Socijaldemokratija – razlika između verzija

Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Adres04 (razgovor | doprinos)
Nema sažetka izmjene
Adres04 (razgovor | doprinos)
Nema sažetka izmjene
Red 5:
'''Socijaldemokratija''' je politička [[filozofija]] koja je nastala u drugoj polovini [[19. vijek]]a kao jedna od političkih teorija u pokretu [[socijalna pravda|socijalne pravde]] i [[ljevica|ljevice]].<ref>Adams, Ian (1993). Political Ideology Today. Politics Today. Manchester University Press. {{page|year=|isbn=978-0-7190-3346-9|pages=}}</ref><ref>Gombert, Tobias; Bläsius, Julia; Krell, Christian; Timpe, Martin, ur. (2009). Foundations of Social Democracy. Social Democratic Reader. Patterson, James. Berlin: Friedrich-Ebert-Stiftung. {{page|year=|isbn=978-3-86872-215-4|pages=}}</ref><ref>Miller, David (1998). „Social Democracy” : Craig, Edward. Routledge Encyclopedia of Philosophy. 8. Routledge. {{page|year=|isbn=978-0-415-18713-8|pages=}}</ref> Danas se socijaldemokratija obično smiješta na [[lijevi centar]] [[politički spektar|političkog spektra]].<ref>(2001). Political Ideology Today. Politics Today (2nd edition). Manchester University Press. {{page|year=|isbn=978-0-7190-6019-9|pages=}}</ref><ref>Agrawal, S. P.; Aggarwal, J. C., ur. (1989). Nehru on Social Issues. New Delhi: Concept Publishing. {{page|year=|isbn=978-817022207-1|pages=}}</ref><ref>Alpert, Michael. A New International History of the Spanish Civil War.</ref><ref>Bronner, Stephen Eric (1999). Ideas in Action: Political Tradition in the Twentieth Century. Oxford: Rowman & Littlefield Publishers. {{page|year=|isbn=978-0-8476-9387-0|pages=}}</ref>
 
Izvorna socijaldemokratija je razvijala antikapitalistički program.<ref>Schorske, Carl E. (1993) [1955]. German Social Democracy, 1905–1917: The Development of the Great Schism. Harvard Historical Studies. 65. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. {{page|year=|isbn=978-0-674-35125-7|pages=}}</ref><ref>Hollander, Samuel (2011). Friedrich Engels and Marxian Political Economy. Cambridge University Press. {{page|year=|isbn=978-0-521-76163-5|pages=}}</ref><ref>Marx, Karl (1972). Padover, Saul K., The Karl Marx Library. Volume I: On Revolution. New York: McGraw-Hill.</ref><ref>Johnson, Elliott; Walker, David; Gray, Daniel (2014). Historical Dictionary of Marxism. Historical Dictionaries of Religions, Philosophies, and Movements. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield. {{page|year=|isbn=978-1-4422-3798-8|pages=}}</ref> Ali, vremenom se okrenula političkom pragmatizmu.<ref>Blaazer, David (2002) [1992]. The Popular Front and the Progressive Tradition: Socialists, Liberals, and the Quest for Unity, 1884–1939. Cambridge University Press. {{page|year=|isbn=978-0-521-41383-1|pages=}}</ref><ref>Understanding Social Democracy (PDF). What's Left of the Left: Liberalism and Social Democracy in a Globalized World. Cambridge, Massachusetts: Minda de Gunzburg Center for European Studies, Harvard University. Pristupljeno 29. 1. 2016.</ref> Pragmatična socijaldemokratija se fokusira samo na minimalni program, kojim u okviru institucija predstavničke, [[parlamentarna demokratija|parlamentarne demokratije]] i tržišne kapitalističke [[ekonomija|ekonomije]] nastoji sprovesti djelimičnu promjenu utemeljenu na aktivnoj ekonomskoj ulozi [[javni sektor|javnog sektora]], javnim propisima, programima[[program]]ima, investicijama[[investicija]]ma i servisima koji bi trebalo da rade na ublažavanju nepravdi koje nanosi neregulisani, [[neoliberalizam|liberalni]] model tržišne kapitalističke ekonomije.<ref>Notermans, Ton (2000). Money, Markets, and the State: Social Democratic Economic Policies since 1918. Cambridge Studies in Comparative Politics. Cambridge University Press. {{page|year=|isbn=978-0-521-63339-0|pages=}}</ref><ref>Brandal, Nik; Bratberg, Øivind; Thorsen, Dag Einar (2013). The Nordic Model of Social Democracy. Basingstoke, England: Palgrave Macmillan. {{page|year=|isbn=978-1-137-01326-2|pages=}}</ref><ref name="automatski generisano1">Sejersted, Francis (2011). Adams, Madeleine B., ur. The Age of Social Democracy: Norway and Sweden in the Twentieth Century. Prevod: Daly, Richard. Princeton University Press. {{page|year=|isbn=978-0-691-14774-1|pages=}}</ref><ref>Berman, Sheri (1998). The Social Democratic Moment: Ideas and Politics in the Making of Interwar Europe. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. {{page|year=|isbn=978-0-674-44261-0|pages=}}</ref><ref>Aspalter, Christian (2001). Importance of Social Democratic Movements in Welfare Politics: With Special Reference to Germany, Austria and Sweden. Huntington, New York: Nova Science Publishers. {{page|year=|isbn=978-1-56072-975-4|pages=}}</ref><ref name="automatski generisano2">Badie, Bertrand; Berg-Schlosser, Dirk; Morlino, Leonardo, ur. (2011). „Social Democracy”. International Encyclopedia of Political Science. 8. Sage Publications. {{page|year=|isbn=978-1-4129-5963-6|pages=}}</ref> Praktična realizacija takve djelimične promjene u okviru institucija parlamentarne demokratije i tržišne kapitalističke ekonomije obično se naziva [[nordijski model|socijalno odgovornom državom]] ili [[država blagostanja|državom blagostanja]].<ref>Thorsen, Dag Einar; Brandal, Nik; Bratberg, Øivind (2013). „Utopia Sustained: The Nordic Model of Social Democracy”. London: Fabian Society. Pristupljeno 2. 8. 2016.</ref><ref>Sachs, Jeffrey D. (2006). „The Social Welfare State, beyond Ideology”. Scientific American. sv. 295 br. 5. New York. str. 42. ISSN 0036-8733. Arhivirano iz originala na datum 12. 10. 2007. Pristupljeno 2. 8. 2016.</ref><ref>Upchurch, Martin; Taylor, Graham; Mathers, Andrew (2009). The Crisis of Social Democratic Trade Unionism in Western Europe: The Search for Alternatives. Contemporary Employment Relations. Farnham, England: Ashgate Publishing. {{page|year=|isbn=978-0-7546-7053-7|pages=}}</ref><ref name="automatski generisano1" /><ref>Fitzpatrick, Tony (2003). After the New Social Democracy: Social Welfare for the Twenty-First Century. Manchester University Press. {{page|year=|isbn=978-0-7190-6477-7|pages=}}</ref> Socijaldemokratija se smatra umjerenom strujom u savremenom ljevičarskom pokretu.<ref>Bardhan, Pranab; Roemer, John E. (1992). „Market Socialism: A Case for Rejuvenation”. Journal of Economic Perspectives. 6 (3): 101—116. ISSN 0895-3309</ref><ref>Britain, Ian (2005) [1982]. Fabianism and Culture: A Study in British Socialism and the Arts, c. 1884–1918. Cambridge University Press. {{page|year=|isbn=978-0-521-02129-6|pages=}}</ref><ref>Hinnfors, Jonas (2006). Reinterpreting Social Democracy: A History of Stability in the British Labour Party and Swedish Social Democratic Party. Critical Labour Movement Studies. Manchester University Press. {{page|year=|isbn=978-0-7190-7362-5|pages=}}</ref><ref>Janowsky, Oscar Isaiah (1959). Foundations of Israel: Emergence of a Welfare State. Princeton, New Jersey: Van Nostrand.</ref>
 
==Karakteristike==
Red 52:
[[Datoteka:Helen_Clark_2.jpg|desno|mini|130p|[[Helen Klark]], socijaldemokratkinja i premijerka [[Novi Zeland|Novog Zelanda]] (1999—2008)]]
 
Socijaldemokratija se protivi svakom obliku [[autoritarnost|autoritarizma]] i jednopartizma.<ref>(2006). The Primacy of Politics: Social Democracy and the Making of Europe's Twentieth Century. Cambridge University Press. {{page|year=|isbn=978-0-521-81799-8|pages=}}</ref><ref>Evans, Bryan; Schmidt, Ingo, ur. (2012). Social Democracy After the Cold War. Edmonton, Alberta: Athabasca University Press. {{page|year=|isbn=978-1-926836-87-4|pages=}}</ref><ref>Kenworthy, Lane (2014). Social Democratic America. New York: Oxford University Press. {{page|year=|isbn=978-0-19-932251-0|pages=}}</ref><ref>Cronin, James E.; Ross, George W.; Shoch, James (2011). What's Left of the Left: Democrats and Social Democrats in Challenging Times. Durham, North Carolina: Duke University Press. {{page|year=|isbn=978-0-8223-5079-8|pages=}}</ref><ref>Rubinstein, David (2006). The Labour Party and British Society: 1880–2005. Brighton, England: Sussex University Press. {{page|year=|isbn=978-1-84519-055-2|pages=}}</ref><ref>Corfe, Robert (2010). The Future of Politics: With the Demise of the Left/Right Confrontational System. Bury St Edmunds, England: Arena Books. {{page|year=|isbn=978-1-906791-46-9|pages=}}</ref><ref>Orlow, Dietrich (2000). Common Destiny: A Comparative History of the Dutch, French, and German Social Democratic Parties, 1945–1969. New York: Berghahn Books. {{page|year=|isbn=978-1-57181-185-1|pages=}}</ref><ref>Edinger, Lewis Joachim (1956). German Exile Politics: The Social Democratic Executive Committee in the Nazi Era. Berkeley: University of California Press.</ref> Prema tome, socijaldemokratija se protivi konceptima jednopartijskejednopartijskog vladavinemodela takozvanih komunističkih partija 20. vijekavlasti, zasnovanihkoje nasu boljševizmuzastupale itakozvane lenjinizmuboljševičko-komunističke različitihpartije struja,20. čiji se avanturistički i [[eksperiment]]alni pokušaji gradnje antikapitalizma u pretežno nerazvijenim zemljama, koji se svode na jednopartijski državni kapitalizam u zasebnim zemljama u okviru svjetskog kapitalističkog sistema i tržišta, smatraju nedemokratskim i autoritarnim, te iskrivljenjem plemenite ideje socijalne pravdevijeka.<ref>'State Capitalism' in the Soviet Union. M.C. Howard and J.E. King</ref><ref>Binns, Peter (1986). "State Capitalism".</ref><ref>Childs, David (2000). The Two Red Flags: European Social Democracy and Soviet Communism since 1945. London: Routledge. {{page|year=|isbn=978-0-415-22195-5|pages=}}</ref><ref>Bogdanor, Vernon (1985). „The Social Democratic Party and the Alliance”. Ur.: Burch, Martin; Jaenicke, Douglas; Gardner, John. Three Political Systems: A Reader in British, Soviet and American Politics. Manchester University Press. {{page|year=|isbn=978-0-7190-1085-9|pages=}}</ref><ref>Van Oudenaren, John (1991). Détente in Europe: The Soviet Union and the West since 1953. Durham, North Carolina: Duke University Press. {{page|year=|isbn=978-0-8223-1133-1|pages=}}</ref>
 
== Popis socijaldemokratskih stranaka ==
Red 81:
* [[Socijalistička partija (Portugal)|Socijalistička stranka (Portugal)]]
* [[Stranka europskih socijalista]]
* [[Laburistička partija (Irska)|Laburistička stranka (Irska)]]
* [[Mađarska socijalistička partija|Mađarska socijalistička stranka]]
* [[Bugarska socijalistička partija|Bugarska socijalistička stranka]]
* [[Izraelska laburistička partija|Izraelska laburistička stranka]]
* [[Merec|Merec (Izrael)]]
* [[Socijaldemokratska partija Litvanije|Socijaldemokratska stranka Litvanije]]
* [[Radnička partija (Brazil)|Radnička stranka (Brazil)]]
* [[Laburistička stranka Novog Zelanda]]
* [[Nova demokratska stranka (Kanada)]]
* [[Socijaldemokratska savez (Island)]]
* [[Socijaldemokratska stranka (Estonija)]]
* [[Socijaldemokratska stranka „Harmonija“ (Letonija)]]
* [[Savez demokratske levice (Poljska)]]
* [[Republikanska narodna stranka (Turska)]]
</div>