni [[srpska pravoslavna crkva|srpsku crkvu]] u [[Slavonija|Slavoniji]]. Postepenim oslobađanjem koje je išlo od zapada preme istoku omogućeno je [[Manastir Marča|marčanskim]] [[Unijatstvo|unijatskim]] [[episkopos|episkopima]] da pokušaju proširiti svoju nadležnost i na [[Pravoslavna crkva|pravoslavne]] [[Srbi|Srbe]] u oslobođenoj [[Slavonija|Slavoniji]].
[[Srbi|Srpski narod]] bi teško odolio ovim [[Unijati|unijatskim]] nasrtajima, da se pred jesen [[1690]]. nije u [[Austrijsko Carstvo|Austriji]] pojavio [[srpski patrijarh]] [[Arsenije III Crnojević]] sa povlasticama koje je dobio od cara [[Leopold I Habzburški|Leopolda I]], prema kojima je [[Srbi]]ma bila zajamčena sloboda [[Pravoslavlje|pravoslavne vjere]]. Ubrzo poslije prvog pokušaja u [[Slavonija|Slavoniji]] [[Patrijarh Arsenije III Čarnojević|patrijarh Arsenije]] je bio istisnut, a u [[Pakrac]] je [[26. 5.|26. maja]] [[1699]]. doveden [[Unijati|pounijaćeni]] [[episkopos|episkop]] [[Petronije Ljubibratić]]. On je u neposrednoj blizni vojnog komandanta podigao malu drvenu crkvu, kuću za stanovanje i uz nju kapelu posvećenu [[Blagovijest|Blagovjestima]].
Ipak, ovaj pritisak je kratko trajao. Kada je u [[Mađarska|Mađarskoj]] izbio [[Rakocijev ustanak]] [[1703]]. godine, [[austrijsko Carstvo|austrijska]] vlast se uplašila da se [[Srbi]] ne pridruže ustanicima, te je [[patrijarh]]u vratila slobodu i sva njegova prava. Nemajući kud, Petronije se pomirio sa [[patrijarh Arsenije III Čarnojević|patrijarhom]], a pred smrt je napisao pismo u kome je sve svoje preporučio na [[patrijarh]]a.
Godine [[1704]]. patrijarh je od Janićija, brata Petronijevog, kupio za 1000 forinti [[episkopski dvor]] i [[crkva (zgrada)|crkvu]] sa inventarom, te lično preuzeo upravu eparhijom pravdajući to dekretom od [[1695]]., po kome su [[Srem]] i [[Slavonija]] ostavljeni [[patrijarh]]u na upravu kao arhidijeceza. Od [[1705]]. godine [[Sofronije Podgoričanin]] se vodio kao [[vikarni arhijerej|vikarni episkop]] [[Patrijarh Arsenije III Čarnojević|patrijarha Arsenija]] i tek na saboru u [[Kruševac|Kruševcu]] [[1708]]. kada je poslije smrti patrijarha biran novi [[mitropolit]], izdvojena je Slavonija iz arhidijeceze i zajedno sa [[Osečko polje|Osječkim poljem]] organizovana u posebnu — [[Eparhija pakračka|Pakračku]] (po sedištu), danas [[Slavonska eparhija|Slavonsku eparhiju]].
Tokom [[18. vijek|18. veka]] najveći izazov novoosnovanoj eparhiji bilo je [[unijaćenje]]. Crkva se borila stalno i na više strana. [[Episkopos|Episkop]] [[Nikifor Stefanović]] osnovao je sredinom [[18. vijek|18. veka]] [[Bogoslovija|bogosloviju]] u [[Pakrac]]u. U to vreme počinje i osnivanje [[Srbi|srpskih]] škola po selima [[Eparhija|eparhije]]. Episkop [[Kiril Živković]] je posebno radio na unapređenju [[Kultura|kulture]], pa je osnovao vladičansku biblioteku. U [[19. vijek|19. veku]] i prvoj polovini [[20. vijek|20. veka]] [[episkopos|episkopi]] su uglavnom poklanjali pažnju unapređenju kulture i obrazovanja kod mesnih [[Srbi|Srba]], a posebno razvoju [[bogoslovija u Pakracu|bogoslovije u Pakracu]].
===Slavonska eparhija===
Tokom [[Drugog svetskog rata]] eparhija i njeni vernici preživeli su najcrnje dane. Veliki broj [[Srbi|Srba]] je pobijen, a crkve i manastiri oštećeni ili porušeni. Posle rata došlo je vreme duhovne i graditeljske obnove ove mučeničke eparhije. Obnovljeni su brojni hramovi ([[Okučani]], [[Nova Gradiška]], [[Jasenovac]] i dr.). Međutim, pod pritiskom [[Komunistička partija Jugoslavije|komunističkig režima]], višedecenijska obnova nije uspela u potpunosti da nadoknadi uništeno u [[Drugi svjetski rat|Drugom svetskom ratu]].
Od [[1959]]. eparhiji je vraćen stari naziv ''Slavonska''. Njeni episkopi su bili: [[Emilijan Marinović]] (1951—1982), [[Lukijan Pantelić]] (1985—1999) i [[Sava Jurić]] (od 1999).
Slavonska eparhija je imala sjedište u [[Pakrac]]u. Uslijed rata (od [[1991]]), episkop, sveštenstvo i narod uglavnom su izbjegli. Bilo je 78 parohija, 71 crkvena opština, 45 sveštenika i tri manastira ([[Manastir Orahovica|Orahovica]], [[Manastir Pakra|Pakra]], [[Manastir Svete Ane|Sveta Ana]]).
Velik deo crkvenih građevina je u celosti ili delom porušen. Poslednjih godina se radi na obnovi, koja sporo odmiče.
==Episkopi==
===Episkopi pakrački ===
# [[Petronije Ljubibratić]] (1699-1703),
# [[Sofronije Podgoričanin]] (1705-1710),
# [[Vasilije Rajić]] (1710),
# [[Gavrilo Popović]] (1715-1716),
# [[Atanasije Radošević]] (1717-1720),
# [[Nikifor Stefanović]] (1721-1743),
# [[Sofronije Jovanović]] (1743-1757),
# [[Vićentije Jovanović Vidak]] (1757-1759), administrirao eparhijom.
# [[Arsenije Radivojević]] (1759-1769),
# [[Atanasije Živković]] (1770-1781),
# [[Josif Jovanović Šakabenta]] (1781-1783),
# [[Pavle Avakumović]] (178?-1786),
# [[Kiril Živković]] (1786-1807),
# [[Josif Putnik]] (1808-1828),
# [[Georgije Hranislav]] (1829-1839),
# [[Stefan Popović]] (1839-1843),
# [[Stefan Kragujević]] (1843-1864),
# [[Nikanor Grujić]] (1864-1887),
# [[Miron Nikolić]] (1890-1941),
# [[Damaskin Grdanički]] (1945-1951), administrirao eparhijom.
===Episkopi slavonski===
# [[Emilijan Marinović]] (1952-1981),
# [[Lukijan Pantelić]] (1985-1999),
# [[Sava Jurić]] (1999-2013).
==Manastiri i imanja==
Eparhija slavonska ima četiri manastira:
* [[Manastir Orahovica]], najpoznatiji, danas u obnovi, bez monaštva,
* [[Manastir Pakra]], najpoznatiji, teško oštećen, obnova nije počela, bez monaštva,
* [[Manastir Svete Ane]], najpoznatiji, teško oštećen, obnova nije počela, bez monaštva,
* [[Manastir Jasenovac]], novoosnovan, privremeno boravište episkopa, jedini živeći.
Dana [[23. 11.|23. novembra]] [[2009]], Eparhija slavonska je otkupila imanje u [[Kućanci]]ma na kome je rođen blaženopočivši [[patrijarh srpski Pavle]].
== Vidi još ==
* [[Sava Jurić]]
* [[Srpska pravoslavna crkva u Hrvatskoj]]
* [[Eparhija osečkopoljska i baranjska|Eparhija osječkopoljska i baranjska]]
==Izvori==
* [http://eparhija-slavonska.com/html/cirilica/eparhija.html Eparhija slavonska — istorija]
== Vanjske veze ==
* [http://www.spc.rs/Genocid/Slavonska/slavonskac.html Zvanična stranica Eparhije slavonske]
* [http://srpska-pravoslavna-crkva.blogspot.com/2009/09/pakracki-arhijereji.html Pakrački arhijereji]
{{Srpska pravoslavna crkva}}
[[Kategorija:Organizacije Srba u Hrvatskoj]]
[[Kategorija:Pravoslavlje u Hrvatskoj|Eparhija slavonska]]
[[Kategorija:Eparhije Srpske pravoslavne crkve]]
[[Kategorija:Eparhija slavonska]]
| |||