Opšta teorija relativnosti – razlika između verzija

'''Opšta teorija relativnosti''' je [[Diferencijalna geometrija|geometrijska]] [[Teorijska fizika|teorija]] [[gravitacija|gravitacije]] koju je [[Albert Einstein|Albert Ajnštajn]] objavio u članku ''Osnove opšte teorije relativnosti'' ({{jez-nem|Die Grundlage der allgemeinen Relativitätstheorie}}), 1915. godine u ''[[Annalen der Physik]]''.<ref>Albert Einstein: ''Die Grundlage der allgemeinen Relativitätstheorie''. U: ''Annalen der Physik''. 49, 1916., S.&nbsp;769–822 ([http://www.physik.uni-augsburg.de/annalen/history/papers/1916_49_769-822.pdf Faksimil], PDF)</ref><ref>O'Connor, J.J. and E.F. Robertson (1996), "[http://www-history.mcs.st-and.ac.uk/HistTopics/General_relativity.html General relativity]". ''[http://www-history.mcs.st-and.ac.uk/Indexes/Math_Physics.html Mathematical Physics index]'', [http://www.st-andrews.ac.uk/maths/ School of Mathematics and Statistics], [http://www.st-andrews.ac.uk/ University of St. Andrews], Scotland, May, 1996. Retrieved 2015-02-04.</ref> Teorija predstavlja relativističko poopštenje [[specijalna relativnost|specijalne relativnosti]] i [[Isaac Newton|Newtonove]] [[Njutnova teorija gravitacije|teorije gravitacije]]. Ona pruža objedinjeni opis [[gravitacija|gravitacije]] kao geometrijskog svojstva [[prostor]]a i [[Vreme u fizici|vremena]], ili [[prostor-vreme]]na. Specifično, [[zakrivljenost]] prostor-vremena je direktno povezana sa [[energija|energijom]] i [[moment]]om nezavisno od toga koja [[materija]] i [[radijacija]] su prisutne. Odnos je određen [[Ajnštajnova jednačine polja|Ajnštajnovim jednačinama polja]], sistemom [[parcijalna diferencijalna jednačina|parcijalnih diferencijalnih jednačina]].

 

 

Ajnštajnova teorija ima važne astrofizičke implikacije. Na primer, iz nje proističe mogućnost postojanja [[crna rupa|crnih rupa]] — prostornih regiona u kojima su prostor i vreme zakrivljeni na takav način da ništa, čak ni svetlost, ne može da pobegne — kao krajnjeg stadijuma masivnih [[zvezda]]. Postoji obilje dokaza da je intenzivna [[radijacija]] koju emituju pojedine vrste astronomskih objekata uzrokovana crnim rupama; na primer, [[mikrokvazar]]i i [[active galactic nucleus|aktivna galaktika jezgra]] su rezultat prisustva [[Zvezdana crna rupa|zvezdanih crnih rupa]] i crnih rupa [[Supermasivna crna rupa|daleko masivnijeg tipa]], respektivno. Savijanje svetlosit dejstvom gravitacije može da dovede do fenomena [[Gravitacijske leće|gravitacionog sočiva]], usled kojeg su višestruke slike istog udaljenog astronomskog objekta vidljive na nebu. Opšta relativnost takođe predviđa postojanje [[gravitacioni tala|gravitacionih talasa]], koji su indirektno uočeni; direktna merenja su cilj projekata kao što su [[LIGO]] ({{jez-eng|Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory}}) i NASA/ESA ({{jez-eng|[[Laser Interferometer Space Antenna]]}}) i raznih [[Nizovi za pulsarske vremenske proračune|nizova za pulsarske vremenske proračune]]. Pored toga, opšta relativnost je osnova današnjih [[Fizička kosmologija|kosmoloških]] modela konzistentno [[Širenje svemira|ekspandirajućeg svemira]].