Joe Biden – razlika između verzija

'''Džozef Robinet Džo Bajden mlađi''' ({{jez-engl|Joseph Robinette „Joe” Biden, Jr.}}; [[20. 11.|20. novembar]] [[1942]]. u [[Skrenton]]u u [[Pennsylvania|Pensilvaniji]]) je 46. predsjednik [[Sjedinjene Američke Države|SAD]]. On je od 2009. do 2017. vršio dužnost [[potpredsjednik Sjedinjenih Država|potpredsednika SAD]]. Pre toga je od 1973. kao [[Senat SAD|senator]] zastupao državu [[Delaware|Delaver]]. Na tom mestu je tokom svoje duge karijere stekao veliki ugled i uticaj, kao i brojna prestižna imenovanja, među kojima se ističu predsedništvo nad senatskim odborima za pravosuđe i spoljnu politiku. Igrao je važnu ulogu u kontroverznom procesu potvrđivanja kandidature [[Robert Bork|Roberta Borka]] i [[Clarence Thomas|Klarensa Tomasa]] za [[Vrhovni sud SAD|Vrhovni sud]]. Godine 1991. se istakao kao jedan od vođa [[Kongres SAD|kongresne]] opozicije predsedniku [[George H. W. Bush|Bušu Starijem]] i njegovim planovima za [[zaljevski rat|rat protiv Iraka]]. Jedanaest godina kasnije je, međutim, kao i većina njegovih stranačkih kolega podržao [[Rezolucija o iračkom ratu|senatsku rezoluciju]] temeljem koje je [[George W. Bush|Buš Mlađi]] pokrenuo [[rat u Iraku|invaziju Iraka]]. Bajden se dva puta pokušao izboriti za mesto predsednika - 1988. i 2008. - ali je od kandidature odustao još u ranim fazama demokratskih [[predizbori|predizbora]], a što se obično tumači njegovom sklonošću potencijalno katastrofalnim verbalnim "gafovima". Usprkos toga što mu je bio protivkandidat, [[Barack Obama|Barak Obama]] ga je imenovao svojim potpredsedničkim kandidatom za opšte [[izbori za predsjednika SAD 2008|izbore 2008]], posle kojih je preuzeo dužnost potpredsednika u januaru 2009. Obama mu je, pogotovo na početku mandata, poverio operativnu ulogu na polju unutrašnje politike, odnosno koordinaciju zakonodavnih aktivnosti sa tadašnjom demokratskom većinom u [[Kongres SAD|Kongresu]]; Bajdenu se pripisuje "proguravanje" programa federalnih subvencija, kao i [[Obamacare|zakon]] kojim je u SAD prvi put uvedeno opšte obavezno [[zdravstveno osiguranje]]. Zbog toga je pred [[Predsjednički izbori u SAD 2012|izbore 2012.]] od Obame ponovno odabran saza potpredsedničkog kandidata, te je zajedno sa njim najesen iste godine porazio [[Republikanska stranka SAD|republikansku]] listu [[Mitt Romney|Mita Romnija]] i [[Paul Ryan (političar)|Pola Rajana]]. U vreme kampanje se često navodio kao jedan od najizglednijih demokratskih kandidata za izbore 2016. na kojima se Obama ne može takmičiti zbog [[Ustav SAD|ustavnih]] ograničenja od dva mandata.