Liège – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m da na nešto izgleda |
m potpuno da bi bili bolji oznaka: veze do višeznačnih odrednica |
||
Red 6:
| slika_panorama =Liege_View_01.jpg
| veličina_slike =
| opis_slike =[[Panorama]] grada na [[rijeka|rijeci]] [[Meuse]]
Red 38:
| lokacija2_ime =[[Belgijske provincije|Provincija]]
| lokacija2_info = [[Liège (provincija)|Liège]]
| lokacija3_ime =[[Belgijski arondismani|Arondisman]]
| lokacija3_info = [[Liège (arondisman)|Liège]]
| vrsta_vlasti =
| vlast_bilješke =
Linija 90 ⟶ 92:
| accessdate =16.03. 2021.
| language=engleski
| publisher=City population}}</ref> na [[istok]]u [[Belgija|Belgije]] u [[Valonija|Regiji Valonija
[[Liège (arondisman)|Arondismana]].
== Geografske karakteristike ==
Liège leži na na [[ušće|ušću]] [[rijeka|
[[Maastricht]]a i 33 [[km]] od [[Njemačka|njemačkog]] [[Aachen]]a. ▲[[datoteka:Liège_(49356250548).jpg|thumb|left|260px|<center>Centar grada]]
== Historija==
Teren grada bio je naseljen još od [[prahistorija|prahistorije]], a za [[Antički Rim|Rimskih vremena]] bio je poznat pod [[ime]]nom '''Leodium'''.<ref name=brit/>
Za [[rani srednji vijek|ranog srednjeg vijeka]] u Leodiumu je sagrađena [[kapela]] u počast sv. Lamberta, [[biskup]]a iz [[Maastricht]]a, koji je njemu [[ubistvo|ubijen]] [[705]].
Liège je izrastao u grad kad je sv. Hubert [[721]]. preselio svoju [[biskupija|biskupiju]] u njega.<ref name=brit/>
Jedan od njegovih nasljednika - [[biskup]] Notger ([[972]].-[[1008]].) dobio je [[980]]. od [[car]]a [[Sveto Rimsko Carstvo|Svetog Rimskog Carstva]] [[titula|titulu]] [[knez]]a, tako je Liège postao [[glavni grad|prijestolnica]] [[crkva|crkvene]] [[kneževina|kneževine]] čiji se teritorij prostirao na oko 2 / 3 današnje [[Valonija|Valonije]].<ref name=fra/>
Nakon tog je izrastao u [[umjetnost|umjetnički]] centar doline [[Meuse]], i dom ondašnjih [[evropa|evropskih]] [[Intelektualac|Intelektualaca]].
== Povezano ==▼
U to vrijeme je [[1185]]. [[Povelja|poveljom]] dobio pravo na [[magistrat]]<ref name=brit/>, a nakon tog od [[knez]]a [[biskup]]a Alberta de Cuycka ([[1194]].-[[1200]].)<ref name=fra/> i [[gradska prava|status grada]] [[1195]].<ref name=brit/>
[[Ceh]]ovi su [[1303]]. dobili pravo na [[Narodni predstavnik|poslanike]] u gradskoj [[skupština|skupštini]], što je uznemirilo [[plemstvo|plemiće]] pa su uskoro zavladali sukobi između njih i [[Građanin|građana]] okupljenih oko [[ceh]]ova. Sukob je kulminirao u događaju znanom kao Male Saint-Martin, kad su građani napali i spalili u [[zvonik]]u [[crkva|crkve]] Saint-Martin
[[plemstvo|plemićku]] [[straža|stražu]].<ref name=fra/>
Nakon tog je [[1313]]. građanima i većini [[ceh]]ova dana [[politika|politička]] jednakost.<ref name=brit/>
U [[15. vijek]]u u vrijeme dok je po [[Niske Zemlje|Niskim Zemljama]] dominiralo [[Burgundsko Vojvodstvo]], čemu se Liège opirao, dvaput ga je orobio [[Burgundsko Vojvodstvo|burgundski]] [[vojvoda]] [[Charles Smjeli]] ([[1467]]., [[1468]].). Nakon [[Charles Smjeli|njegove]] [[smrt]]i [[1477]]. grad se oporavio i doživio je novi procvat u [[16. vijek]]u za vadavine [[knez]]a-[[biskup]]a
Érarda de La Marcka. U to vrijeme ponovno su planuli sukobi između [[plemstvo|plemstva]] predvođenih [[knez|kneževima]]-[[biskup]]ima i [[Građanin|građana]], taj put nadvladalo je [[plemstvo]], što je rezultiralo ukidanjem svih demokratskih institucija [[1684]].<ref name=brit/>
Grad su [[1691]]. [[bombardovanje|bombardirali]] [[Kraljevina Francuska|Francuzi]], a [[1702]]. zauzeli [[Kraljevina Engleska|Englezi]] [[1702]]. za vrijeme [[Rat za špansko naslijeđe|Rata za španjolsko nasljeđe]].<ref name=brit/>
[[Revolucija]] bez krvi]] okončala je vlast [[plemstvo|plemstva]] [[1789]]., nakon tog ga je [[1795]]. [[aneksija|anektirala]] [[Prva Francuska Republika]], ali je nakon poraza [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]] odlukom [[Bečki kongres|Bečki kongres]] [[1815]]. postao dio novostvorene [[Ujedinjena Kraljevina Nizozemska|Ujedinjene Kraljevine Nizozemske]].
I građani Lièga imali su važnu ulogu u [[Belgijska revolucija|Belgijskoj revoluciji]] [[1830]]. nakon koje se ta kraljevina raspala.<ref name=brit/>
Nakon osamostaljenja Belgije [[1830]]., Liège se značajno proširio i postao snažan [[industrija|industrijski]] centar. I pored tog što je [[fortifikacija|utvrđen]] [[1891]]., i bio glavni bastion obrane [[Meuse]], u oba [[Svjetski rat|Svjetska rata]] su ga zauzeli i [[okupacija|okupirali]] [[Njemačka|Nijemci]].
Teško je razaran od strane [[Saveznici (Drugi svetski rat)|savezničke]] [[avijacija|avijacije]] u [[Drugi svjetski rat|Drugom svjetskom ratu]].<ref name=brit/>
Kao [[trgovina|trgovački]] centar vrlo [[industrija|industrijalizirine]] doline [[Meuse]] poznate po [[rudnik|rudnicima]] [[ugljen]]a, i Liège se razvio kao grad [[čeličana]], brojnih [[livnica]], [[tvornica]] [[oružje|oružja]] i [[staklo|stakla]].<ref name=brit/>
Njegova [[luka]] postala je jedna od najprometnijih riječnih luka u [[Zapadna Evropa|Zapadnoj Evropi]], naročito od kad je dovršen [[Albertov kanal]] koji ga je povezuo sa [[Antwerpen]]om.<ref name=fra>{{cite web
| url =https://www.liege.be/fr/decouvrir/tourisme/decouvrir-liege/histoire-de-liege
| title =''Histoire de Liège''
| accessdate =16.03.2022.
| language=francuski
| publisher=Ville de Liège}}</ref>
Liège je veliko [[raskršće]] [[željeznička pruga|željezničkih pruga]], jedno od najvećih u Belgiji, a grad ima i međunarodni [[aerodrom]] koji se nalazi se u obližnjem Biersetu.<ref name=brit/>
Kao snažan industrijski grad Liège ima i snažan [[radnički pokret]], što se ogleda u vodećoj ulozi koju ima u belgijskoj [[socijalizam|socijalističkoj]] politici. Efekti deindustrijalizacije krajem [[20. vijek]]a doveli su do mnogih problema, jer je narastao broj [[nezaposlenost|nezaposlenih]], ali se [[privreda]] donekle oporavila orjentacijom na [[usluga|uslužni sektor]].<ref name=brit/>
== Znamenitosti, kultura i obrazovanje ==
Najveća znamenitost grada je [[katedrala]], nekadašnja [[opatija (vjerska institucija)|opatijska]] [[crkva]] sv. Pavla, u kojoj se čuvaju [[Relikvija|relikvije]] sv. Lamberta i [[Charles Smjeli|Charlesa Smjelog]]. Od drugih brojnih [[romanička arhitektura|romaničkih]] i [[gotička arhitektura|gotičkih]] [[crkva|crkava]] treba spomenuti Saint-Denis, Saint-Jacques, Saint-Martin, Sainte-Croix (sa zlatnim [[Poliptih|triptih]]om iz [[1150]]. i Saint-Barthélemy, sa [[krstionica|krstionicom]] iz [[1108]].<ref name=brit/>
[[Palača]] [[knez|kneževa]]-[[biskup]]a podignuta u [[15. vijek]]u, rekonstruirana tokom [[18. vijek|18]] i [[19. vijek]]a, danas je dom Palače pravde, a nekadašnja [[benediktinci|benediktinska]] [[opatija (vjerska institucija)|opatija]] Saint Laurent, je od [[1796]]. vojna [[bolnica]].<ref name=brit/>
Kao neformalna [[Valonija|valonska]] prijestolnica [[kultura|kulture]] ([[Francuska zajednica u Belgiji]]), Liège ima koncertne dvorane, [[teatar|teatre]], [[opera|operu]], brojne [[galerija|galerije]] i [[muzej]]e. Od njih valja istaknuti Muzej dekorativne umjetnosti Ansembourg, [[arheologija|arheološki]] muzej u Palači Curtius, iz [[1600]]., muzej oružja i rodnu kuću [[kompozitor]]a
[[César Franck|Césara Francka]].<ref name=brit/>
Grad je i velik [[obrazovanje|obrazovni]] centar sa Državnim [[univerzitet]]om koji je osnovan [[1817]]., a od [[1960-e|1960-ih]] se nalazi u potpuno novim [[zgrada]]ma.
Kraljevski muzički [[konzervatorij]] iz [[1887]]. poznat je po školi [[violina|violine]] koju je osnovao Eugène Ysaÿe. U gradu djeluje i nekoliko [[država|državnih]] istraživačkih [[laboratorij]]a i tehničkih škola povezanih sa [[privreda|privredom]].<ref name=brit>{{cite web
| url =https://www.britannica.com/place/Liege-Belgium
| title =''Liège''
| accessdate =16.03.2022.
| language=engleski
| publisher=Encyclopaedia Britannica}}</ref>
== Pobratimski gradovi ==
Linija 147 ⟶ 194:
* {{flagicon|Maroko}} [[Tanger]], [[Maroko]]
* {{flagicon|Italija}} [[Torino]], [[Italija]]
* {{flagicon|Rusija}} [[Volgograd]], [[Rusija]] <small>(suspendiran)</small>
* {{flagicon|Kina}} [[Wuhan]], [[Kina]]
|}
== Izvori ==
{{reflist}}
Linija 159 ⟶ 205:
[[Kategorija:Gradovi u Belgiji]]
[[Kategorija:Valonija]]
| |||