Vrane – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m .2 |
mNema sažetka izmjene |
||
Red 18:
'''Vrane''' su članovi široko rasprostranjenog [[roda (biologija)|rod]] ptica, '''''Corvus''''', porodice ''[[Vrane|Corvidae]]''. Rangiraju u veličini od relativno malih [[Čavka|čavki]] [[golubovi (porodica)|golublje]] veličine ([[Evroazijska čavka|evroazijska]] i [[Daurijanska čavka|daurijanska]]) do [[obični gavran|običnog gavrana]] [[Holarktik|holarktičke]] oblasti i [[debelokljuni gavran|debelokljunog gavrana]] sa [[Etiopija|etiopijskih]] planina, 40 ili više članova ovog roda dolaze iz klimatsko umerenih kontinentima, osim [[Južna Amerika|Južne Amerike]] i nekoliko ostrva. U Evropi, reč „vrana“ se koristi da se označi [[crna vrana]] i [[siva vrana]], dok u Severnoj Americi označava [[Američka vrana|meričku vranu]] ili [[Sevornozapadna vrana|severnozapadnu vranu]].
Rod vrana čini trećinu vrsta iz ''[[Vrane|Corvidae]]'' porodice. Pokazalo se da su vrane evoluilare u [[Azija|Aziji]] od porodice ''corvus'', koja je evoluirala u Australiji.
U [[Evroazijska ekonomska unija|Evroaziji]] je zastupljena sa 6 podvrsta, od kojih dve, crna vrana i [[siva vrana]], žive u [[Evropa|Evropi]]. Ove dve podvrste koje žive u Evropi razlikuju se samo bojom perja. Podvrsta koja pretežno nastanjuje severoistok Evrope ima crno perje sa plavkastim odsjajem (crna vrana), dok podvrsta sa jugozapada ima sivo telo sa crnim krilima, crnim perjem u repu i crnom glavom. Kljun je kod obe podvrste debeo, spreda savijen prema dole. Pera repa su ravna, a noge isto crne. Mnoge su postale svaštojedi, hrane se [[Zrnevlje|zrnevljem]], [[Bobica|bobicama]], [[Insekt|insektima]], [[Jaje (hrana)|jajima]] drugih ptica, ali i [[lešinama]]. U mnogim krajevima smatraju se štetočinama pošto se hrane biljnim kulturama.<gallery mode="packed-overlay">
Datoteka:Corvus corone Bob 20190916 t170115.jpg|Crna vrana izbliza
Datoteka:20190504 Wrona siwa na ulicy Budapesztu 1450 2350 DxO.jpg|Siva vrana
Datoteka:(1)Crow feeding-1.jpg|Crna vrana
Datoteka:CrowHeadClosed1.jpg|Siva vrana izbliza
Datoteka:Corvus hawaiiensis in grass.jpg|Mladunac vrane
Datoteka:A Murder of Crows at Disneyland.jpg|Ubistvo(jato) vrana
</gallery>
=== Legende i mitovi o Vranama ===
Postoji velik ibroj [[Legenda|legendi]] i [[Mit|mitova]] o vranama, a jedna od njih je da vrana pokazuje [[Duša|duši]] put ka svetu mrtvih, ali ako neka [[duša]] dođe u zemlju mrtvih puna [[Bol|bola]] zbog neke nepravde koja joj je učinjena, ona ne može da nađe [[mir]]. Ponekad se dogodi da je vrana opet prenese u svet živih, gde takva duša treba da ispravi nepravdu da bi pronašla mir u svetu mrtvih.
U starom [[Egipat|Egiptu]] su dve vrane, kao i dve grlice bile simboli [[Monogamija|monogamije]]. Za drevne [[Kelti|Kelte]], vrana je bila znamenje [[Smrt|smrti]] i sukoba, a za mnoge Stare [[Grci|Grke]] i [[Rimljani|Rimljane]] simbol zla. [[Grčka mitologija]] ju je povezivala sa proročkim moćima boga lepote [[Apolon|Apolona]] i smatrala je glasnikom boga podzemnog sveta [[Had|Hada]].
Indijanci su vrane smatrali [[Inteligencija|inteligentnim]] pticama i simbolom otpornosti, lukavosti, nezavisnosti i preživljavanja u najtežim uslovima, kao i simbolom drevne mudrosti i magije.[[Nomad|Nomadski narodi]] su imali pozitivno misjenje o vranama, te su ih smatrali [[Simbol|simbolom]] napretka jer su njihove oči često uperene prema stadu životinja.
U [[Kina|kineskim]] i [[Japan|japanskim]] mitovima vrana je prikazana kao simbol [[Ljubav|ljubavi]] i primer sinovljeve [[Ljubav|ljubavi]] i predanosti. Jedna kineska [[legenda]] govori nam kako je vrana postala simbol sunca. Hindusko božanstvo Šani, sudija u svetu mrtvih, je često prikazivan na leđima vrane.
==== Vreme gneždenja ====
U vreme gneždenja, vrane žive u manjim [[Jato|jatima]] koja se, naročito u [[sumrak]], okupljaju u velika jata ako imaju zajednička stabla na kojima spavaju. U vreme parenja - otprilike od [[Mart|marta]], okupljaju u parove koji se odvajaju od [[Jato|jata]] i zadržavaju se uglavnom u području gneždenja, dok se istovremeno oblikuju [[Jato|jata ptica]] koje se ne pare. Uglavnom se gnezde po šupljem [[Stablo|drveću]] ili na visokim krošnjama. U [[April|aprilu]] ženka snese 2 do 5 belih [[Jaje|jaja]], na kojima naizmenicno leže i mužjak i ženka 17 dana. Oko gnezda se podjednako angažuju i mužjak i ženka, ali glavnu reč ima ženka, jer ona leži na gnezdu. Mladunci su [[Potrkušci i čučavci|čučavci]], a mogu a leteti nakon od 4 do 5 sedmica. Često nastanjuju [[Šuma|šume]] i poljoprivredno zemljište. Neke jedinke žive u gradskim [[Park|parkovima]], ali i vrtovima i dvorištima.
== Reference ==
| |||