Misao – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
uvod |
mNema sažetka izmjene |
||
Red 35:
Fenomenologija, međutim, nije jedini pristup razmišljanju u modernoj zapadnoj filozofiji. Filozofija uma je grana [[Filozofija|filozofije]] koja izučava prirodu [[um]]a, [[mental event|mentalnih događaja]], [[mental function|mentalnih funkcija]], [[mental property|mentalnih svojstava]], [[svest]]i i njihovog odnosa sa fizičkim telom, a posebno mozgom. Problem uma i tela, i.e. odnos uma prema telu, se obično smatra centralnim pitanjem filozofije uma, mada postoje i druga pitanja u vezi sa prirodom uma koja ne obuhvataju njegov odnos prema fizičkom telu.<ref name="Kim1"/>
=== Dihotomija uma i tela ===▼
{{Main|Odnos uma i tela}}▼
Problem uma i mozga se tiče objašnjavanja odnosa koji postoji između [[um]]nih, ili mentalnih procesa, i telesnih stanja ili procesa.<ref name="Kim1">{{cite book | last = Kim | first = J. | editor = Honderich, Ted | title = Problems in the Philosophy of Mind. Oxford Companion to Philosophy | year = 1995 | publisher = Oxford University Press | location = Oxford}}</ref> Glavni cilj filozofa koji rade u ovoj oblasti jeste da se utvrdi priroda uma i mentalnih stanja/procesa, i kako - ili čak ako - na umove utiče i može uticati na telo.▼
Ljudska perceptualna iskustva su zavisna od [[stimulation|stimulusa]] koji dospevaju putem raznih [[Čulni organ|senzornih organa]] osobe iz spoljašnjeg sveta, i oni uzrokuju promene u mentalnom stanju osobe, i ultimatno izazivaju osećaj, koji može biti prijatan ili neprijatan. Želja osobe za krišom pice, na primer, ima tendenciju da uzrokuje da ta osoba pomakne svoje telo na određeni način i u određenom smeru kako bi dobila ono što želi. Pitanje je onda, kako je moguće da svesna iskustva proističu iz gomile sive materije obdarene ničim drutim osim elektrohemijskih svojstava. Srodan problem je da se objasni kako nečiji [[propositional attitude|propozicioni statovi]] (e.g. verovanja ili želje) mogu da uzrokuju aktivaciju individualnih [[neuron]]a i kontrakcije mišića na precizno korektan način. Ovo obuhvata neke od zagonetki sa kojima se suočavaju [[Epistemologija|epistemolozi]] i filozofi uma još od vremena [[Rene Dekart]]a.<ref>''Companion to Metaphysics'', By Jaegwon Kim, Gary S. Rosenkrantz, Ernest Sosa, Contributor Jaegwon Kim, 2nd edition, Wiley-Blackwell, 2009, {{ISBN|978-1-4051-5298-3}}</ref>▼
Gore navedeno odražava klasični, funkcionalni opis kako ljudi funkcionišu kao kognitivni, razmišljajući sistemi. Međutim za naizgled nerazrešljiv problem uma i tela se kaže da je prevaziđen, i zaobiđen, putem pristupa [[embodied cognition|utelotvorene spoznaje]], koji ima korene u radovima [[Martin Hajdeger|Hajdegera]], [[Žan Pijaže|Pijaža]], [[Lav Vigotski|Vigotskog]], [[Moris Merlo-Ponti|Merlo-Pontija]] i pragmatiste [[Džon Djui]]ja.<ref>Varela, Francisco J., Thompson, Evan T., and Rosch, Eleanor. (1992). ''The Embodied Mind: Cognitive Science and Human Experience''. Cambridge, MA: The MIT Press. {{ISBN|0-262-72021-3}}</ref><ref>{{cite book | last = Cowart | first = Monica | year = 2004 | title = Embodied Cognition | work = The Internet Encyclopedia of Philosophy | ISSN = 2161-0002 | url = http://www.iep.utm.edu/embodcog/ | accessdate = 27. 2. 2012.}}</ref>▼
Ovaj pristup navodi da je klasični aranžman odvajanja uma i analize njegovih procesa pogrešan: umesto toga, potrebno je posmatrati um, akcije otelotvorenog agenta, i okruženje koje on percipira i predviđa, jer su to međusobno zavisni delovi celine. Stoga, funkcionalna analiza samog uma uvek proizvodi problem uma i tela koji je nerešiv.<ref>{{cite web | author = Di Paolo, Ezequiel| title = Shallow and Deep Embodiment| publisher = University of Sussex| year = 2009| format = Video, duration: 1:11:38 | url = https://cast.switch.ch/vod/clips/74nrkbwys | accessdate = 27. 2. 2012}}</ref>▼
== Mišljenje u biologiji ==
Linija 68 ⟶ 55:
[[Kolektivno nesvesno]], ponekad i kolektivna podsvest, je termin [[Analitička psihologija|analitičke psihologije]], koji je [[Neologizam|skovao]] [[Karl Gustav Jung|Karl Jung]]. To je deo [[Nesvesno|nesvestnog uma]], zajedničkog za [[društvo]], ljude, ili celokupno čovečanstvo, u međusobno povezanom sistemu koji je proizvod svih zajedničkih iskustava i sadrži pojmove kao što su [[nauka]], [[religija]], i [[moralnost]]. Dok [[Sigmund Frojd|Frojd]] nije pravio razliku između „individualne psihologije” i „kolektivne psihologije”, Jung je razlikovao kolektivno nesvesno od [[Lično nesvesno|lične]] [[Nesvesno|podsvesti]], osobene svakom ljudskom biću. Kolektivno nesvesno poznato je i kao „rezervoar iskustava naše vrste”.<ref>Jensen, Peter S., Mrazek, David, Knapp, Penelope K., [[Laurence Steinberg|Steinberg, Laurence]], Pfeffer, Cynthia, Schowalter, John, & Shapiro, Theodore. (Dec 1997) "Evolution and revolution in child psychiatry: ADHD as a disorder of adaptation. (attention-deficit hyperactivity syndrome)". ''Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry''. 36. str. 1672. (10). July 14, 2007.</ref>
▲{{Main|Odnos uma i tela}}
▲Problem uma i mozga se tiče objašnjavanja odnosa koji postoji između [[um]]nih, ili mentalnih procesa, i telesnih stanja ili procesa.<ref name="Kim1">{{cite book | last = Kim | first = J. | editor = Honderich, Ted | title = Problems in the Philosophy of Mind. Oxford Companion to Philosophy | year = 1995 | publisher = Oxford University Press | location = Oxford}}</ref> Glavni cilj filozofa koji rade u ovoj oblasti jeste da se utvrdi priroda uma i mentalnih stanja/procesa, i kako - ili čak ako - na umove utiče i može uticati na telo.
▲Ljudska perceptualna iskustva su zavisna od [[stimulation|stimulusa]] koji dospevaju putem raznih [[Čulni organ|senzornih organa]] osobe iz spoljašnjeg sveta, i oni uzrokuju promene u mentalnom stanju osobe, i ultimatno izazivaju osećaj, koji može biti prijatan ili neprijatan. Želja osobe za krišom pice, na primer, ima tendenciju da uzrokuje da ta osoba pomakne svoje telo na određeni način i u određenom smeru kako bi dobila ono što želi. Pitanje je onda, kako je moguće da svesna iskustva proističu iz gomile sive materije obdarene ničim drutim osim elektrohemijskih svojstava. Srodan problem je da se objasni kako nečiji [[propositional attitude|propozicioni statovi]] (e.g. verovanja ili želje) mogu da uzrokuju aktivaciju individualnih [[neuron]]a i kontrakcije mišića na precizno korektan način. Ovo obuhvata neke od zagonetki sa kojima se suočavaju [[Epistemologija|epistemolozi]] i filozofi uma još od vremena [[Rene Dekart]]a.<ref>''Companion to Metaphysics'', By Jaegwon Kim, Gary S. Rosenkrantz, Ernest Sosa, Contributor Jaegwon Kim, 2nd edition, Wiley-Blackwell, 2009, {{ISBN|978-1-4051-5298-3}}</ref>
▲Gore navedeno odražava klasični, funkcionalni opis kako ljudi funkcionišu kao kognitivni, razmišljajući sistemi. Međutim za naizgled nerazrešljiv problem uma i tela se kaže da je prevaziđen, i zaobiđen, putem pristupa [[embodied cognition|utelotvorene spoznaje]], koji ima korene u radovima [[Martin Hajdeger|Hajdegera]], [[Žan Pijaže|Pijaža]], [[Lav Vigotski|Vigotskog]], [[Moris Merlo-Ponti|Merlo-Pontija]] i pragmatiste [[Džon Djui]]ja.<ref>Varela, Francisco J., Thompson, Evan T., and Rosch, Eleanor. (1992). ''The Embodied Mind: Cognitive Science and Human Experience''. Cambridge, MA: The MIT Press. {{ISBN|0-262-72021-3}}</ref><ref>{{cite book | last = Cowart | first = Monica | year = 2004 | title = Embodied Cognition | work = The Internet Encyclopedia of Philosophy | ISSN = 2161-0002 | url = http://www.iep.utm.edu/embodcog/ | accessdate = 27. 2. 2012.}}</ref>
▲Ovaj pristup navodi da je klasični aranžman odvajanja uma i analize njegovih procesa pogrešan: umesto toga, potrebno je posmatrati um, akcije otelotvorenog agenta, i okruženje koje on percipira i predviđa, jer su to međusobno zavisni delovi celine. Stoga, funkcionalna analiza samog uma uvek proizvodi problem uma i tela koji je nerešiv.<ref>{{cite web | author = Di Paolo, Ezequiel| title = Shallow and Deep Embodiment| publisher = University of Sussex| year = 2009| format = Video, duration: 1:11:38 | url = https://cast.switch.ch/vod/clips/74nrkbwys | accessdate = 27. 2. 2012}}</ref>
== Literatura ==
Linija 99 ⟶ 97:
== Vidi još ==
* [[Um]]
* [[Razum]]
* [[Psihopatologija mišljenja]]
== Spoljašnje veze ==
| |||